بازدارندگی از جنس جریمه

مهدی بابایی / گروه جامعه

در شرایطی که پیش‌تر و در برخی از خبرها اعلام شده بود که افزایش مبلغ جرائم راهنمایی و رانندگی از ۲۵ فروردین ماه اجرایی خواهد شد، پیگیری‌ها حاکی از آن است که تاکنون افزایش مبلغ جرائم به پلیس راهور ابلاغ نشده و همچنان رقم جریمه‌های رانندگی، همان مبالغ قبلی است.

بر اساس این گزارش، اوایل آذر ماه سال گذشته بود که سردار احمدرضا رادان، فرمانده فراجا در جریان بازدید از مقر پلیس راهنمایی و رانندگی فراجا بر ضرورت افزایش مبلغ جرائم رانندگی تاکید کرد و در توضیح چرایی این درخواست خود نیز اظهار داشت: «متاسفانه ارتکاب تخلف رانندگی، منجر به وقوع ۸۰ درصد تصادفات شده است. جرائم رانندگی باید بازدارندگی داشته باشد، یعنی طوری باشد که فرد متخلف اصلا مرتکب آن نشود. در حال حاضر اما مبلغ جرایم تخلفات رانندگی بازدارنده نیست و باید افزایش پیدا کند. این نکته را هم باید مورد توجه قرار دهیم که افزایش نرخ جرایم رانندگی ربطی به تورم ندارد و گرانی و … ندارد. یک راننده اصلا نباید تخلف کند و کسی هم که تخلفی مرتکب نشده که نباید جریمه سنگین پرداخت کند. در واقع خاصیت بازدارندگی جرائم در همین جاست».در پی این اظهارات بود که به مرور، درخواست برای افزایش مبالغ جرائم رانندگی به یکی از نکات مطرح شده در اظهارات بعدی فرماندهان پلیس راهور، برخی کارشناسان ترافیک و … بدل شد و حتی وزیر کشور نیز در جریان بازدیدی که در آخرین روز سال ۱۴۰۲ از مرکز کنترل ترافیک پلیس راهور فراجا انجام داد بر ضرورت آن تاکید کرد و در پاسخ به پرسشی مبنی بر این که آیا دولت با افزایش مبلغ جریمه‌های رانندگی موافق است یا خیر گفت: « رقم فعلی جریمه‌های رانندگی قطعا بازدارنده نیست، جریمه باید بازدارندگی داشته باشد، بنابراین در سال آینده (۱۴۰۳) تلاش داریم تا تشویق و تنبیه و همچنین افزایش جرایم رانندگی را اعمال کنیم».عین‌اله جهانی حقوقدان و معاون اجتماعی پیشین پلیس راهور فراجا درباره افزایش مبالغ جریمه‌ تخلفات راهنمایی و رانندگی و تاثیر آن بر کاهش تصادفات و قربانیان حوادث رانندگی گفت: در کشور ما، سالانه حدود ۱۹ هزار نفر، جان خود را در تصادفات رانندگی از دست می‌دهند که این آمار بسیار تلخ بود و به هیچ عنوان زیبنده کشور ما نیست. شما تصور کنید هر سال، چند خانواده بی سرپرست می‌شود؟چند کودک یتیم می‌شوند؟ چند خانواده فرزندان خود را از دست می‌دهند؟ چند نفر برای همیشه با قطع عضو و معلولیت مواجه می‌شوند؟ و … بنابراین برای کاهش این آمار باید اقداماتی فوری  و اثرگذار صورت گیرد که در این میان افزایش مبالغ جریمه‌ها، یکی از راه هایی است که می‌تواند باعث کاهش تخلفات حادثه‌ساز و در نتیجه کاهش مجروحان و جانباختگان تصادفات شود.وی ادامه داد: بر اساس پژوهش‌های انجام شده و تجربه ۳۵ ساله من در پلیس راهور، افزایش جریمه‌ها می تواند سالانه سه تا سه هزار و ۵۰۰ نفر از تعداد متوفیان تصادفات را کاهش دهد. من معتقدم میزان مبالغ جریمه‌های تخلفات حادثه‌ساز مانند سرعت غیرمجاز، سبقت غیرمجاز، حرکت مارپیچ، حرکت دنده عقب در بزرگراه‌ها و رانندگی در حالت مستی و … که منجر به تصادفات با آمار بالای کشته‌های تصادفات می‌شود؛ باید افزایش پیدا کند.این مدرس دانشگاه افزود: وقتی در دهه ۸۰، قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی به تصویب رسید و در ماده هفت آن، نمرات منفی گواهینامه لحاظ شد، این موضوع در آن ایام خودبه‌خود منجر به کاهش تخلفات و فوتی‌های  تصادفات شد، چرا که بر اساس این ماده ، فرد ممکن است صلاحیت رانندگی و حتی گواهینامه رانندگی خود را از دست بدهد. در حال حاضر نیز اگر میزان جریمه تخلفات پرخطر مثل سرعت و سبقت‌های غیرمجاز، حرکت با دنده عقب در اتوبان‌ها و بزرگراه‌ها، رانندگی در حالت مستی، حرکات مارپیچ، تجاوز به چپ در جاده‌های دوطرفه و … بازدارنده شوند، در این‌صورت می‌توانیم به ایجاد ایمنی و آرامش ترافیکی امیدوار شویم. شما تصور کنید که اگر این افزایش جریمه‌ها هرچه زودتر اجرایی شود؛ می‌توان از کشته شدن بیش از سه هزار نفر و داغ‌دار شدن تعداد بسیاری از هموطنان خود جلوگیری و پیشگیری کنیم. با این وجود در حالی که پیشنهاد اولیه پلیس افزایش مبلغ جرائم رانندگی تا قبل از آغاز طرح نوروزی ۱۴۰۳ بود، اما تعطیلات نوروزی بدون تغییری در مبلغ جرائم به پایان رسید و در تنها در این مدت، سردار سید تیمور حسینی، رئیس پلیس راهور فراجا در مصاحبه‌های مختلف بر ضرورت افزایش رقم جرائم رانندگی به منظور جلوگیری از وقوع تخلفات حادثه‌ساز تاکید کرد. رئیس پلیس راهور فراجا در یکی از همین مصاحبه‌ها نیز اعلام کرده بود که «بنا بر شرایط موجود و آمادگی ۱۰۰ درصدی زیرساخت‌های این طرح از سوی پلیس و تمام سازمان‌های مرتبط از ۲۵ فروردین ماه شاهد اعمال این تغییرات در سطح کشور خواهیم بود.» تاریخی که اعلام آن سبب شد تا برخی از مردم و به خصوص رانندگان تصور کنند که رقم جرائم رانندگی از امروز افزایش پیدا کرده است، موضوعی که رئیس پلیس راهور فراجا توضیحاتی را درباره آن ارائه کرده است.

مبلغ جرائم رانندگی هنوز افزایش نداشته است

سردار سید تیمور حسینی درباره اینکه آیا مبلغ جرائم رانندگی از ۲۵ فروردین ماه افزایش پیدا کرده یا خیر، اظهار کرد: تاریخ اعلام شده به عنوان یک روز پیشنهادی مطرح شده بود، نه یک روز قطعی. در حال حاضر نیز همانطور که بارها اعلام کردیم، در صورت ابلاغ موضوع افزایش رقم جرائم رانندگی از سوی دولت، پلیس راهور این آمادگی را دارد که بلافاصله ابلاغیه دولت را اجرا کند، اما تاکنون این موضوع به ما ابلاغ نشده و از این رو رقم جرائم رانندگی، فعلا همان رقم قبلی است.وی در ادامه با تاکید بر اینکه پلیس به دنبال جریمه نیست، بلکه به دنبال بازدارندگی است، خاطر نشان کرد: مردم باید بدانند که افزایش جریمه های تخلفات رانندگی تنها برای افرادی است که مرتکب تخلف شده‌اند، از این رو هزینه‌ای بر سبد خانوار تحمیل نمی‌شود. اگر کاربران ترافیکی و رانندگان رعایت قانون و مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت کنند، مطمئناً مورد اعمال جریمه قرار نخواهند گرفت، در واقع اگر فردی تخلف نکند جریمه هم نخواهد شد.رئیس پلیس راهور فراجا درباره اینکه آیا جدول مبلغ جدید جرائم نیز منتشر شده یا خیر به ایسنا گفت: تاکنون جدول جدید جرایم هنوز به پلیس ابلاغ نشده است، از این رو تا زمانی که این جدول ابلاغ نشده، رقمی هم منتشر نمی‌شود. اما به طور کلی می‌توان گفت که افزایش نرخ جریمه‌ها بر اساس نوع تخلف متفاوت خواهد بود. من بازهم تاکید می‌کنم که نگاه پلیس و دستگاه‌های متولی در این زمینه، نگاه بازدارندگی است و امیدوارم در سال ۱۴۰۳ در هر ماه پلیس گزارش دهد که میزان تخلفات و تصادفات کاهش یافته است. ما آمار ریزبه ریز تصادفات را در اختیار داریم و خب می‌دانیم که در بسیاری از آنها تخلفات حادثه‌ساز مانند سرعت غیرمجاز و … سبب وقوع حوادث مرگبار شده است.گرچه به نظر می‌رسد که طی روزهای آینده موضوع افزایش مبلغ جریمه‌های رانندگی اجرایی خواهد شد، اما آنچه که پیداست در حال حاضر رقم جرائم رانندگی، تغییری نکرده و باید این موضوع از سوی دولت به پلیس راهور ابلاغ شود.

چاپ در شماره ۱۵۱۴ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۶