اقتصاد ایران در وضعیت شلخته و به هم ریخته

سعید شمس/ گروه اقتصادی

اقتصاد در ایران وضعیتی کاملا شلخته و به هم ریخته دارد که این شرایط نگران کننده ریشه در چند دلیل مشخص دارد. ناگفته پیداست، تحریم‌های بین المللی و مشخصا فضای تقابلی ایران با ایالات متحده آمریکا اصلی‌ترین دلیل ناامیدی مطلق از سامان اقتصادی در ایران است.امروز بسیاری از کارشناسان اذعان می‌کنند که خروج آمریکا یا بهتر است گفته شود، امضای دونالد ترامپ پای برگه خروج کشورش از برجام موجب شد فضای اقتصادی ایران با گره‌هایی مواجه شود که تا پیش از آن مشاهده نشده بود. شرح این شرایط نشان می‌دهد، اگر ترامپِ جنجالی که آماده رقابت ۲۰۲۴ می‌شود، بتواند جواز بازگشت به کاخ سفید را بگیرد، ایران باید آماده بحران‌هایی باشد که از موقعیت فعلی هزینه سازتر خواهد بود.قاسم محبعلی با اشاره به احتمال بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، این اتفاق را به مثابه تشدید التهاب در فضای اقتصادی ایران مطرح کرد و گفت: در صورت بازگشت ترامپ به کاخ سفید که احتمالی محتمل است، قطعا تحریم‌ها افزایش پیدا شده و به تبع آن فشار‌های اقتصادی علیه ایران بیشتر خواهد شد. در واقع همه می‌دانند این ترامپ بود که با امضای خروج کشورش از برجام چه بلایی سر اقتصاد ایران آورد و شک نکنید، او در صورتی که دوباره رییس جمهوری ایران شود، همه سعی اش را به کار خواهد گرفت تا ایران را روز به روز در تنگنای بیشتری قرار بدهد، یعنی این فرض که ترامپ دست از سر ایران بردارد، حتما فرضی محال است.تحلیلگر مسائل بین الملل در ادامه گفت: این روز‌ها در حالی «بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید» به عنوان خبری مهم افکار عمومی جهان را به خود مشغول کرده است که جنگ غزه در آستانه شش ماهه شدن است. پس اگر حماس و اسرائیل به این نتیجه نرسند که صلح کنند، این ترامپ است که می‌تواند اهدافش را پیگیری کند. این را باید جدی گرفت، ترامپی که می‌خواهد وضعیت خاورمیانه را یکسره کند، با بنیامین نتانیاهو هماهنگی و هم نظری بالایی دارد و حتما از جنگ غزه برای حاشیه نشین کردن جریان‌هایی که تحت حمایت ایران هستند، بهره خواهد برد تا از این طریق ایران را بیشتر از همیشه محدود کند.وی افزود: با توجه به شناختی که از دونالد ترامپ موجود است، نظام سیاسی ایران راه و چاره‌ای جز این ندارد که گزینه دیپلماتیک را برای کاهش تنازع با آمریکا در دستور کار قرار بدهد. یک راه دیگر هم ادامه همین راهی است که ظاهرا متاسفانه تصمیم گیران ایران قصد و نیت‌شان کوبیدن بر طبل تقابل است که هزینه‌ها و خسارت هایش بر هیچ کس پوشیده نیست، به این معنی که دولت ایران و البته مردم ایران باید آماده تهدید و تحریم‌های بیشتر آمریکا شوند و در نتیجه امیدواری به اصلاح امور در کمرنگ‌ترین حالت ممکن خود باشد. این توضیح هم لازم است که کشور‌های حوزه خلیج فارس هم از بازگشت ترامپ به قدرت راضی و خوشحال می‌شوند. در واقع تاثیر دولت بایدن بود که همسایه‌ها به مقداری رابطه‌شان با ایران را تعدیل کردند و قطعا ترامپ بیاید، دوباره به همان چارچوب قبلی بر می‌گردند و ایران را نه «همسایه یا شریک» بلکه «رقیب»‌ی تصور خواهند که رفتارش با منافع شان در تضاد است. روس‌ها هم از ریاست دوباره ترامپ بر دولت فدرال آمریکا خوشحال خواهند شد، چرا که ولادیمیر پوتین این ذهنیت را دارد که که با بازگشت ترامپ وضعیت اروپا و ناتو به هم خواهد خورد .

چاپ در شماره ۱۵۱۳ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۱/۲۵