تبعات گردش پول داغ

این روز‌ها بیش از پیش صحبت پول داغ یا همان پول قدرتمند میان تحلیلگران اقتصادی مطرح می‌شود. پولی که مردم به دلیل تفاوت و فاصله فاحش میان نرخ بهره بانکی با نرخ تورم، از حساب‌های بانکی خود خارج کرده و وارد بازار‌های مختلف می‌کنند. اما این رویداد تبعات جدی برای اقتصاد هر کشور دارد. تورمی بزرگ که می‌تواند اقتصاد یک کشور را که از نرخ بالای گرانی رنج می‌برد، با مشکلات عدیده بیشتری مواجه کند. در همین خصوص محمود جامساز اقتصاددان توضیحاتی ارایه داد که در ادامه می‌خوانید. به طور کلی در باقی کشور‌های دنیا، هر زمان تورم بالا می‌روند، سیاست‌های اقتصادی به سمت و سویی می‌روند که سود بانکی نیز افزایش پیدا کند و به نوعی سیاست‌های انقباضی در پیش می‌گیرند. اما متاسفانه در ایران کاملا ماجرا برعکس است. یعنی نرخ بهره یا پایین می‌آید یا ثابت می‌ماند. به همین دلیل هم امروز شاهد آن هستیم که تفاوت سود بانکی با نرخ تورم بسیار بالا است.

وقتی نرخ بهره، فاصله محسوسی با نرخ تورم داشته باشد، به این معنی است که ارزش پول سپرده‌گذاران کاهش پیدا کرده است. در این زمان مردم سرمایه‌های خود را از بانک بیرون کشیده و در بازار‌های موازی سرمایه گذاری کنند. حتی ممکن است سرمایه‌ها به سمت بازار‌های غیرمتشکل پولی هم سوق پیدا کند. حالا شما حساب کنید که الان سیستم بانکی ما به مقدار کافی ربوی هست، چه برسد که مردم هم بخواهند پولشان را وارد بازار‌های غیرمتشکل مالی کنند. این قطعا آسیب‌های جدی به اقتصاد ایران وارد خواهد کرد. اینکه چرا پدیده پول داغ زمینه ساز تورم بیشتر و بزرگ‌تر در اقتصاد می‌شود؟ باید  گفت: این سرمایه‌ها تبدیل به کالا و خدمات نمی‌شوند و بدون اینکه تولیدی انجام شود، گردش پول را بالا می‌برند و همین اتفاق منجر به ایجاد تورم در کشور می‌شود. حالا این را هم در نظر بگیرید که افزایش نقدینگی هم ایجاد تورم می‌کند. به عبارت ساده‌تر کشور عملاً از دو سو دچار تورم شدید می‌شود؛ بنابراین دولت باید در سیاست‌های خودش تجدید نظر جدی و سریع انجام دهد.

(چاپ در شماره‌ ی ۱۱۱۲ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۱۲ آبان ۱۴۰۱)