علم اثبات گرایی

دکترحسن نجف وند –مدیر مسئول

وجه تمایز اثبات گرایان اعتقاد به وحدت روش شناسی  تمام علوم  طبیعی و اجتماعی و ضرورت کاربرد روش تجربی علوم طبیعی در علوم اجتماعی است درواقع کمال مطلوب آنان دستیابی به گونه ای از دانش درباره ی زندگی انسان است که قابل قیاس با دانش حاصل از علوم طبیعی است در این روش تفکر در مورد علوم سیاسی مبتنی بر روش پژوهش علمی است یعنی فرآیندی که طی آن گزاره های معقول در خصوص جهان در قالب جمله های دقیق تنظیم و سپس با مشاهده تجربی تنظیم و به آزمایش گذاشته می شوند  براین اساس آقای سید امامی ویژگیهای شاخص  پژوهش های سیاسی علمی را اینگونه تعریف می کند  ۱- عینیت یعنی روشهای آن به نحوی طراحی شود که نتایج بررسی  تحت تاثیر پیش داوریهای پژوهشگر قرار نگیرد  ۲- صدق پذیری یعنی مبتنی بر گزاره هایی است که واقعیتهای عینی قابل مشاهده آن را تایید کنند  ۳- کمی سازی که ما را قادر می سازد تا با  کاربرد فنون آماری مشاهدات خود را دقیق و قابل سنجش کنیم

در یک جمله می توان گفت اثبات گرایی رویکردی شناختی است که  اصول علمی و روشهای ریاضی را در علم سیاست بکار می برد  که از سال ۱۹۴۰ به نام رفتارگرایی شناخته شد اثبات گرایی قرن بیستم در حلقه وین : از دیدگاه اینان برداشت علمی دو ویژگی دارد ۱- تجربی  و اثباتی به این معنی  دانش تنها از راه تجربه آنچه عینا وجود دارد حاصل می شود  و از طریق حواس ۵ گانه قابل تجربه می باشد  ۲- پژوهش علمی نیازمند تحلیل  منطقی مشاهدات تجربی است  و فقط گزاره هایی را که بر مبنای تجربه تصدیق پذیر باشد را قبول دارد

اثبات گرایان منطقی معتقدند که فکت ها با شواهد علمی  که قابل مشاهده و سنجش هستند و ارزشها که چنین ویژگی ندارند دو مقوله کاملا جدا از هم هستند  روش این اثبات گرایان اساسا منطقی است به این معنی که  برای شناخت پیچیدگیهای هستی  دانشمندان از جزئیات شروع می کنند  و مشاهدات خود را به سطوح بالاتر تعمیم می دهند  در این باره کارنا می گوید علم با  مشاهدات مستقیم و جزییات عینی شروع می شود و نظم و ترتیب  آن مستقیما قابل مشاهده نیست و تنها پس از مقایسه مشاهدات بسیار می توان به وجود نظم پی برد و این نظم ها را به گزاره هایی با نام قانون بیان می کنیم

زمانی که پژوهشگر پدیده منطقی را در همه جا مشاهده می کند و هیچ استثنایی نمی یابد این نظم را به عنوان قانونی جهان شمول می پذیرد  اما برخی قوانین بجای اینکه مدعی حقوق همه موارد یک پدیده منظم باشند تنها حاکی وقوع درصدی از موارد هستند  اگر این درصد مشخص شده باشد یا بر پایه گزاره های معینی  رابطه کمی آنها با واقعه دیگری معلوم شده باشد این گزاره را قانون آماری می نامیم

چاپ در شماره ی۱۳۳۱روزنامه ی یادگار امروز مورخ۱۴۰۲/۰۵/۲۴