آیا تخصیص درآمدهای مالیاتی دولت در کاهش تلفات جاده‌ای موثر است؟
زهره آقاجانی / گروه جامعه
نقاط حادثه خیز بر اساس شاخص‌هایی همچون تعداد تصادف‌های منجر به فوت و آسیب دیدگی شناسایی و پس از اولویت بندی ایمنی و استاندارد سازی می‌شوند. این نقاط در بررسی‌هایی که توسط راهداری، پلیس راه و وزارت کشور صورت می‌گیرد، مشخص و اعلام می‌شود.در تصادفات جاده‌ای بیشترین خسارت وارد آمده به کشور قطعاً از دست رفتن سرمایه انسانی خواهد بود البته این بخش چه در تصادفات فوتی و چه در تصادفات زخمی بیشترین سهم را در خسارت ایجاد شده به بار می‌آورد؛ علاوه بر این، هزینه سنگین معنوی و مالی، در وقوع سوانح جاده‌ای خسارت به زیرساخت‌ها از جمله زیرساخت شبکه راهی سهم عمده‌ای در این محاسبات جدید دارد.در این بین آمار تصادفات جاده‌ای امسال فقط به سفرهای نوروزی ۱۴۰۳ ختم نشد. در تعطیلات سه روزه پایان ماه مبارک رمضان جان‌باختن ۱۰۱ نفر از هموطنان بر اثر تصادفات طی ۳ روز اعلام شد؛ البته و هزار و ۲۲۳ نفر هم مصدوم و مجروح شدند که با توجه به مجروحان بدحال آمار فوتی‌ها احتمالاً افزایش یافته است.حدود ۱۰ درصد تصادفات و تلفات جاده‌ای ناشی از نقاط حادثه خیز است؛ اگرچه در برابر عوامل دیگر بروز حوادث رانندگی همچون خطای انسانی و خودرو وزن کمتری دارد اما تکرارپذیر بودن حادثه در آن نقطه می‌تواند زمینه را برای افزایش سهم و آمار آن فراهم کند.
تأثیر چشمگیر کیفیت پایین خودروهای داخلی
طی سالیان اخیر، خودروهای بی‌کیفیت داخلی به همراه نقاط حادثه‌خیز نقش اساسی و پررنگی در افزایش آمار فوتی‌های تصادفی دارند، به طوری که تمام مراجع ذی‌صلاح این دو عنصر را از عوامل اصلی تلفات تصادفات جاده‌ای عنوان می‌کنند.زمانی که در شرکت‌های خودروساز داخلی شاهد ارتقای کیفیت و ایمنی محصولات نباشم، قطعاً با وجود نقاط حادثه خیز و برخی از خطاهای انسانی متقابلاً باید آمار بالای تصادفات و تلفات جاده‌ای را نیز پذیرا باشیم.بر همین اساس، در روزهای اخیر محمدرضا رضایی کوچی رئیس کمیسیون عمران مجلس با اشاره بر اینکه نقاط حادثه‌خیز یکی از عوامل پررنگ بروز تصادفات جاده‌ای است، گفت: طبق آمار ارائه شده، در سال جاری بیش از ۸۲۸ نفر از هموطنان‌مان را در تصادفات جاده‌ای ایام نوروز از دست دادیم. تعداد آمار فوتی‌ها زیاد بوده و قابل قبول نیست. عوامل متعددی در این خصوص تأثیرگذار است که از جمله آنها می‌توان به کیفیت پایین خودروهای داخلی و نیز خطاهای رانندگان و وجود نقاط حادثه خیز جاده‌ای اشاره کرد.وی به کیفیت پایین خودروهای داخلی انتقاد کرد و افزود: عمده خودروهای تصادفی منجر به فوت در طرح نوروزی، خودروهای داخلی بودند؛ متأسفانه موضوع واردات خودروها آن طور که هدف قانونگذار بود اجرایی نشده است.وی عنوان کرد: برای رفع نقاط حادثه خیز اقداماتی صورت گرفته اما کماکان حدود ۸۰۰ نقطه پر خطر و حادثه خیز در جاده‌های کشور داریم که برای بهبود و اصلاح آنها باید گام‌های جدی برداشته شود
تاکید کاهش ۵۰ درصدی تلفات جاده‌ای در برنامه هفتم توسعه کشور
در برخی از کشورها هزینه عوارض سوخت صرف نگهداری جاده‌های آن کشور می‌شود؛ زیرا تأمین و نگهداری زیرساخت‌ها جز حیاتی‌ترین موارد خواهد بود. طبق گفته سازمان راهداری برای نگهداری راه‌ها باید سالانه ۴ تا ۶ درصد ارزش جاده‌ها هزینه شود و در کنار آن رفع هر نقطه حادثه خیز ۵ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.در حقیقت می‌توان گفت باید مخارج نگهداری جاده‌های کشور تأمین شود تا شاهد بهبود وضعیت جاده‌ها باشیم. البته روش‌های متعددی برای تأمین مالی جاده‌ها در کشور وجود دارد که می‌توان به اخذ عوارض از خودروها، عوارض سوخت و عوارض جاده‌ای اشاره کرد که هم‌اکنون در ایران تنها اخذ عوارض جاده‌ها اجرایی می‌شود.در برنامه هفتم توسعه کشور، هدف‌گذاری و تاکید شده تا پایان این برنامه باید تصادفات جاده‌ای حداقل تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کند و تمام دستگاه‌های ذیربط برای تحقق این برنامه در زمینه اعلام شده موظف هستند.
نیاز تخصیص ۲۰۰ هزار میلیاردی برای بهسازی جاده‌های کشور
علیرضا سیاهپور مدیر کل دفتر نگهداری رویه و ابنیه فنی راه سازمان راهداری و حمل و نقل، هزینه‌های نگهداری و بهسازی جاده‌های کشور را تشریح و اعلام کرد «۲۸۸ هزار کیلومتر راه اصلی و فرعی و روستایی در سطح کشور وجود دارد که اکثر آنها آسفالت هستند. راه‌های شریانی و اصلی و بزرگراهی شامل ۶۹ هزار کیلومتر باند است که هر دو سال یک بار به شکل سیستماتیک پایش می‌شود و در معرض بهسازی و نگه داشت و تعمیر است.وی در ادامه تاکید کرد: ۲۲ هزار کیلومتر از این ۶۹ هزار کیلومتر در سال گذشته بهسازی شد و حدود ۴۶ درصد جاده‌های ما به علت عقب ماندگی تاریخی ناشی از کمبود منابع مالی دارای خرابی سبک و سنگین هستند. اگر بخواهیم تمام راه‌ها بدون کوچک‌ترین اختلال باشد، نیازمند ۲۰۰ هزار میلیارد سرمایه است که در یک بازه دو تا سه ساله کل خرابی‌ها را به پانزده تا بیست درصد که یک نرخ جهانی است، برسانیم.وی تصریح کرد: هزینه‌ای بابت تردد در بزرگراه‌ها اخذ نمی‌شود ولی در آزادراه‌ها، هزینه تردد اخذ می‌شود. هزینه‌هایی که از سال ۸۲ تا کنون بیش از ۵۷۰ برابر شده است و هزینه اخذ عوارض ۱۵ برابر شده که همین مسائل باعث شده که پیمانکاران نتوانسته به خوبی خدمت دهی کنند.سیاهپور خاطرنشان کرد: هر تردد در آزادراه قم و تهران ۱,۲۰۰ تومان است که کل درآمد این مسیر، ۷۶ میلیارد بوده و صرفاً برای نگهداری رویه آسفالت این اتوبان ۴۰۰ میلیارد است.گفتنی است؛ مالیات در ایران ذیل عنوان درآمدهای جاری دولت قرار می‌گیرد و تقریباً مهم‌ترین منبع درآمدی دولت محسوب می‌شود. درآمد مالیاتی دولت از دو رکن اصلی مالیات مستقیم و مالیات بر کالا و خدمات (غیرمستقیم) تشکیل می‌شود.«بررسی‌ها» نشان می‌دهد که میزان اخذ مالیات از سال (۱۳۹۷) تا (۱۴۰۲) سیر صعودی محسوسی یافته است به گونه‌ای که از مالیات ۱۰۹ هزار میلیارد تومانی در سال (۱۳۹۷) به مالیات حدود ۸۰۶ هزار میلیارد تومانی رسیده که بیانگر افزایش ۷۴۰ درصدی است.به نظر می‌رسد، بخشی‌از درآمدهای مالیاتی دولت طی ۶ سال گذشته می‌توانست تاکنون جان بسیاری از افراد را نجات دهد، زیرا با تخصیص بخشی از این درآمد به ارگان‌های مسؤول رفع نقاط حادثه خیز و ارتقای سطح ایمنی جاده‌های کشور شاهد کاهش آمار فوتی و مجروحان باشد در مقابل به وضعیت زیرساخت‌های کشور، بهبود ببخشد.براساس این گزارش، سوانح رانندگی یکی از دلایل اصلی مرگ‌ومیر جوانان است و بخش اعظم قربانیان حوادث رانندگی را نیروهای سازنده و فعال جامعه تشکیل می‌دهند. بدون شک از دست دادن نیروی انسانی فعال که عامل اصلی توسعه هر جامعه‌ای هستند، عوارض و خسارت‌های مالی، اقتصادی و اجتماعی وسیعی را متوجه جامعه خواهد کرد.پیامدهای ناشی از این حوادث نیز یکی از عمده‌ترین عوامل ناخوشی در جامعه است و از ابعاد مختلفی می‌تواند برای خانواده‌ها و کل افراد جامعه مساله‌آفرین باشد. این حوادث نه‌تنها به طور مستقیم آسیب جسمی به افراد وارد می‌کنند، بلکه به طور غیرمستقیم نیز بر روی عملکرد اجتماعی تأثیر دارند.دولت باید طی هرسال علاوه بر تخصیص بودجه عمرانی، مبلغ جداگانه‌ای برای بهسازی وضعیت جاده‌های کشور در نظر داشته باشد؛ زیرا پیامدهای پس‌از تصادف در جامعه مطلوب نخواهد بود؛ صدمات جسمی با مراقبت‌های پزشکی و باز توانی درمان می‌شوند؛ اما فشارهای اجتماعی آن گ از چندین هفته و گاهاً تا پایان عمر ادامه خواهد داشت که زندگی افراد را دچار اختلال می‌کند.
چاپ در شماره ۱۵۲۵ روزنامه یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۲/۰۸
دیدگاه ها