کنترل بازار به هر قیمتی

رشد تقاضای آخر سال که گریبان‌گیر بازار ارز شده بود، افزایش دنباله‌دار نرخ ارز و رسیدن به قله‌های قیمتی در هفته‌های گذشته را رقم زد.

بانک مرکزی نیز با افزایش سقف ارز مسافرتی، همچنین تقویت بازار به روش‌های گوناگون ارزی و طلایی اقدام به مهار رشد تقاضا کرد، اما بررسی‌های اخیر از بازار حکایت از آن دارد که مازاد تقاضا در حال از بین رفتن است.از سوی دیگر کارشناسان معتقدند که شوک برخی انتظارات نگران‌کننده نسبت به آینده اقتصاد ایران، مانند مساله انتخابات آمریکا و روی کار آمدن نامزدهای مخالف ایران نیز کاهش یافته و بازار در حال بازگشت به شرایط عادی خود است در نتیجه قیمت دلار به کانال ۵۹ هزار تومان و سکه نیز به کانال ۳۶ میلیون تومان بازگشته است.بانک مرکزی در روزهای اخیر برای پوشش تقاضای پایان سال، عرضه ارز نیمایی را افزایش داده و در روز ابتدای این هفته ۳۵۰ میلیون درهم دیگر در بازار نیما عرضه کرده است که از این میزان ۳۳۰ میلیون درهم فروش رفته است..

فشار چندسویه تقاضا در پایان سال

جواد نصراصفهانی، کارشناس مسائل اقتصادی درباره کاهش نرخ ارز اظهار کرد: در هر سال از اوایل تا نیمه اسفند تقاضای ارزی به چند جهت افزایش می‌یابد، نخستین دلیل رشد تقاضای ارز به دلیل تسویه حواله‌ها قبل از پایان سال است که بسیاری از تجار باید قبل از پایان سال حساب‌های خود را تسویه کنند و با توجه به اینکه اختلاف نیما و آزاد نیز بسیار زیاد است این تقاضا به سمت بازار آزاد می‌رود و با تأمین ارز از آن، فشاری به بازار وارد می‌شود.وی قسمت دیگری از تقاضا را به دلیل مسافرت‌های نوروزی یا استفاده‌های ارزی مردم دانست و گفت: این تقاضا برای سفر خارج از کشور یا نیاز به استفاده ارزی در طول تعطیلات نوروز ایجاد می‌شود و فشار تقاضا در بازار در هفته‌های پایانی سال را افزایش می‌دهد به همین دلیل بانک مرکزی برای تأمین این تقاضا، سهمیه ارز مسافرتی را تقریباً از ۵۰۰ یورو به هزار یورو یعنی تا دو برابر افزایش داد گرچه به نظر می‌رسد که این استراتژی‌ها چندان کارآمد نیست.کارشناس اقتصادی از فروکش کردن فشار تقاضا از نیمه اسفندماه خبر داد .وی با اشاره به تلاش بانک مرکزی برای ثبت نرخ ارز با پایین‌ترین نقطه قیمتی در روزهای پایان سال ادامه داد: دخالت بازارساز برای مهار قیمت ارز از ابتدای اسفند وجود داشته و اکنون اقدام مضاعفی از سوی بانک مرکزی انجام نشده است، اما تقاضا تا حدودی فروکش کرده است به همین دلیل دخالت دولت بیشتر به چشم می‌آید و قیمت پایین‌تر می‌آید.وی درباره اقدامات احتمالی بانک مرکزی برای ایجاد ثبات در بازار ارز گفت: بانک مرکزی اکنون تمام توان خود را برای ایجاد ثبات در بازار آزاد کار گرفته است و هر اقدامی برای کنترل این روند را انجام می‌دهد که شامل تصمیمات درست و اشتباه است به همین دلیل گاهی از این نهاد انتقاد می‌شود که فقط نتیجه‌گرا شده است و تلاش می‌کند قیمت ارز در بازار آزاد را به هر قیمتی کنترل کند.کارشناس اقتصادی برخی تصمیمات را منجر به آسیب به سرمایه‌های کشور دانست و افزود: بعضی اقدامات باعث ایجاد شانتاژ در بازار آزاد می‌شوند که مهم‌ترین آن‌ها اختلاف بسیار زیاد نرخ نیما با نرخ آزاد است، هنگامی که نرخ آزاد به حدود ۶۰ هزار تومان می‌رسد، نباید دلار نیما ۴۰ هزار تومان، دلار مرکز مبادله ۴۲ هزار تومان و یورو ۴۶ هزار تومان باشد، این به آن معناست که سرمایه‌های کشور را دست کسانی قرار می‌دهیم که نسبت به جمعیت کشور در اقلیت هستند و قصد مسافرت خارجی دارند.وی استفاده از این منابع را حق همه مردم عنوان کرد و یادآور شد: دلیلی ندارد که این منابع به یک جمعیت محدود ۱۰ تا ۲۰ هزار نفر تخصیص پیدا کند، این اقدام با ساختارهای عدالت اجتماعی و شرعی هم‌خوانی ندارد، بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز باید نرخ نیما را شناور کند.

چاپ در شماره ۱۵۰۱ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۱۲/۲۳