سالانه ۲۰ هزار تعاونی در ایران تعطیل می شود
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد با وجود آنکه ایران با حدود یک صد هزار تعاونی ثبت شده اولین کشور جهان در بخش تعاون است اما این بخش جایگاه خود را در اقتصاد ایران بر اساس اسناد بالادستی به دست نیاورده است.بر اساس این گزارش، ایران با حدود ۱۰۰ هزار تعاونی ثبت شده، رتبه نخست در دنیا را به خود اختصاص می‌دهد. آمریکا با ۴۰ هزار تعاونی رتبه دوم و کانادا با پنج هزار و ۸۱۲ تعاونی رتبه سوم بخش تعاون را به خود اختصاص می‌دهند. البته نگارندگان گزارش تاکید دارند که انتخاب کشورهایی که شرایط ایران با آنها مقایسه شده به‌طور تقریبی و بر اساس سهم بیشترشان از اقتصاد تعاونی در جهان بوده است.بر اساس این گزارش، به اذعان دفتر بین‌المللی کار، آمار قابل اتکایی در خصوص تعاونی‌ها در کشورها وجود ندارد. از سوی دیگر آمارهای تولید شده در یک کشور ممکن است مواردی را شامل شود که در کشور دیگری وجود ندارد از همین رو مقایسه کشورها در حوزه تعاون معمولا دشوار است اما از نظر تعداد کل تعاونی‌های ثبت شده، آمار شاغلین بخش تعاون، سهم بخش تعاون از تولید ناخالص ملی و گردش مالی تعاونی‌ها می‌توان شرایط ایران را با دیگر کشورهای جهان مقایسه کرد.ایران بیشترین تعاونی‌های ثبت شده در بین کشورهای مطرح در جهان را دارد اما به دلیل نامشخص بودن سهم تعاونی‌ها از تولید ناخالص ملی نیاز به آمار تکمیلی برای تحلیل این داده وجود دارد.بر پایه این گزارش، آمار کمی و تفکیک شده دقیقی از پایداری انواع تعاونی‌ها در دست نیست و صرفا اطلاعاتی کلی در سامانه هوشمند وزارت تعاون وجود دارد که از سال ۱۳۹۰ به بعد به‌طور تقریبی سالیانه بین ۲۰ تا ۲۱ هزار تعاونی منحل شده‌اند.تعاونی‌های خدماتی با حدود ۱۸ هزار، تعاونی‌های کشاورزی با تعداد تقریبی ۱۵ هزار، تعاونی‌های صنعتی با ۱۱ هزار و مسکن با ۱۰ هزار تعاونی ثبت شده، بیشترین تعاونی‌های کشور را تشکیل می‌دهند.در این گزارش آمده است: طبق اظهار نظر مدیر کل توسعه تعاون وزارت تعاون در دولت سیزدهم، به صورت تخمینی سهم بخش تعاون ایران از تولید ناخالص داخلی بین ۶ تا هشت درصد است و این در حالی است که تنها در سال ۱۳۹۸ محاسبه سهم بخش تعاون از اقتصاد ملی انجام شده است.بر اساس گزارش سازمان ملل متحد در سال ۲۰۱۴ سهم بخش تعاون در اقتصاد نیوزلند ۲۰ درصد، هلند ۱۸ درصد، فرانسه ۱۸ درصد، فنلاند ۱۴ درصد و ایران ۶ درصد گزارش شده است.در این گزارش آمده است که در ایران ۹ درصد از کل اشتغال کشور در اختیار بخش تعاون است. در حالی که باید بر اساس اسناد بالادستی این رقم حدود ۲۵ درصد باشد. البته ظرفیت و امکان کنونی بخش تعاون هم ایجاد اشتغال ۱۵ درصدی است.در ادامه این گزارش به مشکلات و آسیب‌های بخش تعاون اعم از مسایل حقوقی و قضائی، مسایل روابط انسانی، بودجه، کم رنگ شدن روح تعاون و حضور افراد غیر تعاونگر در لوای تعاونی اشاره شده و همگی را برخاسته از دو محور کلی شامل مسایل قانونی و باورهای ذهنی نامولد درباره تعاونی‌ها اعلام کرده است.به اعتقاد نگارندگان، ذهنیت عمومی جامعه و برخی متولیان بخش تعاون از نقشی که قانون اساسی به بخش تعاونی داده است و نیز از ظرفیت بخش تعاونی برای مردمی سازی اقتصاد فاصله دارد. به تعاونی‌ها صرفا به چشم موجودیت اقتصادی نگریسته می‌شود و از ظرفیت اجتماعی آنها غفلت شده است.به رغم اسناد بالادستی و تاکید بر هم جهتی تعاونی‌ها با سیاست اقتصاد مقاومتی در برنامه پنج ساله توسعه آن‌طور که باید این مسئله پیگیری نشده است.
چاپ در شماره ۱۵۱۴ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۶
دیدگاه ها