رد پای فروش دستوری در ریزش بورس

(امیررضا سولقانی/ کارشناس بازار سرمایه)

تداوم خروج سنگین پول حقیقی از بازار سهام و افت بیش از ۲۰۰ هزار واحدی شاخص کل بورس در همین بازه زمانی، این سوال را در ذهن سهامداران مطرح کرد که آیا قرار است سناریوی سال ۹۹ دوباره تکرار شود؟ آیا این روند نزولی اصلاح بوده است یا ریزش؟ به دلیل ارتباط تنگاتنگ بورس ایران با دلار، نقش اسکناس آمریکایی در ایجاد این وضعیت چه بوده است؟ بعد از رشد بیش از ۵۵۰ درصدی شاخص کل در سال‌های ۹۸ و ۹۹ بازار توان رشد بیشتر را نداشت و به یک باره در مرداد ۹۹ با عرضه‌های سنگین توسط پول‌های درشت روبه‌رو شد که ریزش سنگین بورس در آن زمان را در پی داشت.

پس از آن بازار سهام حتی در بهترین شرایط از نظر بنیاد و تکنیکال نیز نتوانست راه خود را با آرامش طی کند. چرا که همواره ترس از ریزش مجدد در معاملات وجود داشت و بازار در بهترین حالت، یک هفته مثبت بود.همین امر سبب شد تا بازار سرمایه در دو سال اخیر روندی ساید را تجربه کند. اما پس از آن با رشد ۸۵ درصدی قیمت دلار در پاییز سال گذشته و خبرهای مثبتی از قبیل ورود خودرو به بورس، بازار سرمایه توانست بار دیگر شارژ شود و به روند خنثی خود پایان دهد.

بدین ترتیب شاخص کل در سه ماه بیش از ۶۰ درصد رشد داشت و به سطح دو میلیون و ۵۰۰ هزار واحدی رسید. البته طی همین روند صعودی نیز همواره پرسش «شاخص تا کجا بالا می‌رود» یا «بازار کی فرو می‌پاشد» میان سهامداران مطرح می‌شد.سرانجام بورس پس از سه ماه صعود بالاخره روی دیگر خود را به سهامداران نشان داد و طی هفته جاری در سه روز متوالی رنگ سرخ به خود گرفت.

با این تفاسیر این موضوع مطرح می‌شود که بازار سهام قصد اصلاح قدرتمند را دارد یا مانند سال ۹۹ وارد دوره ریزشی می‌شود؟بررسی معاملات دو هفته گذشته بازار سهام نشان‌دهنده خروج پیاپی پول حقوقی‌ها از بازار سهام بوده است. با وجود اینکه برخی، ورود پول حقیقی‌ را نشانه خوبی می‌دانستند اما باید دانست هر ورود پول حقیقی، خروج پول حقوقی را در پی دارد.

با وجود غیرمنطقی و هیجانی بودن ورود پول حقیقی در روزهای گذشته، سرمایه‌گذاران در هفته اخیر همواره شاهد ورود روزانه، یک الی دو همتی پول حقیقی‌ها به بازار سهام بودند.حال خروج پول حقوقی در انتهای روند صعودی اخیر سبب یک اصلاح قدرتمند شده است. این در حالیست که کارشناسان بر دستوری بودن فروش حقوقی‌ها و بازیگردانان تاکید دارند.با وجود انکار مسئولان سازمان بورس اما می‌توان گفت ترس ریزش ۹۹ حتی در مدیران راس بورس نیز وجود داشت؛ به طوری که فروش دستوری حقوقی‌ها کاملا در معاملات هفته اخیر مشهود بوده است.

البته فروش حقوقی در بازارهای صعودی انکار نشدنی است و همواره اعمال اصلاح توسط  آن‌ها صورت می‌گیرد. اما این بار می‌توان گفت با اعمال فشار از سوی نهادهای بالا دستی، بازار از آن سمت بام افتاد که سومین نزول قدرتمند تاریخ بورس بوده است. یک دیدگاه قائل بر آن است که علاوه بر فروش دستوری حقوقی‌ها، خنثی شدن روند صعودی دلار هر چند با تاخیر، در اصلاح قدرتمند سه روز گذشته بازار موثر بوده است.

(چاپ در شماره‌‌ی ۱۲۵۵ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۲)