عطاری مرگ

رضا غلامی / گروه جامعه

عطارانی که تا دیروز کارشان تجویز گیاهان دارویی و دمنوش‌ها بود، حالا پای خود را از فروش ادویه‌جات و عرقیات فراتر نهاده‌اند و نه تنها در امر طبابت دخالت می‌کنند، بلکه به هدف سوداگران مرگ برای توزیع موادمخدر اعم از صنعتی و سنتی تبدیل شده‌اند.اما داستان عطاری‌ها در همین نقطه پایان نمی یابد؛ سال هاست که نهاد ناظر بر حوزه سلامت از دخالت عطاری ها در امر طبابت سخن می‌گوید و از توزیع داروهای تقلبی، تاریخ مصرف گذشته و غیرمجاز از طریق عطاری‌ها خبر می‌دهد به طوری که هر بار شاهد پلمپ برخی از این واحدها به دلیل همین تخلفات هستیم اما باز هم این چرخه ادامه می‌یابد.در تازه‌ترین خبرها، پلیس از ورود چراغ خاموش برخی عطاری‌ها به عرصه توزیع انواع مخدرهای صنعتی و سنتی سخن گفته و اعلام کرده است که در برنامه برخورد با سرشاخه و زیرساخت‌های توزیع مواد مخدر، عطاری‌ها به عنوان مراکزی که دارای مجوز برای توزیع انواع داروهای سنتی هستند به یکی از اهداف توزیع کنندگان مواد مخدر تبدیل شده‌اند.واقعیت این است که در عصر حاضر شمار مواد مخدر حتی از آمار و اسامی نهادهای رسمی فراتر رفته است و شاید ادعایی گزاف نباشد که هر از چندگاهی شاهد بر سر زبان افتادن مخدری جدید هستیم؛ طبق اظهارات نهادهای رسمی بیش از ۲ هزار نوع مخدر در سطح جهان به مصرف می‌رسد که بخش بزرگ آن صنعتی است اما بیشترین مصرف را مخدرهای سنتی و علف‌پایه دارند.مخدرهای سنتی که به طور طبیعی و بدون تغییر مصرف می شوند، اغلب از برگ و قسمت های مختلف گیاهان تهیه می شوند؛ این مخدرها در ظاهر شبیه بسیاری از دمنوش‌ها هستند که می‌تواند در فروشگاهها عرضه شوند. مخدرهایی مانند «ماری‌جوآنا» یا به اصطلاح «گُل» در شرایط آماده مصرف کاملاً شبیه سبزی‌های خرد شده و یا دمنوش‌ها هستند و همین امر سبب شده تا توزیع کنندگان مخدرها گوشه چشمی به عطاری ها داشته باشند.ماجرای فروش موادمخدر در عطاری‌ها به مخدرهای گیاهی ختم نمی شود؛ ترکیب مخدرها و فروش آن به عنوان دارو از دیگر دغدغه هایی است که سال‌های اخیر نگرانی های بسیاری را هم در جامعه و هم در بین متولیان امر مبارزه با مواد مخدر به همراه داشته، هرچند برخورد با این روش حداقل در یک دهه گذشته مقطعی بوده و همچنان این شیوه مرسوم است.در این رابطه باید یادآور شد که در سال ۹۲ سرپرست وقت معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی تهران نسبت به توزیع مواد مخدر و ترکیبات مخدرها در قالب دارو در عطاری‌ها هشدار داد و آن را رو به افزایش دانست. اکنون با گذشته یک دهه باید گفت که توزیع برخی مخدرها در عطاری‌ها یا فروشگاه‌های محصولات دارویی – سنتی دیگر تازگی ندارد و با شگردهایی مانند لاغری و کاهش وزن، رویش مو، آرام بخش و حتی درمان بیماریهای همه‌گیر این محصولات در زیر پوست شهر عرضه می شود.این نکته را هم باید یادآور شد که علف پایه بودن اغلب مخدرهای سنتی و اعتماد مردم به صنف عطاران که گذشته طبابت سنتی جامعه را بر عهده داشتند، سبب شده تا سوداگران مرگ این بار به سراغ عطاری‌ها بروند و به فکر سوءاستفاده از اعتبار آنان و ظرفیت اجتماعی آنان باشند. از این رو رئیس پلیس تهران بزرگ به تازگی از افزایش افزایش توزیع موادمخدر از طریق عطاری ها خبر داد و از کنترل عطاری‌ها به عنوان یکی از عرصه‌های مبارزه پلیس با قاچاق مواد مخدر نام برده است.سردار عباسعلی محمدیان فرمانده فاتب در این باره گفته است: تعداد این واحدهای صنفی زیاد شده و همکاران ما در اداره اماکن متوجه یک باند شده‌اند که قرص های ترامادول و برخی از دیگر انواع مواد مخدر که به صورت قاچاق یا غیرقاچاق بوده را توزیع می‌کردند؛ ترامادول نوعی مسکن شبیه به داروهای مخدر ضد درد است که برای تسکین دردهای متوسط تا شدید استفاده می‌شود.اینکه چه نهادی بر عطاری‌ها نظارت می‌کند، پرسشی است که شاید پاسخ به آن بتواند بسیاری از دغدغه‌ها در حوزه فعالیت این واحدها را حل کند. اما تا به امروز موضوع نظارت بر فعالیت عطاری‌ها چندان که باید فراگیر نبوده است.

چاپ در شماره۱۴۴۵  روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۱۳