تاریخِ بی‌اعتبار

ابراهیم شریفی / گروه جامعه

بزرگتری سازه‌های آبی ـ تاریخی لرستان در سیل سال ۹۸ دچار خسارت شدند و برای استحکام‌بخشی نیازمند تخصیص اعتبارات کلان ملی هستند.پل‌های تاریخی لرستان که به گفته بسیاری از کارشناسان نمونه‌های بی‌بدیلی در جهان هستند و تاریخی گویا به‌شمار می‌آیند امروز به شدت نیازمند ‌اعتباری هستند که قرار بود بعد از سیل به آنها اختصاص پیدا کند ولی تاکنون محقق نشده و این در حالیست که در فهرست موقت ثبت جهانی نیز قرار گرفته‌اند.در خصوص اهمیت و جایگاه پل‌های تاریخی لرستان سعید حیدری، کارشناس باستان‌شناسی گفت: این پل‌ها بناهایی هستند که گذر زمان و آسیب‌های طبیعی نه‌تنها از هیبت و هیمنه آنها نکاسته بلکه معماران جهان را مبهوت هنر و هندسه خود کرده‌اند.وی ادامه داد: در حقیقت هنری که بشر در معماری این آثار پایه‌ریزی کرده هنر و هندسه‌ای است که پس از گذشت هزار سال هنوز ایستایی و ماندگاری را شاهد هستیم.حیدری با بیان اینکه کلکسیونی از پل‌های تاریخی در لرستان داریم، اضافه کرد: پل‌های تاریخی لرستان در سیل اخیر ایستادگی خود را به رخ دنیا و معماران جهان کشیدند.وی یادآور شد: هنوز باید به لحاظ معماری از این دانشگاه پل‌سازی و موزه‌های پل در لرستان درس بگیریم.وی اضافه کرد: پل‌های منحصر به‌فرد لرستان که در گذشته تنها راه ارتباطی بین روستاها و شهرها محسوب می‌شدند، امروزه به نمادی از عظمت تمدن ایران قدیم تبدیل شده‌اند، پل‌هایی که علاوه بر کارکرد ارتباطی، نمادی از کمال هنر معماری ایران هستند.حیدری با بیان اینکه پل‌های لرستان به فرصتی برای نمود هنر معماران این سرزمین تبدیل شده‌اند، گفت: این پل‌های تاریخی قدمتی بالغ بر ۱۸۰۰ سال دارند و طبق گفته باستان‌شناسان این پل‌ها بعد از اهرام ثلاثه مصر بزرگترین بناهای سنگی جهان محسوب می‌شوند که باستان شناسان بزرگ جهان در بازدید از این پل‌ها به عظمت و ویژگی خاص آنان اشاره کرده‌اند.وی تصریح کرد: لرستان تنها پایگاه ملی پل‌های تاریخی کشور محسوب می‌شود و ۱۰۰ پل تاریخی آن در فهرست موقت میراث جهانی قرار دارند.همچنین در کل ایران فقط سه دهنه پل دارای کتیبه وجود دارد که دو مورد از آن شامل پل کلهرت در معمولان و کشکان در شهرستان چگنی است.

پل کشکان ممکن است با یک تکان و سیلی دوباره تخریب شود

عطا حسن‌پور، مدیرکل میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان در خصوص عدم تخصیص اعتبار جبران خسارات سیل به پل‌های استان، گفت: بعد از سیل ویرانگر ۹۸ برای برخی پل‌های تاریخی استان تعدادی سیل بند را احداث کردیم.وی ادامه داد: در چند جا که بستر پل‌ها تخریب شده بود نیز بسترسازی کردیم، مانند بستر پل کشکان.وی تصریح کرد: بسترهایی که آب شستگی داشت را نیز مرمت کردیم، به نوعی رفع خطر اضطراری داشتیم که اگر سیل جدید آب خطر رفع شده باشد.حسن‌پور اضافه کرد: پایه پل کشکان به اندازه کافی کج شده و ممکن است با یک تکان و سیلی دوباره تخریب شود.وی یادآور شد: ما زیر پایه را بسترسازی و جداره‌ها را نیز مستحکم کردیم تا اگر سیلاب آمد حداقل این وضع موجود تثبیت باشد و بیشتر از این رانش نکند.وی در خصوص اینکه اعتباری که قرار بود بعد از این سیل به پل‌های استان اختصاص یابد به کجا رسید، گفت: علیرغم اهمیت بالای این آثار مهم تاریخی ولی از اعتبار سیل ۹۸ برای پل‌های تاریخی حتی یک ریال تخصیص نگرفتیم.حسن‌پور افزود: برای نگهداری پل‌های تاریخی استان به بالای ۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم.این مسئول تاکید کرد: اگر بخواهیم توسعه پایدار را معنی کنیم، معنای آن پل‌های تاریخی لرستان است؛ در بحث گردشگری، معماری، باستان شناسی، سازه‌های آبی تاریخی باید مورد توجه قرار بگیرند.

با اعتبارات فعلی فقط برای پل‌ها رفع خطر می‌کنیم

در این رابطه علی مصطفی نژاد، مدیر پایگاه پل‌های تاریخی لرستان نیز در خصوص عدم تحقق اعتبار جبران خسارت سیل ۹۸ به پل‌های استان، گفت: این سیل از نظر کارشناسان در ۵۰۰  سال گذشته بی‌سابقه بود و خسارات زیادی وارد کرد.وی بیان کرد: در سیل سال ۹۸ که در لرستان رخ داد۵۰ میلیارد تومان خسارت به پل‌های تاریخی بزرگ و کوچک استان مانند کشکان، شاپوری، کلهر، پلدختر، گاومیشان، سیاه پله، چالان چولان، قلعه حاتم و … وارد شد.مصطفی نژاد اضافه کرد: در بعضی از این پل‌ها بسترها کاملاً از بین رفتند و برخی پایه‌ها کاملاً حذف شدند. برخی پایه‌ها مانند پایه پل کشکان با بیش‌از ۲۰۰۰ تن جابجا شد و برخی طاق‌ها فروریختند.وی گفت: برخی پل‌های تاریخی لرستان قدمت زیادی داشته و زخمی هستند و تا الان نتوانستیم با اعتباراتی که به ما می‌دهند آن‌ها را مرمت کنیم، این سیل زخم آن‌ها را مضاعف کرد.وی اظهار کرد: مبلغی قرار بود از طرف سازمان برنامه و بودجه به تعمیر و بهسازی این پل‌ها اختصاص پیدا کند اما متأسفانه پرداخت نشده است.وی تصریح کرد:  نمایندگان مرکز لرستان، استانداری و … با سازمان برنامه و بودجه نامه‌نگاری کردند و قرار شد ۵۰ میلیارد تومان به پل‌های استان اختصاص بدهند حتی نامه آن نیز برای سازمان مدیریت استان ارسال شد اما اعتباری در این خصوص به ما ندادند.وی تصریح کرد: برای بازسازی به صورت مستمر هر ساله اعتبارات ملی و استانی داریم که با آن کارهای روزمره و اضطراری را انجام می‌دهیم.وی ادامه داد: با توجه به اینکه ما ۱۰۰ پل داریم و اعتبارات سالانه بین یک تا دو میلیارد تومان برای تمام پل‌هاست و گاهی اوقات نیز تمام آن تخصیص پیدا نمی‌کند و تنها بخشی یا نیمی از آن محقق می‌شود، با آن اعتبار نمی‌توان خسارت سیل را جبران کرد.مصطفی‌نژاد افزود: این اعتبار برای این است که رفع خطری کنیم ولی نمی‌توان مرمت اساسی برای پل‌ها داشت.این مسئول در خصوص اینکه گفته شده۵۰۰ میلیون تومان اعتبار برای جبران سیل به استان داده شده، این چنین پاسخ داد: از دید ما این اعتباراتی است که هر ساله به صورت ملی و استانی داده می‌شود، ولی گفتند بخشی از آن ۵۰ میلیارد تومان بوده، حالا ۵۰ میلیارد تومان کجا و ۵۰۰ میلیون تومان کجا؟ وی تصریح کرد: تنها پایگاه تخصصی پل‌های تاریخی کشور در لرستان تأسیس شده و بهترین تیم مرمتی و تخصصی پل‌های تاریخی را تربیت کردیم و آماده هستند به بهترین شکل ممکن مرمت پل‌ها را انجام بدهند اما وقتی اعتبار نیست متأسفانه نمی‌توانیم کاری انجام دهیم.وی عنوان کرد: با توجه به اینکه استاندار از پل تاریخی کشکان بازدید کردند و خودشان شخصیت فرهنگی دارند و بومی استان هستند و همچنین مدیرکل میراث فرهنگی متخصص، متعهد و بومی نشان می‌دهد می‌تواند یک عزمی برای مرمت این پل‌ها شکل بگیرد.وی افزود: در بحث خسارت سیل اگر آن ۵۰۰ میلیون تومانی که در دل اعتبارات روتین هرساله به ما دادند را جز خسارات سیل در نظر بگیریم تغییر در وضعیت ما ایجاد نمی‌کند.این صحبت‌های مسئولان میراث فرهنگی لرستان در حالی عنوان می‌شود که مدیرکل مدیریت بحران استان مقصر اختصاص ۵۰۰ میلیون تومان را خود آنان می‌داند.مهدی پازوکی گفت: برای جبران خسارات سیل، مسئولان  میراث فرهنگی استان ۵۰۰ میلیون تومان درخواست ‌کردند که به آنها اعلام کردیم با این مبلغ حتی یک پل را هم نمی‌توانند تعمیر کنند. ‌پازوکی اضافه کرد: ما به آنان اعلام کردیم مطالعه ‌دقیق انجام دهند و طرح بیاورند که بعد از آن اعلام کردند ۵۰ میلیارد تومان پول می‌خواهیم که همه پل هایمان ‌را تعمیر کنیم، یعنی بحث پیشگیری است و بحث جبران آسیب نبود. ‌بهرحال ما نامه ۵۰ میلیارد تومان را به سازمان برنامه و بودجه استان و سازمان ‌مدیریت بحران کشور داده‌ایم و اینکه بتوانند آن مبلغ را تأمین کنند بعید می‌دانم چون محدودیت‌های اعتباری به ویژه در حوزه‌های عمرای داریم.وی گفت: امیدواریم بتوانیم در سرفصل پیشگیری مبلغی برای پل‌های تاریخی استان اختصاص یابد هرچند از سال ۹۸ تا ‌الان اعتباری بابت پیشگیری به استان ابلاغ نشده است. ‌

چاپ در شماره ی۱۷۷۴روزنامه ی یادگار امروز مورخ۱۴۰۲/۰۳/۱۶