دهان مردم از دندان‌های پوسیده و خراب ، پُر شده است
حبیب احسنی پور / گروه جامعه
دندانپزشکان بخش ارزشمندی از جامعه پزشکی هستند که نقش مؤثر آنان در بهداشت و سلامت جامعه انکارناپذیر است.از سوی دیگر، اهمیت و نقش سلامت دهان و دندان در حفظ و ارتقا سلامتی و جلوگیری از بروز بسیاری از بیماری‌ها بر کسی پوشیده نیست و دندانپزشکان به عنوان عضوی از زنجیره سلامت؛ نقش بسیار مهمی در نظام سلامت و ارتقای کیفیت زندگی افراد جامعه ایفا می‌کنند.
جامعه دندانپزشکی کشور سختی این شغل را بر خود هموار کرده و ارائه خدمت به بیماران را به رغم آسیب‌های ناشی از فرسودگی شغلی و تعرفه‌های دستوری و افزایش سرسام آور قیمت مواد و تجهیزات دندانپزشکی ادامه می‌دهد.در همین حال، گرانی خدمات دندانپزشکی و سهم اندک و ناچیز بیمه‌های پایه در پوشش هزینه‌های دندانپزشکی، باعث شده تا این خدمت از سبد سلامت اکثریت جامعه حذف شود.محمد مهدی ناصحی مدیر عامل سازمان بیمه سلامت ایران، با عنوان این مطلب که ۱۷ خدمت دندانپزشکی در مراکز دولتی تحت پوشش بیمه قرار دارد، گفت: برای مادران باردار، سنین زیر ۱۲ سال و کسانی که بیماری خاص و صعب العلاج دارند این خدمات رایگان ارائه می‌شود.وی افزود: تا پایان سال شاهد افزایش پوشش بیمه‌ای خدمات دندانپزشکی خواهیم بود.آمارها نشان می‌دهد که متوسط دندان‌های پوسیده ایرانی‌ها بین ۵ تا ۶ دندان است و از آنجا که قیمت مواد برای دندانپزشکی گران است و ارز به آن تعلق نمی‌گیرد، بیماران دیر به دندانپزشکی مراجعه می‌کنند و گاهی قابل درمان نیست. در همین حال، دندان‌های پوسیده کودکان بالای ۱۰ سال، بین ۶ تا ۷ دندان است.
انتقاد از برنامه‌های ناکارآمد حوزه بهداشت دهان و دندان
بهنام عباسیان عضو شورای عالی نظام پزشکی، با انتقاد از برنامه‌های ناکارآمد که در حوزه بهداشت دهان و دندان دنبال می‌شود، اظهار داشت: در تمام محافل سخن از رفاه حال جامعه پزشکی مخصوصاً دندانپزشکان به گوش می‌رسد ولی مسئولین ذی ربط و صدا و سیما هیچوقت مشکلات جامعه را در تریبون‌های رسمی در صدا و سیما نقد نکردند که چرا باید یک دندانپزشک برای معیشت اولیه خود راهی کشورهای همسایه گردد.وی افزود: شاید پازل گمشده در نزد وزارت بهداشت باشد که به مفهوم اقتصاد سلامت توجهی نمی‌کند. در جامعه‌ای که بیمه‌ها در امر سلامت دهان و دندان ورود نمی‌کنند ۹۰ درصد از خدمات دندانپزشکی در بخش خصوصی ارائه می‌شود. در جوامع امروزی سلامت دهان و دندان در تمام کشورهای در حال توسعه در صدر اولویت کاری آنها قرار دارد، چون که سلامتی دهان و دندان نقش به سزایی در سلامتی انسان‌ها دارد. لذا، همواره سیاست به گونه‌ای طراحی می‌شود که بیمه‌ها به عنوان یک رکن اساسی در خدمت مردم باشند؛ ولی متأسفانه رد پای بیمه‌های پایه در امر سلامت آحاد مردم دیده نمی‌شود و یا خیلی کم رنگ است.عباسیان ادامه داد: مشکلات سلامت دهان و دندان به افزایش تعداد دندانپزشک ربطی ندارد بلکه به سبد حمایت بیمه‌ای مربوط است که هر شهروندی باید از آن برخوردار باشد.
هزینه‌های سنگین و سرسام‌آور درمان‌های دندانپزشکی
مارال قربانزاده دکترای حرفه‌ای دندانپزشکی، با اشاره به هزینه‌های سنگین دندانپزشکی برای آحاد جامعه، گفت: هزینه‌های سنگین و سرسام‌آور درمان‌های دندانپزشکی، مهم‌ترین دغدغه همکاران دندانپزشک است.وی با انتقاد از اینکه خدمات درمان دندانپزشکی را جزو خدمات لوکس تلقی می‌کنند، افزود: همه خدمات دندانپزشکی، فقط زیبایی نیست که برای آن ردیف بودجه بیمه‌ای نمی‌بینند. از شورای عالی بیمه انتظار داریم برای سلامت مردم، ردیف بودجه دندانپزشکی را ببیند. زیرا، برای ما دردناک است که مردم به خاطر نداشتن هزینه درمان دندانپزشکی، فقط تن به کشیدن دندان می‌دهند.
دندان کشیدن، تنها راه پیش روی مردم برای خلاص شدن از درد دندان است
باقر شهنی زاده رئیس انجمن دندانپزشکان عمومی ایران، با عنوان این مطلب که دهان مردم پُر شده از دندان‌های پوسیده و خراب، گفت: دندان کشیدن، تنها راه پیش روی مردم برای خلاص شدن از درد دندان است. زیرا، هزینه‌های ترمیم دندان‌ها به شدت گران است.وی ادامه داد: اگر پیشگیری اتفاق نیافتد، شاخص سلامت دندان در جامعه، نزولی خواهد شد.رئیس انجمن دندانپزشکان عمومی ایران افزود: اغلب درمانگاه‌های دندانپزشکی در بخش دولتی، فقط به کشیدن دندان بسنده کرده اند و این در حالی است که نیاز داریم به سمت و سوی ترمیم دندان‌ها با حمایت دولت پیش برویم.وی با انتقاد از ناکارآمدی سیاست‌های وزارت بهداشت در حوزه بهداشت دهان و دندان، گفت: نیاز به ایجاد مراکز دندانپزشکی با تعرفه پایین، به این دلیل است که میزان پوسیدگی دندان‌ها در ایران بالا است.
توزیع نامتوازن دندانپزشکان در گستره جغرافیایی کشور
از طرفی از منظر توزیع جغرافیایی دندانپزشکان در کشور که یکی از چالش های نظام سلامت دهان و دندان محسوب می شود، استان تهران با سرانه ۱ کل یعنی ۱۱۶ دندانپزشک (عمومی و متخصص) به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، در رتبه نخست از نظر توزیع دندانپزشک در کشور قرار دارد. پس از آن، استان های یزد، اصفهان و فارس به ترتیب در رتبه‌های دوم تا چهارم قرار دارند.میانگین سرانه کل کشور نیز ۴۴ دندانپزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است. از بین ۳۱ استان کشور، ۱۱ استان سرانه‌ای بالاتر از میانگین سرانه دندانپزشک در کشور دارند. استان سیستان و بلوچستان با سرانه ۱۸ دندانپزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، محرومترین استان از نظر تعداد دندانپزشک می باشد که اختلاف سرانه دندانپزشک در آن با برخوردارترین استان یعنی تهران، ۹۸ دندانپزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است.استان تهران و سیستان و بلوچستان به ترتیب با سرانه ۱۰۱ و ۱۵ دندانپزشک عمومی، ۱۶ و ۳ دندانپزشک متخصص به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت، به عنوان برخوردارترین و محرومترین استان از نظر سرانه دندانپزشکان عمومی و متخصص در کشور قرار دارند. اختلاف سرانه دندانپزشک عمومی و متخصص بین برخوردارترین استان(تهران) و محرومترین استان(سیستان و بلوچستان) به ترتیب ۸۵ و ۱۲ دندانپزشک به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت است.بر اساس گزارشی که مرکز پژوهش های مجلس در این زمینه تهیه کرده، توزیع نامتوازن دندانپزشکان در گستره جغرافیایی کشور نشان دهنده توزیع نامتعادل و نامتوازن دندانپزشکان در هر دو مقطع عمومی و تخصص است؛ این توزیع ناعادلانه در نهایت منجر به کاهش دسترسی و در مواقع حادتر، عدم دسترسی به خدمت دندانپزشکی در مناطق محروم تر می شود. این مورد در کنار کاهش دسترسی مالی مردم به خدمت دندانپزشکی، می تواند سلامت دهان و دندان کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار داده و بر افراد هزینه زیادی تحمیل کند و در مواردی منجر به عدم بهرهمندی آنها از خدمات ضروری دندانپزشکی شود.این مشکل خود محصول چالش های دیگر در حوزه آموزش دندانپزشکی است که از ناکافی بودن هیات علمی و درمان محور بودن آموزش های این حوزه ناشی می شود. ضمن اینکه درباره اعضای هیات علمی باید گفت بخشی از آنان از بین فارغ التحصیلان متعهد خدمت هستند که به طور معمول بعد از اتمام دوره تعهد، سمت هیات علمی را ترک کرده وارد حیطه ارائه خدمت در بخش خصوصی می شوند زیرا سازوکارهای مناسب برای جذب و نگهداشت هیات علمی با انگیزه و دارای دستاوردهای علمی بالا پس از پایان دوره تعهد وجود ندارد.
چاپ در شماره ۱۵۱۳ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۵
دیدگاه ها