تجارت با نوزادان!

(صحرا ثابت قدم / گروه جامعه یادگار امروز)

در خیابان که قدم می‌زنید، حتما نگاهتان به کودکانی گره خورده که تب و تاب بچگی خود را به کار و پرسه زدن در خیابان ها فروخته اند و به فکر امرار معاش خود هستند. در این میان همراه گدایان، کودکان خردسال و معصومی را مشاهده می‌کنیم که بر اثر قرص‌های خواب آور و انواع مخدر، معمولاً بی‌حال و خواب آلوده، با لباس‌های کثیف یا بر روی سنگ فرش‌های خیابان‌ها و پیاده‌رو‌ها دراز کشیده‌اند و یا بر پشت زنان و مردانی که برای گدایی در سر چهارراه‌ها و در بین اتومبیل‌ها پرسه می‌زنند، به خواب رفته اند. تصویری تلخ از شرایط زندگی سخت کودکانی که از حق زندگی سالم و شاد محروم شده اند. شاید با هر بار نگاه به این کودکان از خود پرسیده ایم آیا آنها در آغوش مادر و پدر خود هستند یا نه؟ زیرا باور اینکه مادری چنین بی مهر با کودکش رفتار کند دور از ذهن است مگر می شود مادری کودکش را بر زمین سرد زمستانی و داغ تابستانی بخواباند تا با جلب ترحم از رهگذران پول بگیرد. بهرحال این کودکان بی دفاع ترین و ضعیف ترین قشر جامعه هستند اما انگار در سایه فراموشی سپرده شده‌اند و کسی پاسخگوی مشکلات آنها نیست.

در این باره مسئولان هم نظرات مختلفی دارند؛ اخگری کارشناس مسئول اورژانس اجتماعی بهزیستی استان تهران درباره سودجویی از نوزادان خیابانی معتقد است که کودک توانایی دفاع از حقوق خود را ندارد و به دلیل پایین بودن سن، مورد استفاده ابزاری قرار می گیرد و متاسفانه دیده شده که آنها را اجاره می کنند البته در این زمینه قوانین متعددی وجود دارد. وی ادامه داد: باید در حوزه پیشگیری قدم برداریم اما مداخلات ما فقط در بحران است اما قبل از آن باید سازمان های دیگر کار پیشگیری را انجام دهند اگر مسئولان کار خود را درست انجام می دادند، شاهد چنین صحنه‌هایی نبودیم؛ این سازمان ها کم نیستند و با موازی کاری روبرو هستیم.

ضعف در اجرای قانون داریم

میرزایی فعال کودکان کار می‌گوید: کودک خیابانی، فردی است که به صورت محدود و نامحدود در خیابان وجود دارد. از این افراد درخیابان ها به منظور جلب ترحم سواستفاده می‌کنند؛ ما باید برای تضییع نشدن حقوقشان تلاش کنیم.

وی تاکید کرد: ضعف اجرا در قانون داریم، حداقل برای ما که مدعی تاریخ و پیشینه فرهنگی هستیم نباید این موارد مشکل ساز شود؛ به دلیل اینکه ضعف در قانون داریم، نمی توانیم بگوییم این جرم است.

برخی سازمان‌ها در حمایت از اطفال همکاری نمی‌کنند

اخگری گفت: با تصویب قانون حمایت از اطفال، دست ما از لحاظ قانونی بسیار باز شد اما سازمان‌ها درست عمل نمی‌کنند و همین باعث شده که ما فکر کنیم خلاء قانونی داریم.

نوروزی نماینده مجلس یادآوری کرد: قانون حمایت از اطفال را به مجلس دهم داده‌ایم و در این زمینه مشکل قانونی نداریم اما بهزیستی، دادستان و نیروی انتظامی باید ورود کنند؛ کمیته امداد هم لازم است برای این برده کشی مدرن، پای کار بیایند.

نوروزی تاکید کرد: ما هم در این روزها وزیر کشور را دعوت می کنیم تا این موضوع مورد بررسی قرار گیرد. معاون بازرسی ریاست جمهوری، استاندار و مدیرکل های اجتماعی وزارت کشور وظیفه دارند با این افراد برخورد کنند و نیاز به مجازات است.

سوءاستفاده تکدی گران از کودکان

دکتر مهران خوش سلوک، وکیل دادگستری در توصیف سوءاستفاده تکدی گران از کودکان، گفت: برخی از گدایان برای جلب ترحم رهگذران و عابران، اقدام به اجاره اطفال بسیار کوچک کرده و آنان را در انظار عمومی قرارداده و گدایی می کنند یا آنان را در آغوش گرفته یا به پشت خود می بندند یا اطفال بزرگ تر را به دنبال خود می کشند و مردم نیز از روی دلسوزی به این سودجویان فرصت طلب پول می دهند که هیچ گاه به آن اطفال معصوم نمی رسد.

این وکیل دادگستری ادامه داد: این گدایان با خوراندن داروهای خواب آور یا مخدر به این اطفال آنان را به خواب فرو برده و معمولاً این اطفال را در حال خواب در بغل یا پشت گدایان می بینید. این پدیده در باندهای تکدی گری به کرات و دفعات مشاهده شده است خصوصاً آنکه در باندهای مذکور، این نوزادان و اطفال بسیار خردسال را برخلاف قانون، خانواده هایشان خریداری کرده که این امر نیز خلاف قانون است و قابل پیگیری قضایی است.

آزار شهروندان توسط متکدیان

وی ادامه داد: به دلیل نوع اعتقادات مذهبی و اخلاقی مردم ایران، بسیاری از گدایانی که به صورت انفرادی کار می کنند، چه آنانی که از کودکان و اطفال در کنار خود استفاده می کنند و چه آنانی که به تنهایی گدایی می کنند، درآمد بسیار بالایی داشته و به گدایان میلیونر معروف هستند، اما صرف نظر از گدایان یاد شده که شاید بتوان آنان را گدایان منفرد نامید، باندهای تکدی گری، چهره شهر ها را ناپاک کرده و در بسیاری موارد حتی برای شهروندان مزاحمت و آزار نیز ایجاد می کنند.

انواع سوء استفاده ها از کودکان

خوش سلوک به روش کار باندهای تکدی گری اشاره کرد و افزود: در این باند ها، سرپرست و رئیس گدایان از هیچ خلافی چشم پوشی نکرده و از هر طریقی سعی در جمع آوری پول از دست مردم دارد. از عمده جرائم منتسب به این باند ها، اجاره اطفال شیرخوار یا کم سن و سال و حتی خریداری آنان از پدران ومادران معتاد است. در حقیقت خرید هر انسان بر اساس شرع مبین اسلام، فقه پویای شیعه و قوانین موضوعه کشورمان ممنوع است جرم محسوب می شود.

این وکیل دادگستری در توضیح روش های خریداری کودکان توسط متکدیان، گفت: نوزادان و اطفال توسط باندهای تکدی گری به شیوه های مختلفی مثل خرید اطفال از پدران ومادران معتاد که توانایی نگهداری از اطفال خود را ندارند خریداری شده یا وارد باند می شوند.

وی ادامه داد: در ماده ۱۱۷۳ اصلاحیه قانون مدنی چندین بند به سرپرستی کودکان و وظایف والدین اختصاص دارد. در آن به صراحت اعلام شده که والدینی که فرزندان شان را به تکدی گری و شغل های خیابانی وادارند و مورد استثمار اقتصادی قرار دهند، حضانت کودک از آنها گرفته می شود هرچند اثبات آن کار دشواری خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: در باندهای تکدی گری معمولاً در سنین مختلف و با جنسیت های مختلف، گدایان شروع به انواع گدایی می کنند، برخی اسپند دود می کنند، برخی دستمال می فروشند، و… . این افراد غالباً کودکان کم سن و سالی هستند که ترحم مردم را نیز بیش از سایرین جلب می کنند حتی نوجوانان و جوانانی که با اصرار زیاد و سماجت، قصد فروش گل یا سایر اقلام را دارند که این سماجت در گدایی به کلاشی تعبیر می شود.

سرقت از رهگذران

خوش سلوک در ادامه تصریح کرد: در این باندها هر یک از اطفال از خردسال ترین آنها که قادر به راه رفتن و گدایی باشد تا نوجوانان و جوانان و بزرگسالان گروه، مرد باشند یا زن، وظیفه خود را دنبال کرده و با فروش اقلامی که در دستور کار روزانه آنان قرار دارد، برای رئیس باند کسب درآمد می کنند. حتی در برخی موارد دست به سرقت از رهگذران و رانندگان می زنند و با کمک سایر اعضای گروه از صحنه جرم می گریزند.

وی افزود: اعضای گروه همگی از ساعاتی معین توسط گردانندگان باند، در محل مشخصی مستقر می شوند و تا ساعات تعیین شده به تکدی گری مشغول شده و در نهایت جمع آوری و به محل استراحت و استقرار خود باز گردانده می شوند. متاسفانه اعتیاد در بین افراد گروه های تکدی گری شیوع داشته و سن و سال و جنسیت نمی شناسد و اکثر افراد باند به دلیل عدم رعایت بهداشت و تغذیه مناسب دچار بیماری های پوستی، قارچی و داخلی نیز هستند که به هیچ عنوان توجهی به آن نمی شود.

این وکیل دادگستری در پایان متذکر شد: برای برخورد با جرائمی که در این باندها رخ می دهد و مقابله با خرید و فروش کودکان نیازمند کمک و تلاش همه ارگان های مسئول هستیم. دستگاه قضایی به تنهایی قادر به سر و سامان دادن به این موضوع نیست. بهزیستی و نیروی انتظامی نقش پررنگی در کنترل این تخلفات و جرائم دارند.

بر اساس این گزارش، به نظر می‌رسد جای خالی قوانین بازدارنده برای تکدی‌گری بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. انتظار می‌رود که مسئولان با استفاده از نظرات کارشناسان، قوانین موجود را دست خوش تغییر و اصلاح کنند.

(چاپ شده در روزنامه یادگار امروز شماره ۱۰۶۱ مورخ ۹ شهریور ۱۴۰۱)