فقرا، قربانی همیشگی سوء استفاده کنندگان

نسرین صفربیرانوند / گروه جامعه

«از درد دندان‌ نجات‌مان می‌دهد، حالا جواز ندارد که ندارد» پیرمرد که پلمب شدن مطب دندان‌پزشک قلابی را می‌دید، با این جمله اعتراضش را نشان داد. مطب یک دندانپزشک قلابی در بروجرد برای سومین بار پلمب شد، او هر بار با اجاره مکان جدید دوباره مطب تأسیس می‌کند. پزشک جعلی قبلا بارها در مراجع قضائی محکوم شده اما مشتری‌های همیشگی باز به مطب غیرمجاز جدیدش مراجعه می‌کنند.فعالیت افراد فاقد صلاحیت در حیطه دندانپزشکی به دلیل فراهم نبودن شرایط بهداشتی و استریل تجهیزات و عدم تخصص و مهارت در امر دندانپزشکی، عوارض و مشکلات جبران‌ناپذیری را برای  مراجعین ایجاد می‌کند و همین امر هزینه‌های گزافی روی دست مراجعین می‌گذارد. نبود نظارت بهداشتی بر این اماکن موجب رعایت نکردن اصول بهداشتی از سوی این مراکز و انتقال بیماری‌های واگیرداری چون ایدز و هپاتیت می‌شود. پیش از این، رئیس شبکه بهداشت و درمان سلسله‌ از شناسایی و پلمب ۱۲ مرکز غیرمجاز پزشکی و دندانپزشکی در راستای پیشگیری از سرایت بیماری‌های عفونی و حفظ سلامت شهروندان این شهرستان خبر داده بود. همچنین معاون درمان شبکه بهداشت و درمان بروجرد هم از پلمب مطب دندانپزشک قلابی بعد از ۲۰ سال فعالیت در یکی از روستاهای بروجرد پلمب و دستگیری فرد متخلف خبر داده بود.طبق آمار حدود ۳۰۰ مورد از خدمات دندانپزشکی کاملاً تعرفه دارد، این در حالی است که  کمتر از ۲۰ مورد آنها تحت پوشش بیمه است، عدم پوشش بیمه‌ای خدمات دندانپزشکی، باعث می‌شود پرداخت از جیب بیمار افزایش پیدا کند. بسیاری از افراد چون از نظر مالی از عهده ترمیم دندان خود برنمی‌آیند، عطای داشتن دندان را به لقای آن می‌بخشند و آن را می‌کشند یا زمانی مراجعه می‌کنند که درد، امان‌شان را بریده است.طبق آمارهای موجود، هر ایرانی حداقل ۶ دندان پوسیده دارد؛ بالای ۸۰ درصد افراد ۵ تا ۶ ساله به طور متوسط ۵ دندان شیری پوسیده، یا کشیده‌شده یا پرشده دارند. افراد ۳۰ تا ۴۰ ساله که در سن فعالیت اجتماعی هستند، ۱۲ تا ۱۳ دندانِ ازدست‌رفته دارند. در گروه سنی بالای ۶۵ سال نیز بیش از ۵۵ درصد افراد دیگر هیچ دندانی برایشان باقی نمانده است.نماینده آبادان با گلایه از گرانی هزینه‌های دندانپزشکی می‌گوید که خدمات دندانپزشکی باید با نگاه پیش‌گیرانه در کشور ارائه شود اما به دلیل گرانی هزینه‌ها و مشکلات تامین تجهیزات لازم و مواد مصرفی، قیمت بیش از گذشته افزایش پیدا کرده است. دریافت تعرفه ارزان توسط دندانپزشکان‌قلابی باعث شده افرادی که اغلب اطلاع کافی ندارند برای خدمات دندانپزشکی به دندانپزشکان قلابی و زیر زمینی مراجعه کنند‌.البته رئیس هیئت مدیره جامعه دندانپزشکی ایران معتقد است که کاهش تعرفه‌گذاری خدمات دندانپزشکی می‌تواند خدمات بی کیفیت را به دنبال داشته باشد و دریافت خدمات ارزان قیمت دندانپزشکی به وسیله افراد غیرمجاز منجر به درمان مجدد و افزایش هزینه‌ می‌شود و بهتر است از همان ابتدا به کلینیک‌های دندانپزشکی و مراکز معتبر مراجعه شود.علی تاجرنیا، رئیس جامعه دندانپزشکی ایران دربارۀ رویکرد حمایتی دندانپزشکان از مردم در شرایط اقتصادی جامعه که پیش از این اعلام شده بود، گفت: در امر سلامت دهان دو بحث جدی وجود دارد؛ یکی بهداشت و پیشگیری است که باعث جلوگیری از پوسیدگی دندان و لثه می‌شود و دیگری درمان است. در گذشته دندان پزشکان کمتر به امر بهداشت و پیشگیری توجه داشتند، اما با توجه به رویکر جامعه پزشکی در چند سال اخیر، سعی شده با برگزاری برنامه‌های آموزشی، سطح آگاهی و سواد مردم در زمینه بهداشت دهان افزایش یابد و نیاز به درمان دندان کمتر شود.وی مهم‌ترین بخش گرانی هزینه دندانپزشکی را مربوط به هزینه تمام شده خدمت دانست.تاجرنیا دربارۀ گرانی مواد و کم بودن دستمزد دندانپزشک گفت: دو بخش اصلی خدمات دندانپزشکی عبارتند از بخش فنی که همان هزینه مطب، تجهیزات و از همه مهم‌تر مواد است که متاسفانه مواد دندانپزشکی در سال‌های اخیر به دلیل نوسانات ارزی خیلی گران شده است و بخش دوم به دستمزد دندانپزشک مربوط می شود که تغییرات کمی می‌کند، که البته این تغییرات کم بر اساس مصوبه دولت است و آنچه مهم است این است که دستمزد پزشک نسبت به هزینه های بخش فنی همواره رشد کمتری داشته است.در حوزه درمان باید به سمت پوشش بیمه‌های همگانی برای خدمات سطح یک و همچنین خدمات تخصصی توسط بیمه‌های تکمیلی حرکت کنیم که این مسئله در چند سال اخیر انجام شده، اما نیاز به سرمایه‌گذاری بیشتری دارد.او در مورد عدم توجه به سلامت دهان و دندان در جامعه گفت: متاسفانه هم دولت و هم مردم امر سلامت و بهداشت دهان و دندان را خیلی جدی نمی‌گیرند. به طوری که میلیون‌ها تومان برای جراحی‌ها و داروها هزینه می شود، اما به امر سلامت دندان توجهی نمی‌شود.بابت هزینه های خدمات دندانپزشکی در امر دندان سهم دولت بسیار اندک است و بیشتر هزینه‌ها را مردم پرداخت می‌کنند، بنابراین باید با تقویت بیمه‌ها شرایط به گونه‌ای شود که هزینه‌های خدمات درمانی به حداقل برسد.تاجرنیا دربارۀ گرانی هزینه های دندانپزشکی و ناتوانی قشر نیازمند در تامین این هزینه‌ها گفت: خدمات دندانپزشکی بدلیل گرانی هزینه تمام شده‌اش، در همه کشور‌های خدمات گرانی است. به این ترتیب قشر آسیب‌پذیر باید از حمایت دولت برخوردار باشند.همچنین یکی از کارهایی که دولت باید انجام دهد، این است که باید شرایطی را در همه درمانگاه‌ها ایجاد کنند تا خدمات بیشتر و بهتری در حوزه دندانپزشکی به مردم ارائه شود.بالغ بر ۲۵۰۰ مرکز خدمات درمانی داریم که در حیطه دندانپزشکی هستند ومتخصصان و فارغ‌التحصیلان دندانپزشکی در آنجا مشغول به کارند. دولت باید فضا و شرایطی ایجاد کند که این همه هزینه و خدمات موجود فقط معطوف به کشیدن دندان یا جرم گیری دندان نباشد و باید درمان‌هایی از قبیل پر کردن و روکش و… را هم انجام دهند.وی گفت: اولین قلمی که در سبد نیاز‌های اساسی مردم کم می شود، خدمات دندانپزشکی است. مردمی که برای خرید مایحتاج زندگی خود مشکل دارند به طور طبیعی این خدمات را حذف می‌کنند.

خدمات دندانپزشکی در ظاهر گران‌ است

تاجر نیا در مورد حمایت از مردم در حیطۀ سلامت دندان افزود: ما اگر ببینیم که هزینه تمام شده برای مردم گران است، سعی می‌کنیم در این زمینه با مردم همکاری کنیم. اگر چه خدمات دندانپزشکی در ظاهر گران‌اند، اما در واقعیت گران نیستند، بلکه بدلیل نداشتن تناسب بین افزایش تورم و توان خرید، مردم دچار مشکل می‌شوند. بسیاری از هم وطنان در خارج کشور بدلیل بالا بودن هزینه دندانپزشکی در خارج کشور برای مشکلات دندانپزشکی به ایران می‌آیند و برمی‌گردند.وی با بیان اینکه مشکل تامین هزینه‌ دندانپزشکی در کم بودن درآمدها نیز هست، گفت: با افزایش قیمت در تجهیزات، درآمد خالص دندانپزشک نسبت به چندین سال پیش، رو به کاهش است. باز هم تاکید می کنم که هزینه‌های دندانپزشکی در کشور ما گران نیست، بلکه درآمد‌های مردم کم است و این درآمد کم جوابگوی همۀ نیازها نیست. در مجموع باید وضعیت اقتصادی در کشور بهبود پیدا کند و قدرت خرید مردم افزایش یابد تا بتوانند از خدمات بهتری برخوردار باشند.بر اساس این گزارش، طبق نظر جامعه دندانپزشکان، راهکار کاهش هزینه دندانپزشکی پیشگیری است، نکته دیگر تمرکز بر بیمه‌های خصوصی است در برخی کشورها بیمه‌ها هزینه‌های درمان دندان را بر عهده گرفته‌اند.سرمایه گذاری در زمینه آموزش پیشگیری پوسیدگی دندان بهداشت دهان و دندان و از سوی دیگر تشکیل یک صندوق واحد در دولت به منظور خدمات دندانپزشکی می‌تواند مشکلات را کاهش دهد.

چاپ در شماره ۱۵۲۷روزنامه ی یادگار امروز مورخ۱۴۰۳/۰۲/۱۰