شوک هزینه‌ درمان به سالمندان

مریم بهنام راد / گروه جامعه

 سالخوردگی جمعیت، پدیده‌ای همه‌گیر در سطح جهان است. در حال حاضر جمعیت ایران به سرعت در حال انتقال سنی است و در اثر کاهش باروری و افزایش امید به زندگی، به طور روزافزون به جمعیت میان‌سال و سال‌خورده کشور افزوده و از جمعیت نوجوان و جوان کاسته می‌شود.

نتایج پیش‌بینی جمعیت کشور توسط سازمان ملل با روند رشد متوسط نشان می‌دهد در سال ۲۰۴۵ حدود ۷۰ درصد از جمعیت کشور در گروه‌های سنی ۱۵ تا ۶۴ ساله، ۱۴ درصد در گروه‌های سنی بالای ۶۵ سال و بقیه در گروه‌های سنی زیر ۱۵ سال قرار خواهند گرفت و میانگین سنی به حدود ۳۹ سال افزایش خواهد یافت.بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۳۷۵ شاخص کلی سال‌خوردگی جمعیت کشور حدود ۴/۲۲ درصد بوده است. بر اساس نتایج اولیه سرشماری سال ۱۳۸۵، این شاخص به حدود ۲۹ درصد رسیده و این به آن معنا است که در سال ۱۳۸۵، در مقابل هر ۱۰۰ نفر جمعیت زیر ۱۵ سال، حدود ۲۹ نفر جمعیت بالای ۶۰ سال در کشور زندگی می‌کنند.این شاخص در سال ۲۰۵۰ به ۱۴۵ نفر جمعیت سال‌خورده در مقابل هر ۱۰۰ نفر جمعیت زیر ۱۵ سال خواهد رسید؛ بنابراین جمعیت سال‌خورده ایران تا سال ۲۰۵۰ حدوداً پنج برابر خواهد شد. نکته دیگری که پیش‌تر نیز بدان اشاره شد، آهنگ متفاوت رشد جمعیت سالمندان در کشور‌های توسعه‌یافته و در حال توسعه است. افزایش جمعیت سالمندان در کشور‌های پیشرفته طی ۱۰۰ تا ۲۰۰ سال اتفاق افتاده است، درحالی‌که در کشور‌های در حال توسعه ازجمله ایران، این مسیر طی ۳۰ تا ۴۰ سال رخ می‌دهد.این موضوع می‌تواند مشکلات زیادی را به‌خصوص در زمینه تأمین مخارج بهداشتی و درمانی سالمندان به همراه داشته باشد. با توجه به گذار همه‌گیرشناختی، سالمندان در برابر بیماری‌ها بیشتر آسیب‌پذیرند. در واقع زمانی که افراد مسن‌تر می‌شوند، خطر بسیاری از بیماری‌های مزمن در آن‌ها افزایش می‌یابد. این افزایش با بسیاری از تئوری‌های سال‌خوردگی مطابقت دارد.البته رشد جمعیتی نگرانی بابت تامین نیاز‌های مختلف در سال‌های آتی را رقم زد تا جایی که دولت وقت در خرداد ۱۳۶۷، سیاست تحدید موالید را اعلام کرد و متعاقب آن برنامه‌های تنظیم خانواده را به اجرا درآورد. تاثیر اجرای سیاست تنظیم خانواده در دهه‌های بعد موفقیت چشمگیری یافت تا جایی که سرعت کاهش باروری در نیمه دوم دهه ۱۳۶۰ و اوایل دهه ۱۳۷۰ به اندازه‌ای چشمگیر بود که تعبیر «انقلاب باروری» در مورد آن مصداق پیدا کرد. به این ترتیب، میزان کاهش تعداد موالید به همراه کاهش تعداد مرگ‌ومیر و افزایش امید به زندگی، متوسط رشد سالانه جمعیت کشور را کاهش داد.آمار‌ها از جمعیت سالخورده در کشور حکایت از مشکلات جدید در بحث افزایش هزینه سبد نگهداری، درمان، خوراک و مسکن و… این افراد می‌کند و همین، بحران جدی را در تامین نیاز‌های این افراد به دلیل تورم بالای اقتصادی ایجاد کرده است.هزینه‌های سربار و منتظره درمان، دارو و نگهداری سالخوردگان پدیده جدیدی در اقتصاد کشور است که بسیاری از خانواده‌ها را با مشکل تأمین هزینه افراد سالمند مواجه کرده است. در همین رابطه سیما ثابت پور، کارشناس ارشد سلامت سالمندان گفت: در دوران پسا کرونا شاهد افزایش بیماری‌های زمینه‌ای و غیر زمینه‌ای در بین جمعیت بزرگ سالخورده در کشور هستیم به طوری که این جهش و تنوع بیمار‌ی در بین سالخوردگان موقعیت زندگی، درمان و نگهداری آن‌ها را به خطر انداخته است. امروز تجهیزات پزشکی که برای نگهداری سالمندان الزامی و نیاز است با رشد قیمت شدیدی مواجه شده است.ثابت پور با اشاره به اینکه این افراد با بالارفتن سن دچار برخی اختلال‌ها و مشکلات حرکتی، جسمی و روحی می‌شوند، گفت: بیش از نیمی از جمعیت پیر کشور با مشکلات متعدد در زندگی روزمره، دچار شوک هزینه‌ای درمان و استفاده از لوازم پزشکی می‌شوند که این موضوع گذران مابقی عمر را برای این افراد سخت‌تر و گاهاً غیر ممکن کرده است.این کارشناس با تأکید بر مسائل بهداشتی، سلامت و بیماری سالمندان و نیز روش‌های مداخله بهداشتی مبتنی بر تجارب علمی برای این قشر از جامعه گفت: افزایش مهارت‌های تفکر خلاق و حل مسئله برای کمک به کاهش مشکلات سالمندان از روش‌های جدید برای مقابله با روند افزایش مرگ و میر‌ها و همچنین افزایش بار هزینه برای این جمعیت بزرگ کشور است که متاسفانه به دلیل فقر اطلاعات کافی، تورم و از همه مهمتر تحریم، نمی‌توان از تکنولوژی، ابزار و وسایل کمک به بهبود سریع‌تر و یا حفظ سلامت روح و جسم سالخوردگان استفاده کافی و درستی داشت.این فعال در حوزه سالمندان تاکید کرد:‌ هر سال بر هزینه‌های نگهداری و حفظ سلامت و حتی معیشت سالمندان افزوده می‌شود و این زنگ خطری برای ۸۰ درصد از جمعیت سالخورده از کل جمعیت کشور است.وی تصریح کرد:‌ در سال جاری هزینه درمان درجه ۲- ۳ یک سالخورده درمنزل ماهانه به بیش از ۲۰ میلیون تومان رسیده است که این رقم تنها برای خرید تجهیزات ابتدایی، دارو و لوازم مورد نیاز جهت درمان‌های سطحی جسمی یک بیمار محسوب می‌شود.

گرانی لوازم پزشکی جهت درمان سالمندان

گزارش میدانی از مراکز فروش تجهیزات و لوازم درمان، نگهداری و حفظ سلامت سالمندان نشان می‌دهد قیمت جزئی‌ترین لوازم پزشکی به حدی افزایش داشته که در برخی از لوازم، قیمت نجومی، پای هر خریداری را برزمین میخکوب می‌کند. سیاری یکی از فروشندگان لوازم پزشکی گفت: بیشتر لوازم پزشکی وارداتی و از کیفیت بسیار پایین برخوردار است، اما همین لوازم به دلیل واردات با نرخ ارز بالا بسیار گران تمام می‌شود. در این صورت مشتریان این لوازم بسیار کاهش یافته است.طی دو سال اخیر اجناس در این بازار به حدی گران شده که متقاضیان تنها به سوال کردن قیمت بسنده می‌کنند و توان خرید بسیاری از این لوازم و تجهیزات را به ویژه لوازم مورد نیاز سالمندانشان را ندارند.

تورم ناشی از تحریم به لوازم پزشکی مورد نیاز سالمندان رسید

سیاری با اشاره به اینکه تحریم مانع بزرگی برای واردات تجهیزات و لوازم مورد نیاز نگهداری و حفظ سلامت سالمندان است، گفت:‌ در تمام کشور‌ها برای نگهداری از سالمندان و حتی در زمان بیماری این افراد لوازم و وسایل پیشرفته و قابل اعتمادی ساخته و مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما متاسفانه به دلیل تحریم و گرانی ارز وارد کنندگان این تجهیزات با واردات بی کیفیت‌ترین محصول، بار هزینه مردم را بیشتر می‌کنند.از سوی دیگر برخی از لوازم و حتی دارو‌های مورد نیاز سالمندان در بازار موجود نیست و باید از بازار قاچاق با قیمت‌های سرسام آور سفارش و خریداری شود. امروز فضای مجازی به جای داروخانه‌ها و لوازم پزشکی فروشان متولی فروش تجهیزات مورد نیاز سالمندان شده اند که در این فضا قیمت‌ها سلیقه‌ای و خودمختارانه تعیین می‌شود. این فروشنده تاکید کرد: برخی از محصولات سلولزی برای سالمندان ضروری است، اما گرانی بیش از ۴۰ درصدی این محصولات، دردسر جدیدی برای سالمندان ایجاد کرده است. این فعال بازار با اشاره به مشکلات واردات، تولید و تامین لوازم پزشکی مورد نیاز سالمندان گفت: امسال این ابزار با توجه به تورم و ادامه تحریم‌ها نسبت به سال گذشته افزایش ۶۰ درصدی قیمت را تجربه کرده که قطعاً با درآمد مردم و به ویژه افراد سالخورده مطابقت نداشته و باعث نگرانی در بین جمعیت پیر کشور شده است.

چاپ در شماره۱۴۵۶  روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۱۰/۲۶