لایحه بودجه و انتخابات

بهرام رشیدی نیا

از تابستان ۱۴۰۰ که پروژه یکدست سازی دولت و دیگر ارکان از جمله مجلس به بار نشست،با حذف گفتمان رقیب؛انشقاق و منازعات بین عناصر درون گفتمان پیروز گسترش بیشتری یافت و به مرور هر یک از جریانات مذکور با بهره گیری از ابزارهای قدرت، سعی در تحدید دامنه نفوذ و طرد دیگری از هسته قدرت داشته اند.

تضادهای درون گفتمانی این جریان از زمانی عمق بیشتری یافت که برخی شخصیت ها و سوژه های موثر،توزیع منابع و مناصب قدرت را متناسب ندانسته و رفته رفته در برابر دولتی که خود آنرا بر صدر نشانده بودند،صف آرایی کردند.

رخنمون لایه هایی که خود را کم نصیب از بهره های قدرت می دیدند از همان ماههای اولین آغاز به کار دولت در مجلس نمایان تر شد.استیضاح و رای نیاوردن وزرای دولت و اصلاحیه های مکرر بودجه ۲ سال گذشته در کنار صف کشی های سیاسی مستتر در نطق های انتقادی نمایندگان و دخالت های بی سابقه در عزل و نصب ها،حکایت از گسترش شکاف درون این گفتمان دارد که سرانجام و در ادامه این منازعات و شدت گرفتن تقابل بین گروههای درون جریان خالص شده، بودجه ای را که رئیس جمهور دودستی تقدیم رئیس مجلس کرده بود،توسط مجلس انقلابی برگشت داده شد.

دولت رئیسی سومین سالی است که تدوین لایحه بودجه سالیانه را تجربه می کند و علیرغم این تجربیات،وجود تناقض های عیان در لایحه و ناترازی و تعهدات و تکالیفی که منبع مالی برای اجرای آنها اندیشیده نشده در کنار افزایش بی سابقه رقم مالیاتی که مردم باید بپردازند،نشان دهنده ضعف های عمده در رده های کارشناسی و ارکان تصمیم گیری دولت برای تدوین لایحه بوده است. اما،با وجود این اشکالات اساسی در کتابچه بودجه سال آتی،آیا باز پس فرستادن لایحه را می توان به حساب نگاه کارشناسی و دقت نظر مجلس گذاشت یا اینکه این کنش سیاسی مجلس را باید واکنشی فراخور اقتضائات زمانی و اقدامات قبلی دولت دانست.با توجه به ۳ گزاره منطقی ذیل ،نتیجه گیری مشخصی را می توانیم داشته باشیم.نخست آنکه لایحه بودجه سال گذشته نیز همین اشکالات-و چه بسا بیشتر از آن-را داشت ولی کلیات بودجه رد نشد.

دوم آنکه تجربه نشان داده از ابتدای هر سال و در روند تدوین بودجه پیشنهادات  نمایندگان اخذ می شود و نمایندگان علاوه بر اثرگذاری مستقیم بر ارقام بودجه ؛ از طریق مدیران استانی و وزرا نیز بر بودجه اعمال نظر می کنند  و به نوعی خود در تنظیم آن نقش دارند و با این اوصاف رد کلیات بودجه طبیعی نیست.

و سوم اینکه وقتی عموم مردم آگاهند که بدلیل شرایط خاص کشور در روابط بین‌الملل و مشکلات تحریم ، فروش نفت و درآمد ارزی حاصل از آن دچار محدودیت شده،بسیار بعید است نمایندگان از این مسائل اطلاع نداشته و انتظارات ناممکنی را از بودجه داشته باشند.

به نظر می رسد نمایندگان مجلس به همه موارد فوق آگاهند و علت العلل تقابل در آوردگاه بودجه،نه از سر مداقه در کارشناسی تخصصی بلکه ناشی از تضادهای رو به گسترشی است که جریانات درون گفتمان همراه دولت با دولت یافته اند و از سوی دیگر،در فصل انتخابات اعلام مخالفت با دولت و جانبداری از مردم بسیار کارگشاتر از همراهی با دولت است.

چاپ در شماره ۱۴۴۲روزنامه ی یادگار امروز مورخ۱۴۰۲/۱۰/۱۱