قانونِ بی ‌حاصل برای کارگران

زهرا معرفت / گروه  اقتصادی

در گرمای بالای ۵۰ درجه نمی‌توان روی داربستِ داغِ میله‌ای و یا در خانه‌های نیمه‌کاره‌ی بدون کولر کار کرد. به همین دلیل در تابستان‌های خوزستان، بسیاری از کارگران ساختمانی شب‌ها پای کار می‌روند و این وضعیت، دردسر تازه‌ای برایشان ایجاد کرده است. درست همان زمان که هوا در گرم‌ترین و شرجی‌ترین حالت ممکن است، سروکله‌ی بازرسان تأمین اجتماعی، پای ساختمانی‌های نیمه کاره پیدا می‌شود تا حضور و غیابِ کارگران را ثبت و کارگران غایب را از سهمیه‌ی بیمه محروم کنند. بازرسان، صبح‌ها برای بازرسی می‌روند، اما کارگران در خوزستان شب‌ها کار می‌کنند! محرومیت از بیمه، مشکلِ چندین‌ساله‌ کارگران ساختمانی است؛ آن‌ها یا سال‌‎ها در صفِ دریافتِ بیمه اجتماعی می‌مانند و بدونِ آنکه از ابتدایی‌ترین حقوق کارگری بهره‌مند شوند و امیدی به بازنشستگی داشته باشند، کارگری می‌کنند، و یا اگر شانس آورده و از سهمیه بیمه بهره‌مند شوند، نگران از بازرسی‌های گاه و بی‌گاه، روزگار می‌گذرانند و از بخشنامه‌های عجیبی که هر چند وقت یکبار برای محروم‌کردن‌شان از بیمه اجتماعی صادر می‌شود، بیم دارند. بخشنامه‌هایی که تاکنون خیلی از کارگران را از حق بیمه اجتماعی محروم کرده است. سازمان تأمین اجتماعی همواره از کمبود منابع بیمه کارگران ساختمانی شکایت کرده و همین موضوع سبب شده که بیمه کارگران ساختمانی بر خلاف قانون، سهمیه‌بندی شود. با استناد به این موضوع، بسیاری از فعالان کارگری این بازرسی‌ها و بخشنامه‌ها را به عمد سختگیرانه می‌دانند تا کارگران بیشتری از دریافت حق بیمه محروم شوند و فشار کمتری به سازمان بیاید. این در حالی است که اوایل شروع به کار مجلس یازدهم، اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی به مجلس رفت و بعد از سه سال کشمکش، قانونی ابلاغ شد، که به گفته‌ی بسیاری از فعالان کارگری، توان حل مشکل کمبود منابع بیمه کارگران ساختمانی را ندارد. به همین دلیل است که تأمین اجتماعی با همان رویه‌ی سابق، از بازرسی‌های سختگیرانه و بخشنامه‌های بلاموضوع برای محدود نگه داشتنِ سهمیه بیمه کارگران ساختمانی استفاده می‌کند. با این مقدمه به خوزستان و مشکلِ جدیدی که برای کارگران ساختمانیِ این استان ایجاد شده برگردیم. روال کار بازرسان ساختمانی چنین است که هر چند وقت یکبار برای بازرسی، پای ساختمان‌ها می‌روند و در صورت‌عدم حضور کارگر، غیبت می‌زنند و بیمه‌ی کارگر را تا پیگیریِ مجدد، معوق می‌گذارند. سازمان تأمین اجتماعی این اقدام را عادلانه و سازکاری برای تشخیص کارگران ساختمانیِ واقعی از غیرواقعی می‌داند، در مقابل اما، کارگران ساختمانی و فعالان کارگری، این قبیل بازرسی‌ها را ناعادلانه و آن را مغایر با ماهیت متحرک شغل کارگریِ ساختمان می‌دانند. این نوع بازرسی به خودیِ خود، ایراداتِ بسیاری دارد، اما این روزها در  هوای  به شدت گرم وشرجی، کارگران ساختمانی – در کنار تمام این مسائل – با مشکل دیگری مواجه شده‌اند. سیدرضا هاشمی، رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی ، در این رابطه می‌گوید: خوزستان یکی از گرم‌ترین نقاط جهان است. در این هوای گرم هیچ فردی حتی نمی‌تواند در بیابان تردد کند، چه برسد به اینکه ظل آفتاب روی داربست بایستد و کار کند.

آمارسازی می‌کنند که بگویند بیمه کرده‌ایم

سازمان تأمین اجتماعی مدعی است که از سال ۹۹ تا کنون ۷۰ هزار کارگر ساختمانی را بیمه کرده است، اما فعالان کارگری زیر بار چنین ادعایی نمی‌روند. آن‌ها معتقدند آنچه تأمین اجتماعی از آن سخن می‌گوید، آمارسازی‌ای بیش نیست. رئیس کانون انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی خوزستان در این رابطه می‌گوید: آفتاب آمد دلیل آفتاب! بیمه کارگران را قطع می‌کنند و بعد از کلی اعتراض و دوندگی، بعد از ماه‌ها، بیمه را برقرار می‌کنند و بعد هم این قطع و وصل کردنِ مجدد بیمه را در آمار حساب می‌کنند و مثلا می‌گویند ۷۰هزار کارگر بیمه کرده‌ایم.زمانی می‌توان از حل کامل مشکل بیمه‌ کارگران ساختمانی سخن گفت که هر کارگر ساختمانی‌ای بتواند، بعد از ارائه‌ مدارک لازم، بدون آنکه در صف دریافت سهمیه باشد، از حق بیمه اجتماعی برخوردار شود. در حال حاضر، و حتی بعد از ابلاغ قانون اصلاحیه ماده ۵ بیمه کارگران ساختمانی چنین اتفاقی نیفتاده است. سهمیه‌ای هم اگر تعلق گرفته ناچیز بوده و نمی‌توان خیلی به آن امیدوار بود. تمام این مشکلات برای کارگران ساختمانی در حالی اتفاق می‌افتد که مجلس یازدهم، حل مسئله‌ی بیمه کارگران ساختمانی را در کارنامه‌ خود ثبت کرده و از آن به عنوان دستاورد یاد می‌کند.

چاپ در شماره ۱۵۸۱ روزنامه یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۴/۱۷