گَهرِ بی‌سامان

ابراهیم شریفی / یادگار امروز

دریاچه کریستالی «گهر» در منطقه حفاظت شده اشترانکوه یا آلپ ایران قرار داشته و یکی از زیباترین و بکرترین جاذبه‌های گردشگری به شمار می‌رود.این دریاچه در سال پذیرای ۳۰ تا ۷۰ هزار گردشگر بوده ولی نکته قابل توجه این است که به دلیل نداشتن یک متولی خاص و مدیریت واحد چالش‌های خاص خود از جمله ورود زودهنگام گردشگر، نبود زیرساخت‌های مهم و مورد نیاز گردشگران، وضعیت جمع‌آوری پسماند، مدیریت سرویس‌های بهداشتی و … را از سال‌های گذشته تا به امروز داشته و ظاهرا قرار نیست به صورت کلی رفع شوند.سالیان سال است که جلسات متعدد با عنوان ساماندهی این گٌهر ناب و بی‌نظیر حوزه گردشگری کشور و لرستان با حضور دستگاه‌های متولی نظیر میراث فرهنگی، محیط زیست، منابع طبیعی، مخابرات و… با مصوبات گوناگون برگزار شده و می‌شود ولی خروجی آن‌ها منجر به نتایج قابل قبولی نشده است.نکته دیگر قابل توجه در خصوص گهر این است که فصل گردشگری این دریاچه از خرداد شروع شده و تا اول مهر ادامه داشته و این در حالیست که مباحث اکوتوریسم و گردشگری آن در چارچوب قوانین محیط‌زیست مدیریت و مورد توجه قرار نمی‌گیرد.به عنوان یکی از صدها مورد مثال‌های کم توجهی به گهر همین بس که مسئول منطقه حفاظت شده اشترانکوه از ممنوع بودن ورود به این دریاچه را تا اواسط خردادماه سال جاری خبر داده بود، ولی… محسن ایازی گفت: در راستای حفاظت از گونه‌های ارزشمند گیاهی و جانوری منطقه حفاظت شده اشترانکوه، ورود به دریاچه گهر تا اواسط خردادماه ممنوع بوده و از ورود گردشگران و مسافران نوروزی به این منطقه جلوگیری به عمل می‌آید. همچنین عطا حسن‌پور، مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی لرستان تصریح کرد: بر اساس دستورالعمل ورود به مناطق حفاظت‌شده در بند (الف) ماده ۳ قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست و ماده ۱۰ آئین‌نامه اجرایی قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست مصوب ۲۱ اسفند ۱۳۵۴ عبور و توقف در مناطق چهارگانه محیط‌زیست تابع دستورالعمل سازمان حفاظت محیط‌زیست است و توجه به اینکه دریاچه گهر دورود در محدوده امن منطقه حفاظت‌شده قرار دارد تا ۲۰ خرداد برگزاری همه تورها به مقصد این دریاچه ممنوع بود.حسن‌پور در تاکیدی دوباره اضافه کرد: تنها زمان بازدید مسافران و گردشگران از دریاچه گهر از ۲۰ خرداد تا ۲۰ شهریورماه خواهد بود.در خصوص ورود گردشگر به دریاچه گهر علی سالاروند مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان گفت: دریاچه زیبای گهر در منطقه حفاظت شده اشترانکوه در طول سال پذیرای بیش از ۳۰ هزار گردشگر است.وی با بیان اینکه به منظور ساماندهی این دریاچه جلسه‌ای با حضور همه دستگاه‌های اجرایی متولی تشکیل و مقرر شد به منظور حفظ حرمت رحلت حضرت امام خمینی (ره)و همچنین جلوگیری از ورود بیش از ظرفیت برد منطقه تا ۲۰ خرداد از ورود گردشگران جلوگیری شود، اظهار کرد: اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان در چارچوب مصوبات شرح وظایف خود و حتی بیش از آنچه تعیین شده بود از جمله حضور و پیمایش پیاده مسیرهای ورودی و خود دریاچه، مدیریت ورود دام به اطراف دریاچه و جلوگیری از شستشوی ظروف و ماهیگیری در دریاچه و پاکسازی بعد از خروج گردشگران و جلوگیری از تردد افراد با موتور در مسیرهای ورودی به دریاچه را به خوبی انجام داد.حال اگر وظیفه محیط زیست لرستان حفاظت از حیات وحش منطقه بوده پس مابقی امور با چه کسی بوده و پاسخگو و متولی وضعیت گهر کیست؟

متولی مناطق چهارگانه محیط زیست محیط زیست ‏لرستان است

در این خصوص حسین میرزایی مدیرکل منابع طبیعی لرستان اظهار کرد: دریاچه گهر منطقه حفاظت شده و متولی مناطق چهارگانه محیط زیست نیز اداره‌کل حفاظت محیط زیست ‏لرستان است.‏وی ادامه داد: اداره‌کل محیط زیست به عنوان قائم ‏مقام قانونی برخی از دستگاه‌ها عمل می‌کند، در بحث گهر نیز مدیریت کامل مجموعه با ‏خود همکاران در حفاظت محیط زیست است و ما باید در خدمت آن‌ها باشیم.‏میرزایی تصریح کرد: چون در برخی موارد قوانین و ‏مقررات آن‌ها اجازه ورود ما را نمی‌هد، ‏جایی ممکن است احیاء پوشش گیاهی یا اجرای آبخیزداری باشد که در این حد ‏می‌توانیم ورود کنیم ولی در ورود و خروج افراد و تورهای ‏گردشگری خود اداره کل محیط زیست و میراث فرهنگی و گردشگری باید بیشتر کار ‏کنند.‏مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان افزود: در آخرین جلسه ساماندهی ‏دریاچه گهر تصمیم بر این شد که هماهنگی بیشتری انجام شود ولی به هر جهت متولی ‏کار خود سازمان محیط زیست است.وی یادآور شد:  عمدتاً اداره کل منابع طبیعی وظایفی که دارد در چارچوب کمک به ‏مسائل حفاظت و احیایی منطقه است، اگر محیط زیست برنامه‌ای داشته باشند در خدمت ‏آن‌ها هستیم.‏با این صحبت‌ها سوالی که در ذهن متبادر می‌شود این است که اگر تخریب منابع طبیعی در گهر صورت گیرد چه کسی پاسخگو خواهد بود؟ در این رابطه عطا حسن‌پور مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان اظهار کرد: سال گذشته دستگاه‌های متولی همچون محیط زیست، منابع طبیعی و میراث فرهنگی، همه متفق‌القول شدند ‏که دریاچه گهر به فرمانداری دورود واگذار شود، بیشه را زمستان سال گذشته به فرمانداری دادیم و تحویل بخشداری و دهیاری شد.‏وی ادامه داد: ما با این کار فقط ناظر ارائه خدمات گردشگری می‌شویم، داستان گهر نیز همین است، و قرار است واگذار شود.وی با تأکید بر اینکه وضع گهر اسفناک است، بیان ‏کرد: تا زمانی که دریاچه گهر به بخش خصوصی واگذار نشود حضور ‏ادارات دولتی در این منطقه ناموفق است. وی با بیان اینکه سالانه این منطقه واگذار می‌شود، گفت: اعتقاد من این است تا گهر به یک سرمایه‌گذار واگذار نشود به صورت ۱۰ ساله و ۲۰ ساله این اتفاق هر سال تکرار ‏می‌شود. باز هم می‌گویم گهر باید به ‏بخش خصوصی تحویل شود  وگرنه دستگاه‌های مانند ما و … موفق نمی‌شویم.‏همچنین احمدرضا دالوند معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری لرستان در این خصوص گفت: مناطق گردشگری استان فاقد زیرساخت‌های لازم هستند.وی گردشگری را از اولویت‌های استان برشمرد و اظهار کرد: گردشگری به عنوان یکی از بزرگترین و متنوع‌ترین صنایع دنیا می‌تواند باعث تحول و رشد اقتصادی در منطقه شود.این مسئول با بیان اینکه رشد سریع این صنعت تغییرات اجتماعی، اقتصادی و محیطی فراوانی را به دنبال دارد، گفت: کشورهای توسعه یافته به خوبی به این مقوله پرداخته و با سرمایه‌گذاری در آن، زمینه‌های توسعه را در مناطق خود ایجاد کرده‌اند.وی افزود: در کشور ما به ویژه لرستان به خوبی به این موضوع پرداخته نشده و در بحث زیرساخت‌های گردشگری مشکلات زیادی داریم.وی دریاچه گهر را یک ظرفیت بسیار ‏ارزشمند نه تنها برای لرستان بلکه کشور دانست و خاطرنشان کرد: گهر از زیباترین دریاچه‌های کوهستانی ایران و کم نظیر در سطح جهان به عنوان یکی از ظرفیت‌های بسیار خوب استان در زمینه گردشگری محسوب می‌شود که اگر برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشیم می‌تواند زمینه‌های رشد و توسعه منطقه را ایجاد کند.دالوند با تاکید بر اینکه دریاچه گهر را باید به عنوان یک مرکز گردشگری کشوری ببینیم نه ‏استانی، تصریح کرد: ساماندهی و متولی بودن در دریاچه گهر هنوز بین منابع ‏طبیعی، محیط زیست و دستگاه‌های دیگر رفع نشده و تاکنون متولی خاصی که بتواند آن را ‏ساماندهی کند نداشته است.‏وی افزود: ابتدا باید طرح ‏ساماندهی دریاچه گهر آماده و بعد اولویت‌ها در این طرح مشخص شود، چون ‏ممکن است اعتبارات دولتی در این رابطه خیلی وجود نداشته باشد که بتوانیم تمام ‏مشکلات آنجا را حل کنیم، به این دلیل ضرورت دارد بخش خصوصی که دارای ‏اهلیت باشد یا اینکه بخش‌های عمومی غیردولتی که ظرفیت‌های خوبی دارند را برای ‏ساماندهی استفاده کنیم.‏این معاون استاندار با بیان اینکه مناطق گردشگری در استان رها شده و فاقد زیرساخت‌های لازم هستند، افزود: برای ساماندهی و مدیریت این مناطق نیاز به متولی داریم که دارای اهلیت باشد تا بتوان زمینه‌های رشد و توسعه صنعت گردشگری را فراهم کنیم.

چاپ در شماره ی۱۷۷۷روزنامه ی یادگار امروز مورخ۱۴۰۲/۰۳/۲۰