چشم های کم سوی دوربین های نظارتی

حوادث رانندگی یکی از مهمترین عوامل مرگ‌ومیر در ایران است و با وجود این که از نیمه دوم دهه ۸۰ تا اواخر دهه ۹۰ شاهد کاهش محسوس آمار جان‌باختگان تصادفات بودیم، متاسفانه چند سالی است که آمار فوتی‌های این حوادث دوباره سیر صعودی به خود گرفته است. این سیر صعودی در سال گذشته نیز در سراسر کشور ادامه یافت و در این میان، یکی از استان‌هایی که در سال ۱۴۰۲ آمار بالایی از جان‌باختگان تصادفات را ثبت کرد، استان تهران بود که براساس اظهارات ابوالفضل نیکوکار، معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان، در رتبه دوم آمار تلفات ناشی از حوادث رانندگی در کشور قرار دارد. به گفته او، در سال ۱۴۰۲ آمار کشته‌شدگان تصادفات در سطح استان ۲.۹ درصد و در سطح شهر تهران ۶.۶ درصد نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش یافت.نکته مهمی که درباره تصادفات استان تهران باید به آن توجه داشت، این است که بخش زیادی از مساحت این استان شامل محدوده‌های شهری بخصوص محدوده شهر تهران است و برخلاف بسیاری از استان‌های دیگر که تصادفات برون‌شهری تاثیر بالایی در آمارهای مربوط به حوادث رانندگی دارند، در استان تهران نقش اصلی در این آمارها را تصادفات درون‌شهری ایفا می‌کند. این مساله باعث شده است که سهم‌بندی جان‌باختگان تصادفات در استان تهران به‌ویژه در محدوده پایتخت نسبت به سایر مناطق کشور متفاوت باشد و با وجود این که در اغلب نقاط ایران، رانندگان و سرنشینان خودروهای سواری بیشترین آمار فوت‌شدگان تصادفات را تشکیل می‌دهند، براساس اعلام مسئولان پلیس راهور تهران بزرگ، در سال ۱۴۰۲، ۴۶ درصد از آمار جان‌باختگان حوادث رانندگی پایتخت به موتورسیکلت‌سواران و ۴۱ درصد دیگر به عابران پیاده اختصاص داشته است.در همین راستا «سرهنگ عین‌الله جهانی» معاون پیشین پلیس راهور فراجا، مدرس دانشگاه و کارشناس تصادفات داد: اساسا سه عامل اصلی شامل راه، وسیله نقلیه و خطای انسانی در وقوع تصادفات نقش دارند که البته کارشناسان در سال‌های اخیر عامل چهارمی تحت عنوان شرایط محیطی را نیز به سه عامل قبلی اضافه کرده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در تمام کشورها از جمله در ایران، خطاهای انسانی دارای بیشترین سهم در بروز سوانح رانندگی هستند، یعنی بی‌احتیاطی و عدم رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی توسط انسان‌ها که می‌توانند راننده، موتورسوار، سرنشین وسیله نقلیه، عابر پیاده و … باشند، اصلی‌ترین دلیل وقوع تصادفات است.وی افزود: در تصادفات درون‌شهری یکی از مهمترین شکل‌های بروز حوادث، برخورد وسایل نقلیه اعم از خودروهای سواری، خودروهای سنگین و موتورسیکلت‌ها با عابران پیاده است که در بعضی از این تصادفات، خود عابران پیاده مقصر هستند و در برخی دیگر، تقصیر برعهده رانندگان و راکبان وسایل نقلیه است. در ماده ۲۱۵ آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی و همچنین ماده ۲۶ قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، مقرراتی برای عبور و مرور عابران پیاده از معابر وضع شده است که اگر رعایت نشود، مقصر تصادف شناخته می‌شوند و این‌طور نیست که در تمام تصادفاتی که با عابران پیاده انجام می‌شود، صرفا رانندگان وسایل نقلیه مقصر باشند.جهانی با بیان اینکه ضعف در ایمن‌سازی معابر برای تردد امن عابران پیاده، می‌تواند به افزایش احتمال وقوع تصادفات این گروه از کاربران ترافیکی دامن بزند، اظهار داشت: یکی از عواملی که باعث رشد آمار تصادفات عابران پیاده در شهر تهران و سایر شهرهای استان می‌شود، عدم وجود زیرساخت‌های شهری استاندارد است که عابران را در معرض خطر قرار می‌دهد؛ به عنوان مثال، در بزرگراه‌های درون‌شهری باید پل‌ها و زیرگذرهای عابر پیاده به اندازه کافی و با فاصله‌های مناسب از یکدیگر وجود داشته باشد تا هیچ شخصی به عبور از عرض بزرگراه تشویق نشود، این در حالی است که در بزرگراه‌های درون‌شهری استان تهران، عموما تعداد پل‌ها یا زیرگذرهای عابر پیاده کافی نیست.یکی از عوامل مهم دیگری که باعث وقوع تصادفات عابران پیاده در معابر شهری می‌شود، بی‌احتیاطی رانندگان به دلایل مختلفی مثل عدم توجه به جلو در حین رانندگی به واسطه استفاده از تلفن همراه و یا تخطی از سرعت مطمئنه در معابر شهری است. جهانی با تاکید بر این که موتورسیکلت‌سواران جزو مهمترین گروه‌هایی هستند که بیشترین آمار تصادفات فوتی و جرحی در شهر و استان تهران را به خودشان اختصاص می‌دهند، گفت: متاسفانه تردد موتورسواران در معابر شهری به اندازه کافی تحت کنترل و نظارت هوشمند نیست و این مساله باعث می‌شود که راکبان موتورسیکلت، خودشان را رهاشده بپندارند و مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت نکنند. همچنین متاسفانه در کشورمان فرهنگ‌سازی لازم برای آموزش رعایت مقررات توسط موتورسوران انجام نشده است و به همین سبب، شاهد آن هستیم که بسیاری از راکبان موتورسیکلت حتی بدون داشتن گواهینامه از این وسیله نقلیه استفاده می‌کنند.وی با بیان اینکه خانواده‌ها نباید اجازه دهند که نوجوانان و جوانان آن‌ها بدون داشتن گواهینامه مبادرت به رانندگی با موتورسیکلت کنند، تصریح کرد: ریشه بی‌مبالاتی و بی‌قانونی رانندگان موتورسیکلت را باید در مسائل فرهنگی به‌ویژه ضعف در فرهنگ‌سازی جست‌وجو کرد؛ زیرا در نظام آموزشی و رسانه‌های ملی و محلی ما، قوانین راهنمایی و رانندگی و فرهنگ ترافیک به اندازه کافی و اثرگذار آموزش داده نمی‌شود و آموزش‌های ارائه‌شده در این زمینه در طول سال‌های اخیر نیز بسیار مقطعی، جزیره‌ای و غیرهدفمند بوده است. این در حالی است که آموزش فرهنگ ترافیک باید به صورت مستمر و از دوران کودکی آغاز شود، اما در کشورمان مشاهده می‌کنیم که افراد بدون دریافت آموزش‌های شهروندی لازم، به سن دریافت گواهینامه می‌رسند و در نهایت با بی‌احتیاطی‌هایشان، با جان خود و دیگران بازی می‌کنند.این مدرس دانشگاه همچنین به ضعف سیستم‌های کنترل هوشمند در ثبت تخلفات موتورسواران اشاره کرد و گفت: در گذشته دوربین‌های ترافیکی نصب‌شده در سطح شهر، امکان ثبت تخلفات موتورسیکلت‌ها را نداشتند و اکنون هم که این دوربین‌ها نسبت به قبل پیشرفت کرده‌اند، بازهم بسیاری از موتورسواران می‌توانند از ثبت تخلفات خود توسط دوربین‌ها بگریزند، چون بسیاری از دوربین‌های شهر و استان تهران هنوز برای ثبت تخلفات رانندگان موتورسیکلت طراحی نشده‌اند. همچنین شاهد آن هستیم که بسیاری از افراد متخلف، پلاک‌های موتورسیکلت خود را می‌پوشانند، در حالی که هر نوع مخدوش کردن پلاک جرم محسوب می‌شود و با وجود این که تا کنون با هزاران موتورسیکلت پلاک مخدوش در سطح استان تهران برخورد شده است و بسیاری از افراد متخلف به مراجع قضایی معرفی شده‌اند، اما همچنان ارتکاب این تخلف ادامه دارد.وی در ادامه تصریح کرد: با توجه به اینکه در حال حاضر کنترل موتورسیکلت‌سواران صرفا توسط پلیس انجام می‌شود و همچنان امکان نظارت سیستمی بر تخلفات راکبان این وسیله نقلیه وجود ندارد، عملا بستر ارتکاب تخلف برای موتورسواران فراهم است.

تعداد دوربین‌های نصب‌شده، متناسب با حجم وسایل نقلیه نیست

جهانی با بیان اینکه اشکالات موجود در ایمن‌سازی معابر از جمله دیگر عواملی است که به افزایش احتمال وقوع تصادفات در شهر و استان تهران دامن می‌زند، عنوان کرد: کمبود دوربین‌های ثبت تخلفات در سطح استان تهران نسبت به نیاز معابر درون‌شهری و برون‌شهری استان از جمله ضعف‌های موجود در بخش ایمنی راه‌های این استان محسوب می‌شود که می‌تواند شرایط را برای ارتکاب تخلف توسط رانندگان فراهم کند و در نتیجه، احتمال وقوع تصادفات را بالا ببرد. این در حالی است که پلیس در سال‌های اخیر بارها هشدار داده است که تعداد دوربین‌های نصب‌شده در استان تهران از لحاظ کمی و کیفی به هیچ وجه متناسب با معابر و حجم تردد وسایل نقلیه در استان نیست.مشکل کمبود دوربین صرفا مربوط به استان تهران نیست و در سراسر کشور با این معضل مواجه هستیم.جهانی در به سرعت غیرمجاز به عنوان یکی دیگر از عوامل مهم وقوع حوادث رانندگی به‌ویژه تصادفات فوتی و جرحی در استان تهران اشاره کرد و گفت: از سرعت غیرمجاز همواره به عنوان یکی از تخلفات حادثه‌ساز در تمام معابر درون‌شهری و برون‌شهری یاد می‌شود.

چاپ در شماره ۱۵۳۷ روزنامه یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۲/۲۳