ایرانِ ثروتمند وارد کننده گاز می شود ؟
عباس دارایی/ اختصاصی یادگار امروز
وزیر نفت در مکاتبهای با معاون اول رئیس جمهور برای جلوگیری از خاموشی و قطع سراسری برق و گاز، خواستار تعطیلی کامل روزهای شنبه و یکشنبه تهران شده است ، این موضوع را خبرگزاری مهر روز چهارشنبه ۲۱ دی ماه به نقل از منابع آگاه منتشر کرده است .
این موضوع نشان می دهد که کمبود گاز زمستانی سخت را فراروی ایرانیان قرار داده است ، موضوعی که قرار بود برای اروپایی ها رقم بخورد اما حالا برای ایرانی رقم خورده است که به عنوان یکی از ثروتمندترین کشورها در زمینه منابع گاز در جهان شناخته شده است اما عیلرغم این موضوع مدتی است که در تامین سوخت اصلی نیروگاهها و تامین برق دچار مشکل شده است.
۳۴۰ میلیارد بشکه نفت و گاز در زیرزمین سرزمین ایران ذخیره است که از این لحاظ مقام اول دنیا را در ذخایر نفت و گاز دارا هستیم اما علیرغم این ثروت عظیم و خدادادی ، ایران که بزرگترین میدان گازی جهان را نیز به خود اختصاص داده است در روزگار سخت تحریم و در غیاب سرمایهگذاری و تکنولوژی روز دنیا به زحمت میتواند نیاز گازی بازار داخلی خود را تأمین کند.
عدم سرمایه گذاری در حوزه گار عملا ایران را در سالهای آتی با وجود ذخایر گازی بعنوان وارد کننده گاز تبدیل خواهد کرد و این موضوع زمانی می تواند از این حالت خارج شود که نزدیک به ۲۴۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری شود تا ایران در هشت سال آینده تبدیل به واردکننده گاز نشود!!
کاهش روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب گاز در میدان پارس جنوبی باعث شده است این میدان بعنوان بزرگترین میدان گازی دنیا نتواند مانع کسری گاز در ایران شود زیرا ایران از این میدان رقمی در حدود ۷۰۰ میلیون مترمکعب گاز برداشت میکند و این رقم کمتر از نیاز بازار داخلی است.
کسری گاز فصول سرد در سال ۱۴۰۰ به حدود ۲۰۰ میلیون مترمکعب رسید ، این کسری گاز فصول سرد در سال ۱۴۰۱بین ۲۳۰ تا ۲۵۰ میلیون مترمکعب تخمین زده شده است که با توجه به کمبود منابع و افزایش مصرف گاز پیش بینی می شود کسری رقمی بیش از رقم تخمین زده شده باشد .
جواد اوجی، وزیر نفت سال گذشته درباره علت کسری گاز به رشد ۱۰درصدی مصرف و عقبماندگی تولید از مصرف اشاره کرده بود. امسال هم کسری گاز تصاعدی بوده و بنا بر اعلام جلال نورموسوی، مدیر گازرسانی شرکت ملی گاز ایران، روزانه ۲۵۰ میلیون مترمکعب کسری گاز در کشور وجود دارد.
با توجه به اینکه در حال حاضر ۷۵ درصد از انرژی مصرفی کشور از طریق گاز تأمین میشود نگرانی از کسری گاز بیش از پیش است زیرا ۳۷ درصد از متوسط سالانه گاز کشور در بخش خانگی و تجاری، ۳۳ درصد نیروگاهی و ۳۰ درصد باقیمانده در بخش صنایع و حملونقل مصرف میشود. از ۳۳ درصد گاز کشور که به مصرف بخش نیروگاهی میرسد، ۸۴ درصد برق کشور را تولید میکند و این رقم نشان دهنده این موضوع است که گاز مهمترین تأمینکننده انرژی در ایران است و برای تولید برق هم وابستگی بسیار زیادی به آن وجود دارد و لذا کمبود و کسری گاز میتواند منجر به کمبود برق شود.
وزیر نفت هشدار داده است که اگر سرمایه گذاری ۲۴۰ میلیارد دلاری در صنعت گاز نشود طی سالهای آینده باید به ناچار گاز وارد کنیم ، او گفته است : ” با توجه به بررسیها در هشت سال آینده در چهار شرکت اصلی برای تکمیل پروژهها به ۲۴۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری نیاز است، اگر در این صنعت سرمایهگذاری تداوم نداشته باشد، در آینده باید شاهد واردات گاز و فراوردههای نفتی به کشور باشیم.”
با وجود این اما سرمایه گذاری ها چالشهای صنعت گاز ایران نیست زیرا تکنولوژی لازم ازجمله تکنولوژی حفاری افقی در دسترس صنعت گاز ایران نیست و همین موضوع نگرانی ها را بیش از پیش کرده است !
حالا همین چالش ها عملا یکی از کشورهای ثروتمند در حوزه گاز جهان را با کمبود گاز مواجه کرده و زمستانی سخت را برای مردم رقم زده است به گونه ای که وزیر نفت رسما از معاون اول رئیس جمهور خواسته است تا روزهای از هفته را در تهران برای ادارات تعطیل کنند !
پیش از این اما زمستان سخت برای اروپا پیش بینی می شد مهمترین کشور صادرکننده گاز به این قاره از این کار ممانعت کرده و به نوعی دست اروپا را خالی گذاشته بود اما آنطورکه شاهد آن هستیم با اعلام اخباری مبنی بر پر بودن ذخایر گاز و اقدام اروپا مبنی بر خرید(ال ان جی ) که محمولههای آن دائماً به اروپا میرسد، منجربه کاهش قیمت گاز در اروپا نیز شده است !
سیاستهایی برای کاهش مصرف انرژی در اروپا به کار گرفته شد که کمبود ذخایر را جبران کرده است، همچنین سوختهای جایگزین به مردم پیشنهاد شده تا نیاز مصرف گاز را کاهش دهند ، زمستان سخت اروپا با مدیریت درست رقم نخورد اما آنهایی که پیش بینی می کردند زمستانی سخت برای این قاره رقم بخورد حالا دستپاچه در مواجهه با کمبود گاز در ایران ، زمستانی سخت را باید به نظاره بنشینند که در خلا تامین کامل گاز ، مردم را با کمبود منابع گازی برای عبور از فصل سرما روبرو کرده است .
هاشم اورعی، کارشناس انرژی و استاد دانشگاه شریف به ایلنا گفته است: «فقط در پارس جنوبی روزانه ۲۸ میلیون مترمکعب کاهش تولید داریم و در سال ۱۴۱۰ ناترازی روزانه ۴۰۰ میلیون مترمکعب خواهد بود؛ یعنی بیش از ۵۰ درصد کل مصرف امروزمان کسری خواهیم داشت».
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس گفته است: “یک هشداری نسبت به سالهای ۱۴۰۵ به بعد تا ۱۴۱۰ داریم که اگر روند ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور به همین سمت و سو برود ممکن است دچار چالش شویم و کمبود برای کشور حاصل شود.”
تولید گاز نهتنها از مصرف عقب مانده است، بلکه برای نگهداشت سطح فعلی تولید نیاز به سرمایهگذاری کلانی است که با وضع فعلی تحریم ها شدنی نیست ، وضع فعلی عملا زنگ خطر را به صدا درآورده است ، اینکه تا چه اندازه ایران ثروتمند در حوزه نفت و گاز بتواند از پسِ این چالش احتمالی برآید در هاله ای از ابهام قرار دارد اما از یک نکته نباید غافل شد و آن اینکه برای عبور از این چالش ها نیازمند یک تدبیری هستیم که پیش از این پی ریزی کردیم اما برخی دستاوردهای آن را نادیده گرفته و امروز کاملا مشخص است که تا چه اندازه تحریم ها توانسته است در صنعت نفت و گاز کشور را با چالش مواجه کند .
چاپ در شماره ۱۳۳۱ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۵/۲۴
دیدگاه ها