هواداریِ خشن

اختصاصی یادگار امروز

“ارزش تیم قهرمان را از بین نبرید ” . این بخشی از گفته های میثاقی مجری برنامه تلویزیونی فوتبال برتر است که در واکنش به تقابل هواداران تیم های مدعی لیگ برتر فوتبال ایران مطرح شده و طی ادوار اخیر معمولا هواداران تیم های ناکام در راه قهرمانی به تیم قهرمان نسبت داده و به اصطلاح قهرمانی رقیب را زیر سوال می برند.

فوتبالِ کثیف ، تیم حکومتی ، جامِ اسنپی ، قهرمانی با داوری و مسائلی از این دست چند دوره ای است که لق لقه زبان هواداران تیم هایی شده است که  تیم مورد علاقه شان در راه عنوان قهرمانی ناکام مانده و با چنین پیش داوری هایی می خواهند قهرمانی تیم حریف را زیر سوال برده و لوث کنند .

تفاوت چندانی در میان هواداران سرخ و آبی و زرد و ..  وجود ندارد ، این سبک برخورد با قهرمانی تیم ها رفته رفته به یک فرهنگ تبدیل شده و امروز ضدفرهنگِ تخریب و تقابلِ خشن کلامی به یک فرهنگ مسلط در فوتبال ایران مبدل شده است .

فضای ورزشگاه‌ها، فضای مجازی و زندگی روزمره همه ما متاثر از این فرهنگ زشت  این روزها درگیر خشونت‌هایی شده که با فحاشی همراه است. کافی‌است اتفاقی رخ دهد که باب میل هواداران نباشد ، نتیجه ای رقم بخورد که برای هواداران رقیب خوشایند باشد ،  واکنش‌ها یکسان است؛ فحاشی!

فرهنگ فحاشی در ورزشگاه‌ها تبدیل به اصل شده و تشویق به حاشیه رفته است، فرهنگ پذیرش شکست وجود ندارد ، ناکامی در حکم پایانِ دنیاست و قهرمانی یک تیم نیز انگار مرگ تیم رقیب است ،چه اتفاقی رخ داده که هواداران تیم ها این چنین درگیر خشونت‌های کلامی شده‌اند؟ قهرمانی ها را زیر سوال می برند ، نتایج را انکار می کنند ، به هر شکستی انگ تبانی می زنند ، با هر پیروزی پرگلی ، پای بنگاههای شرط بندی را پیش کشیده و این گونه فضا را خراب می کنند ؟

بدون تردید مشت نمونه خروار است و فوتبال و ورزش ما نیز مستثنی از این قاعده نیست ،  با یک واکاوی دقیق می توان  رفتار هواداران تیم ها   و فعالیت هایشان را در  فضای مجازی را به کل جامعه تعمیم داد و رفتار مردمی که مشکلات متعددی در زندگی شخصی‌شان دارند بدون تردید پذیرش شکست نیست ، جنبه پیروزی ندارند و به زمین و زمان ایراد می گیرند ،  این رفتارها از ساختارهای کلان اجتماعی و فرهنگی در جامعه نشات می‌گیرد و در ورزش ما تجلی پیدا کرده است .

پدیده‏ خشونت طرفداران فوتبال در جوامع متاثر از عوامل مختلفی است به گونه ای که بعنوان مثال  در انگلستان، طبقه‏ اجتماعی، در اسکاتلند و ایرلند، فرقه‏گرایی مذهبی، در اسپانیا ملّی‏گرایی و تکثّر قومی و در ایتالیا اختلاف، تبعیض‏های اقتصادی و اجتماعی از عوامل‏ تأثیرگذار در شکل‏گیری معضل خشونت طرفداران فوتبال است ، از همین زمینه باید گفت  گرچه الگوی رفتاری واحدی بررفتار هوادارن فوتبالی در جوامع مختلف حاکم نیست اما آنچه بیش از هرچیز دراین تجربه‏ ها مشخص است الهام ‏پذیری الگوهای رفتاری خشونت ‏آمیز طرفداران فوتبال از ساختارهای کلان اجتماعی و فرهنگی حاکم برجوامع گوناگون است.

در جامعه ای که فضای حاکم بر روابط اجتماعی میان گروه‌ها، قشرها، اقوام و فرهنگ‌ها به گونه‌ای پیش رفته است که در آن  دیگری به رسمیت شناخته نشده ، تحمل و مدارا در پایین ترین سطح قرار دارد و به صورت کاملا سازمان یافته ای شاهد فرهنگ پذیرش و تحمل همدیگر نیستیم ، هر روز می توان شاهد درگیری هایی بود که به دلیل پارک نامناسب یک خودرو ، ازدحام در یک واگن مترو ، شلوغ بودن صف نانوایی و یا مسائل پیش پا افتاده ای از این دست در سطح جامعه رخ می دهد .

اینکه چرا سطح تحمل مربیان فوتبالی ما در رقابت های فوتبال کشور پایین آمده است که همه چیز را گردن داور انداخته و مرتب در کنار خط به داوران زوم کرده و متمرکز بر اعتراض به قاضی میدان شوک منفی به بازیکنان داده و تیم ها عصبی می شوند ، اینکه چرا دانش آموز حال و حوصله شنیدن حرف معلم را ندارد ، اینکه چرا در یک مترو ، شهروندان نمی توانند ده دقیقه در کنار هم بی دردسر باشند تا به مقصد برسند ، اینکه چهار نفر نمی توانند در یک فضای عادی در صف نانوایی ها قرار گیرند و نوبت همدیگر را رعایت کنند ، اینکه یک مدیر کاسه صبرش از یک نقد رسانه ای خیلی زوود لبریز می شود و به سیم آخر می زند ، اینکه فرهنگ گفتگو و دیالوگ را حتی در سطح مجازی نداشته و همدیگر را نمی توانیم تحمل کنیم و حتی قهرمانی تیم رقیب را اسنپی و حکومتی و تبانی و.. تعبیر می کنیم  و دهها و صدها رفتار از این دست ، فقط نشان می دهد که خشونت کلامی و رفتاری و عصبانیت در جامعه ایرانی عریان شده و به بالاترین سطح خود رسیده است و فوتبال ما نیز دقیقا متاثر از این وضعیت اجتماعی است .

چاپ در شماره ی۱۷۷۵روزنامه ی یادگار امروز مورخ۱۴۰۲/۰۳/۱۷