رضا موسایی/ کارشناس مسائل اقتصادی
از منظر حضرت آیتالله خامنهای انقلاب اسلامی، یک ساخت سیاسی سلطنتی را در هم شکست و مردمسالاری را جایگزین آن کرد؛ این انقلاب، یک نظام دستنشانده و ذلیل در مقابل قدرتها را از میدان خارج کرد و یک نظام مستقل و متّکی به عزّت ملّی را جایگزین آن کرد. بنابراین به دلیل چارچوب مردممحور نظام جمهوری اسلامی، حرکت و رشد اقتصادی این نظام نیز باید مردممحور باشد. رهبر انقلاب پیشتر بارها اهمیت «مشارکت مردم» در تولید و اقتصاد را یادآور شده بودند، اما در شعار سال ۱۴۰۳ بهطور ویژه بر جایگاه مردم در نظام اقتصادی جمهوری اسلامی ایران تأکید شد.بدون شک تعاونیها یکی از الگوهای مطلوب رشد تولید با مشارکت مردم هستند. با ایجاد هماهنگی در فرایندهای تولید و توزیع، تعاونیها میتوانند به بهرهوری بیشتری در استفاده از منابع و کاهش هزینهها کمک کنند. رهبر انقلاب معتقدند تعاونیها پدیدهی بسیار مطلوبی برای اقتصاد ایران هستند؛ سرمایههای خُرد را جمع میکنند، تکتکِ افراد را توانمند میکنند، اشتغالِ فراوان ایجاد میکنند؛ بعد اگر بشود این تعاونیها را شبکهسازی کرد، در یک شبکهای جمع کرد، یک مجموعههای عظیمی به وجود میآید. مهمترین هدف سیاستهای توسعه در کشورها، رشد تولید ناخالص داخلی است. به همین جهت هر نوع سیاست و اقدامی در چارچوب برنامههای توسعه اقتصادی، باید به رشد تولید بینجامد. به جهت همین نقش تعاونیها در ایجاد رشد اقتصادی پایدار است که سهم شرکتهای تعاونی و مخصوصاَ تعاونیهای تولیدی در فرآیند توسعه اقتصادی اهمیت مییابد. در سال ۱۸۴۴ در شهر لنشکر رشدال انگلستان شرکت تعاونی رشدال بین ۲۸ نفر انگلیسی تأسیس شد. هدف از تأسیس فروشگاه مواد غذایی و البسه، تهیه ساختمان برای کمک به اعضا شرکت، تهیه کار جهت اعضا بیکار و رفع سایر نیازها بود.از نظر تعداد تعاونیها، پنج کشور نخست به ترتیب عبارتند از: ایران، آمریکا، کانادا، استرالیا و انگلستان. ایران با حدود ۱۰۰ هزار تعاونی و آمریکا با حدود ۴۰ هزار تعاونی در صدر جدول قرار گرفتهاند. مطابق آمارها ۱۲درصد کل جمعیت جهان دستکم در یکی از سه میلیون تعاونی ثبت شده در جهان عضو هستند. این سه میلیون تعاونی، برای ۱۰ درصد از جمعیت شاغلان جهان، فرصت شغلی ایجاد کردهاند. گزارش اشتغال و تعاونی سال ۲۰۱۷ اتحادیه بینالمللی تعاون، بر اساس آمارهای سال ۲۰۱۴ عنوان میکند که ۳۰۰ میلیون نفر در تعاونیها یا مرتبط با تعاونیها در جهان مشغول بهکار هستند و در مجموع چیزی حدود ۱ میلیارد و سیصد میلیون نفر عضو و شاغل در بخش تعاونی وجود دارد.از سوی دیگر، طبق گزارش اتحادیه بینالمللی تعاون از سهم ۳۰۰ تعاونی برتر جهان در گردش مالی سال ۲۰۱۸، به ترتیب بخش بیمه با ۳۳.۷ درصد، بخش کشاورزی با ۳۳.۳ درصد، بخش خدمات با ۱۹.۷ درصد، بخش مالی و بانکی با ۸ درصد، بخش صنعت با ۳ درصد و سایر بخشها با کمتر از ۲ درصد بیشترین گردش مالی تعاونیها را به خود اختصاص دادهاند.در اقتصاد ایران تحقق سهم ۲۵ درصدی تعاونی از اقتصاد و سهم ۳۰ درصدی از منابع خصوصیسازی بنگاههای دولتی دغدغه اصلی برنامهریزان در قانون برنامه پنجم و ششم توسعه بوده است. در ماده ۱۲۴ قانون برنامه پنجم توسعه بر الگوی تعاونی تأکید شده است. مبتنی بر این ماده، دولت مکلف است سهم بخش تعاون از بازارهای پولی را از طریق تسهیل در صدور مجوز مؤسسات مالی و پولی و بانکهای تعاونی به ۱۵ درصد برساند. همچنین، سرمایه بانک توسعه تعاون و صندوق ضمانت سرمایهگذاری تعاون بهطور سالیانه باید از طریق اجرای بند «۲» ماده ۱۲۹ قانون اجرای سیاستهای اصل ۴۴ قانون اساسی تقویت شود.
چاپ در شماره ۱۵۳۵ روزنامه یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۲/۲۰
دیدگاه ها