اما و اگرهای «سُرخاب» و «سفیداب» دوران نوجوانی

(شبنم طلوعی/ روانشناس)

آرایش دختر و پسر در قالب آرایش چهره، مو، نحوه پوشش لباس و حتی خودنمایی تعریف می‌شود و چه بسا پسران نوجوان در این آرایش پیشروتر از دختران نوجوان باشند اما نباید فراموش کرد که میز آرایش نوجوان نباید از میز تحریر او بزرگ‌تر باشد. علت آرایش در نوجوانان و شدت و غلظت آن به درک و تصوری که نوجوان نسبت به خود دارد بازمی‌گردد، درواقع آرایش کردن یک رفتار بیرونی است. در برخی موارد وقتی نوجوان احساس خوبی نسبت به خود ندارد و می‌خواهد جلب توجه کند، رفتاری نظیر آرایش غلیظ و یا پوشیدن لباس نامناسب از خود نشان می‌دهد.

نبود «اعتماد به نفس واقعی» منشاء نداشتن تصویر و احساس خوب نسبت به خود در دوران نوجوانی است، اعتماد به نفس غیرواقعی یعنی اعتماد به نفس سطحی، بدون عمق و ظاهری که منجر به داشتن خودپنداره کاذب در نوجوان می‌شود. متاسفانه بعضا والدین نوجوانان را به سمت این اعتماد به نفس غیرواقعی سوق می‌دهند و نهایتا یا نوجوان دچار “خودپنداره کاذب مثبت” و یا “خود پنداره کاذب منفی” می‌شود. در “خودپنداره کاذب مثبت”، از آنجا که فرد بیش از حد مورد توجه و تشویق دیگران قرار گرفته، دچار “خودشیفتگی” و در “خودپنداره کاذب منفی” به دلیل مورد تحقیر واقع شدن، فرد دچار حس حقارت و گناه می‌شود.

به‌هرحال گرایش به زیبایی در تمام انسان‌ها وجود دارد و تنها زمانی که این گرایش از الگوی متعارف خانواده، جامعه و مدرسه خارج شود، آسیب‌زا خواهد بود. در واقع آرایش نوجوان به طوری که خارج از الگوی جامعه باشد، نگران کننده است. از سوی دیگر آن‌چه اهمیت دارد نحوه مواجهه والدین با این رفتار نوجوان است، چرا که تمایل به خودنمایی در نوجوانی طبیعی است اما این خودنمایی می‌تواند با هرچیزی غیر از آرایش کردن بروز کند و وظیفه والدین در این بین، هدایت درست نوجوان است. بنابراین والدین باید مفهوم «آرایش» را از جسم به روان نوجوان سوق دهند.

(چاپ در شماره‌ ی ۱۱۲۱ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۲۳ آبان ۱۴۰۱)