عاطفه امیدی راد/ فعال رسانه ای
آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد تورم تولیدکننده در اسفندماه امسال با کاهش ۱۴ درصدی در مقایسه با سال گذشته به ۲۸ درصد رسید. این عدد نشانگر خوبی است برای راستی‌آزمایی وضعیت تورمی کشور و گرانی‌هایی که باید پس از این آمار در اقتصاد کشور رخ دهد. نکته‌ای در یکسال گذشته به تکرار مورد توجه قرار گرفت این بود که به رغم ادعای مسئولان در ارتباط با بهبود شرایط اقتصادی کشور سفره‌ها همچنان کوچکتر می‌شود. این نقد از طرف کارشناسان و منتقدان به وضع موجود اگرچه اغلب توسط دولت نادیده گرفته شد یا با پاسخ‌های گوناگون رو به رو شد اما شرایط کلی نشان می‌داد که رشد تولید ملموس نبوده یا حداقل معیشت مردم را تحت تاثیر قرار نداده است. بررسی‌ها نشان می‌داد یکی از دلایل اصلی این اتفاق کاهش ارزش دلاری رشد تولید ناخالص داخلی است. آخرین برآوردها و تحلیل‌ها نشان داد که با وجود رشد اقتصادی چند فصل متوالی که مسئولان بر آن صحه گذاشته‌اند ارزش دلاری رشد ۷ درصدی پاییز منفی بوده است. این موضوع نه تنها در یکی – دو سال اخیر که در سال‌های مختلف رخ داده است و درآمد سرانه را با کاهش رو به رو کرده است. افزایش رفاه اقتصادی اغلب به عنوان هدف اصلی سیاستمداران و اقتصاددانان در زمینه رشد اقتصادی ذکر می‌شود. یک معیار بررسی رفاه بررسی سهم درآمدی است که به طور متوسط به هر فرد در کشور می‌رسد. این درآمد حاصل از ارزش افزوده‌ای است که در اقتصاد خلق می‌شود که به آن تولید ناخالص داخلی می‌گویند.
بر اساس گزارش‌ها درآمد سرانه هر ایرانی در نیمه نخست امسال بر حسب دلار کاهش یافته است. همچنین بررسی درآمد سرانه سالانه تا پایان سال ۱۴۰۱ نشان می‌دهد در سال‌های ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ هر ایرانی به طور متوسط ۲ هزار دلار کمتر از سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ درآمد بر حسب دلار داشته است که حاکی از افت رفاهی شدید در این مدت است. این آمار بیانگر این نکته است که به رغم تلاش مسئولان برای بهبود اوضاع اقتصادی و هموار کردن مسیر رشد، درآمد سرانه ایرانیان در حال کاهش است. بخشی از این مشکل را باید در سیاست خارجی و تحریم‌ها جست و جو کرد که به دلیل فشار بر تولید گرانی و افزایش قیمت بی رویه را به دنبال داشته است و بخش دیگر را باید در مدیریت اوضاع اقتصادی پیگیری کرد که به دلیل نبود ثبات در تصمیم‌گیری، سرمایه‌گذاری و اشتغال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. آمارها نشان می‌دهند که از سال ۹۲ تا ۹۶ که جو اقتصاد کشوربا برجام، چشم‌انداز مثبتی یافته بود درآمد سرانه تا حدودی افزایش یافت و بعد از سال ۹۷ که ترامپ از برجام خارج شد با جهش نرخ ارز درآمد سرانه نیز کاهش یافت. در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ کمی ثبات وجود داشت. اما بعد حذف نرخ ارز ترجیحی و افزایش دوبار نرخ ارز در کشور طی یکسال مردم ایران ۲۰ درصد از درآمد سرانه خود را از دست دادند. بدون تردید یکی از مهمترین دلایل این اتفاق را باید از سمت عرضه جست وجو کنیم، چراکه تولید به دلیل افزایش بی رویه نرخ ارز در بخش‌های مختلف به افزایش قیمت در بازار روی آورد و این مسئله سفره مردم را نشانه رفت. از این منظر آخرین آمار بانک مرکزی درباره کاهش تورم تولید در کشور می‌تواند این انتظار را ایجاد کند که در آینده نزدیک شاهد کاهش قیمت‌ها یا حداقل کاهش روند صعودی قیمت در بازارهای مختلف باشیم. باید منتظر ماند و نتایج این آمار را دید.
چاپ در هفته نامه نیش قلم شماره ۱۷۷
دیدگاه ها