چهارراه‌ها در سلطه متکدیان و کودکان کار

محمد آیتی / گروه اجتماع

با گذشت دهه‌ها نه تنها پدیده نا به‌هنجار کودکان کار از سطح شهر‌ها و مخصوصاً کلانشهر جمع نشده که روز به روز شاهد افزایش این کودکان در اماکنی مثل، چهارراه‌ها، متروها، ایستگاه‌های اتوبوس و بی آر تی، پاساژ‌ها و… هستیم.

موضوعی که در کنار این ناهنجاری اجتماعی، تبدیل به دغدغه شده، حضور مافیایی است که کودکان کار را ساماندهی می‌کنند و پول هنگفتی که حاصل از این تحرک است را به جیب می‌زنند و از آن‌جایی که حضورشان در پشت صحنه است، شناسایی هم نمی‌شوند.کریم حسینی، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در این باره گفت: پدیده حضور کودکان کار در جامعه، بسیار ناهنجار، ولی قابل کنترل و مدیریت است. ما در کمیسیون اجتماعی، جلساتی برای این موضوع برگزار کردیم و موضوع را با مسئولان امر درمیان گذاشتیم و ضرورت دارد که پس از دهه‌ها برای این اتفاقات نامبارک، فکری اساسی شود.وی افزود: موضوعی که از مجلس انتظار می‌رود این است که قوانینی در این زمینه داشته باشد که هم قابل رجوع و هم قابلیت اجرایی داشته باشد.در گستره‌ای که الان این پدیده وجود دارد اگر به بحث مافیایی آن رجوع کنیم، می‌توان گفت جرمی است که توسط افرادی رخ داده و می‌دهد و این مجرمان که باید از آن‌ها هم به عنوان مجرم اجتماعی و هم مجرم اقتصادی نام برد، با تحریک و مدیریت‌شان، از کودکان و زنان برای رسیدن به منویات خود، استفاده ابزاری می‌کنند. حتی الان غیر از چهارراه‌ها در بزرگراه‌ها هم این افراد را مشاهده می‌کنیم، ولی باز تاکید دارم که بگویم موضوع قابل مدیریت و حل است.حسینی اظهار داشت: به نظر من ادامه این پدیده ناهنجار، نشان از بی‌تدبیری و سهل‌انگاری افراد مسئول دارد. وجود حتی یک نفر از این افراد در خیابان‌ها و چهارراه‌ها ناهنجار است و حتی به شکلی به آرامش روانی مردم هم آسیب می‌رسانند.وی یادآور شد: موضوع بدتر این است که بخشی از این افراد که تکدی‌گری می‌کنند، از اتباع خارجی هستند و این‌ها با مکانیزمی خاص به کشور ورود می‌کنند. پرسش این است که گرفتن اقامت این افراد به چه صورت است؟ وی افزود: اگر این موضوع، در قالب مافیا و کار سازمان‌دهی شده است، حتماً باید با توسل به قوانین و بدون مسامحه با این مجرمان اقتصادی برخورد کرد. چه معنی دارد که عده‌ای مافیا در پشت صحنه، زنان و کودکان را وسط بیندازند و با استفاده ابزاری‌شان، روزانه و ماهانه، میلیون‌ها و میلیارد‌ها پول به جیب خود واریز کنند و از طرفی، این زنان و کودکان را در فقر نگه دارند. ما در کشور با کسب و کار‌های بدون مجوز مقابله می‌کنیم، حال برخورد با این افراد که خیلی از انسانیت هم بویی نبردند و به این واسطه از مردم آن هم براساس احساسات پول می‌گیرند که جای خود دارد.

مراجع قانونی، اطلاعات زیادی درباره گردش مالی مافیای زنان و کودکان کار ندارند

حسینی گفت: فکر نمی‌کنم که مراجع قانونی، خیلی اطلاعاتی در خصوص گردش مالی مافیای زنان و کودکان کار داشته باشند و یا دقیق اطلاع پیدا کرده باشند که این افراد، اساساً چه کسانی هستند. فقط چیزی که ما می‌بینیم این است که افراد متکدی، گاهی از سطح شهر جمع‌آوری می‌شوند و چون دوباره رها می‌شوند، آن‌ها به سیکل قبلی خود برمی‌گردند و مشکلی حل نمی‌شود. این روند، نشانه ضعف در نظارت و اجرا است.وی بیان کرد: قطعاً پول زیادی در روز از مردم توسط این افراد دریافت می‌شود که البته شناسایی و کنترل این‌ها کار سختی نیست. اگر مراجع انتظامی و نهاد‌های مسئول بخواهند، می‌توانند مقابله جدی با این باند‌ها را در دستور کار بگذارند که تغییری محسوس نسبت به دهه‌های قبل را شاهد باشیم.وی اظهار داشت: مسئولیت این امر و جمع‌آوری این افراد به عهده شهرداری‌ها است. اینکه چه بخش‌های دیگری هم در این مورد شریک هستند، توسط مدیران شهری و مدیران استانی قابل پیگیری است. در این باره در کمیسیون اجتماعی و مجلس باید قانون تصویب شود، هرچند قانون هم وجود دارد. از این‌رو باید نهاد‌های مربوطه، طبق قوانین موجود عمل کنند.حسینی در پاسخ به اینکه چرا پدیده تکدی‌گری در جامعه بیشتر شده است؟ گفت: وقتی برخورد جدی صورت نگیرد، معلوم است که هر روز بر تعداد این افراد اضافه می‌شود. این افراد، بدون هیچ خرج، هزینه و مواد اولیه‌ای در حال پول درآوردن هستند که این روند هم روح و روان جامعه را بهم زده و هم عده‌ای معدود به این واسطه، از راهی نامشروع پول‌دار شدند.

گرفتن پول بدون انجام کار سبب توسعه تکدی‌گری در جامعه می‌شود

مجتبی جوکار، کارشناس ارشد روانشناسی بالینی با اشاره به اینکه کودکان کار در شرایط بسیار نامطلوب از نظر تغذیه، بهداشت و انجام کارهای خطرناک و حاد به سر می‌برند، اظهار داشت: این کودکان می‌توانند به راحتی بازیچه دست بزهکاران حرفه‌ای اعم از سارقین یا باندهای توزیع مواد مخدر، عوامل ایجاد خانه‌های فساد و غیره قرار گیرند.وی عنوان کرد: عدم بهره‌گیری از آموزش و تحصیل علم و فن و مهارت‌های زندگی کودکان کار را به سمت ناهنجاری‌های اجتماعی و فرهنگی سوق می‌دهد.جوکار با تأکید بر اینکه کودکی یکی از دوران مهم زندگی است گفت: افرادی که کودکی سالمی نداشته‌اند ممکن است در بزرگسالی دچار مشکلات روحی و روانی شوند در نتیجه به انجام انواع بزهکاری روی آورند.کار به طور عمده با بحران‌های فکری دست و پنجه نرم می‌کنند و این موضوع در بزرگسالی نیز آن‌ها را در مسائلی همچون ازدواج، اشتغال صحیح و تحصیل با مشکل مواجه می‌کند.وی با اشاره به اینکه کودکان کار باید تحت جلسات روانشناختی و روان درمانی باشند افزود: این کودکان به دلیل شرایط خانوادگی و شرایط محیطی که در آن فعالیت می‌کنند می‌توانند در بزرگسالی به افراد هنجارشکن و بزهکار تبدیل شوند و حتی در زندگی زناشویی و ارتباط با فرزندان خود با مشکل مواجه شوند.جوکار گفت: کودکان کار نیز به عنوان افرادی که در این جامعه زندگی می‌کنند، مستحق احترام هستند بنابراین در برخورد با چنین کودکانی باید ضمن حفظ آرامش، رفتار محترمانه با آن‌ها را فراموش نکنیم چراکه این حق طبیعی هر فرد است.وی به اینکه چطور از کودکان خرید کنیم اشاره کرد و افزود: مردم نباید به این کودکان پول اضافه دهند و باید تنها در راستای خرید کردن به این کودکان کمک شود زیرا گرفتن پول بدون انجام کار سبب توسعه تکدی‌گری در جامعه خواهد شد.جوکار گفت: رفع مشکل کودکان کار نیازمند عزم و اراده ملی است و تمام سازمان‌ها و ادارات مرتبط باید پای کار باشند و دلسوزانه اقدام کنند.بر اساس این گزارش، معضلات اجتماعی مانند حاشیه نشینی، کودکان کار، کودکان خیابانی و متکدیان از جمله مهم‌ترین مشکلات شهرها به شمار می‌روند. چهره زشت شهرها با رواج تکدی گری کودکان و زنان نمایان می‌شود اما این چهره سال هاست که با شهرها همراهی می‌کند و با وجود قوانین مشخص در این حوزه به نظر می‌رسد بهزیستی و شهرداری‌ها در این میان کم کاری‌های آشکاری را انجام می‌دهند.ساماندهی این معضل اگرچه با نظارت بهزیستی و توسط پیمانکاران شهرداری و بعضاً توسط ظرفیت‌های درون سازمانی شهرداری‌ها صورت می‌گیرد، رفع این معضل را به صورت ریشه‌ای و پایه دنبال نمی‌کند.آمارهای غیرواقعی و بعضاً پیگیری نشدن ریشه‌ای مشکلات این زنان و کودکان که بعضاً از مشکلات اساسی اجتماعی و اقتصادی رنج می‌برند، موجب می‌شود که شاهد تکرار و تعدد این قشر در سطح شهرها باشیم.در نتیجه نبود برنامه‌های توانمندسازی این قشر توسط بهزیستی و شهرداری‌ها، مهم‌ترین نقصان در این حوزه به شمار می‌رود که موجب شده است، رفع این معضل در طی سال‌ها رفع نشده باقی بماند.

چاپ در شماره ۱۳۱۷ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۵/۰۷