کودکانه‌هایی که پای قلیان قد می‌کشد

(عباس دارایی/ یادگار امروز)

سن استعمال قلیان پائین آمده است. در حالی استعمال قلیان و سیگار در سنین پائین همواره مورد نگرانی بوده است که سن استعمال آنها پائین آمده و هم اینک به سنین بین ۱۴تا ۱۶سال کاهش پیدا کرده است .

این امر  به این دلیل نگران کننده است که استعمال قلیان و سیگار در سنین پائین دروازه ورود به استعمال موادمخدر از نوع سنگین تری است در واقع با پایین آمدن سن شروع استفاده از دخانیاتی نظیر قلیان و سیگار و باید برای جلوگیری از تشدید آن تمهیدات لازم اندیشیده شود زیرا تهدیدی جدی برای جوانان به شمار می رود.

با توجه به فراگیر شدن مواد دخانی نظیر قلیان و سیگار در پارک ها ،قهوه خانه ها و سفره خانه های سنتی ، مدارس و همچنین دانشگاه ها اگر برای  جلوگیری از شیوع آن برنامه ریزی نشود  جامعه با مشکلات بسیار نگران کننده تری در این خصوص روبرو می شود.

اگر به پیرامون خود خوب توجه کنیم متوجه می شویم که سن استفاده از قلیان و سیگار به کمتر از  ۱۵سال کاهش یافته است.

علاوه بر اینکه این مواد دخانی جوانان ما را در معرض آسیب های بزرگتری قرار می دهد در زمینه سلامت هم نگران کننده است زیرا  با پایین آمدن سن مصرف  موادی نظیر قلیان یا سیگار بیماریهای قلبی و عروقی هم عمومیت پیدا می کنند.

سن بیماریهای قلبی و عروقی همزمان با کاهش سن مصرف مواد دخانی پائین آمده و اینها نشان دهنده عمق آسیب هایی است که جوانان ما را تهدید می کند و ما چندان به آن توجهی جدی و عملی نداریم .

قلیان و سیگار دروازه ورود به مواد مخدر است ، مصرف این مواد باعث عادت می شود و عادت به استعمال آنها زمینه را برای گرایش  افراد به اعتیاد و مواد مخدر فراهم می کند به گونه ای که ما الان نوعی روزمره گی و عادت بد را در بین جوانان و نوجوانان استعمال کننده شاهد هستیم.

علاوه بر این استعمال قلیان و سیگار دارای پیامدهای اجتماعی است و ما شاهد هستیم مصرف این مواد در پارک ها و خیابان ها و سفره خانه های بی مجوز و هر مکانی، عمومی شده است .

علاوه بر جنبه های سلامت باید به پیامدهای اجتماعی استعمال این مواد نیز توجه کنیم زیرا عمدتآ اماکن عرضه قلیان در سطح شهرها پیامدهایی نظیر عرضه مواد مخدر، کیف قاپی، ایجاد پاتوق و تعمیم این فعالیت های ناهنجار را  به سطح محلات و شهر به همراه خواهد داشت.

قلیان یک دخانی سرطان زا است که باید کسانی که آنرا استعمال می کنند به پیامدهای آن واقف باشند ، قلیان مواد دخانی بسیار آسیب زاست ، در تنباکوی قلیان ۴۰۰ نوع ماده سمی و ۷۰ نوع ماده سرطان‌زا وجود دارد که مصرف بالای آن زمینه را برای بیماریهایی نظیر  سرطان‌های ریه، دهان، حلق و حنجره، مثانه و لوزالمعده فراهم می کند.

افراد از تبعات استعمال قلیان یا اطلاعی ندارند و یا دارند بی توجه هستند غافل از اینکه  فاکتور سرطان زا بودن آن به اثبات رسیده و باید در مصرف آن تجدید نظر شود زیرا سلامتی را به مخاطره می اندازد.

قهوه‌خانه در دسترس، فشار دوستان، رهایی از نظارت خانواده، محیط نابسامان، مصرف در خانواده، کنجکاوی و هیجان ، مجموعه عواملی است که در ترغیب جوانان به استعمال قلیان منجر شده است ، می‌توان گفت مصرف قلیان درزمینه اجتماعی و تعاملات متناسب با مصرف، شکل گرفته است و سپس رشد می‌کند.

مولفه های دیگری نظیر ارزانی نسبی، دسترسی آسان و نداشتن فعالیت‌های آموزشی برای مقابله با آن نیز بر مساعدشدن وضعیت استفاده از قلیان دامن زده است. بسیاری از افراد هزینه کشیدن قلیان را کمتر از سیگار می‌دانند و این خود، به گرایش گروهی از افراد منجر شده است که سیگار را ترک و قلیان را با آن جایگزین می‌کنند.

یکی از  عوامل گرایش جوانان به مصرف قلیان، کمبود امکانات ورزشی و تفریحی مناسب برای گذران اوقات فراغت بوده و در کنار آن بیکاری و زمان خالی یکی دیگر از عوامل گرایش به قلیان و سایر رفتارهای پرخطر است. فراهم‌شدن زمینه مناسب شغلی برای جوانان تا حدودی از اعتیاد به مواد مخدر و انحراف می‌تواند جلوگیری کند.

برای کاهش آسیب های اجتماعی نیازمند فرهنگ سازی و آموزش همگانی هستیم ، آموزش همگانی در جهت رسیدن به سلامت جامعه خصوصا جوانان و نسل آینده و همچنین مقابله با استفاده از مواد دخانی از جمله قلیان مهم  و موثراست و باید مورد توجه قرار بگیرد.

(چاپ در شماره‌ ی ۱۰۹۰ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۱۷ مهر ۱۴۰۱)