پرستاران و هزاران درد بی درمان رها شده

علی خسروجردی / گروه جامعه

توجه به معیشت جامعه پرستاری و رفع کمبود نیرو در این حوزه، تقسیم عادلانه منابع و سهیم‌ کردن آنها در سیاست‌گذاری‌های حوزه سلامت، از جمله درخواست‌های پرستاران از دولت چهاردهم است.بهرحال پرستاران قشری مهم در حوزه درمان هستند و حل مشکلات آنها نیازمند توجه ویژه مسوولان است و بی توجهی به مطالبات آنان تاثیر منفی در خدمات دهی این گروه بر جای می‌گذارد.احمد نجاتیان ، رئیس‌کل سازمان نظام پرستاری با بیان اینکه نظام سلامت کشور با مشکلاتی مواجه است، اظهار کرد: حرفه پرستاری، یک ظرفیت بزرگ برای حل مشکلات نظام سلامت محسوب می‌شود. نظام سلامت با مشکلات  متعددی مانند «هزینه‌های پرداختی فراوان مردم برای دریافت خدمات» و «میزان کیفیت خدمات درمانی ناشی از کمبود پرستار» مواجه است. لازم است نگاه رئیس‌جمهور و وزیر بهداشت دولت آتی به ظرفیت‌های حرفه و جامعه پرستاری باشد. حدود ۳۰۰هزار پرستار شاغل در نظام سلامت کشور، دانشکده پرستاری و بخش‌های مختلف می‌توانند به حل مشکلات نظام سلامت کمک‌ کنند. اگر برنامه‌ریزی صحیح و جامعی در حوزه نظام سلامت وجود داشته باشد، می‌توان در مسیر «حل مشکلات حوزه سلامت»، «سلامت محورشدن نظام سلامت و کنترل بیماری‌ها» و «ارائه خدمات با کیفیت» گام برداریم.وی درباره دیگر خواسته‌های جامعه پرستاری از دولت آتی گفت: تقویت نقش پرستاران در عرصه سیاستگذاری از دیگر خواسته‌های پرستاران است؛ نقش پرستاران در جایگاه سیاستگذاری وزارت بهداشت تقویت شود. همچنین معضلاتی مانند کمبود پرستار، مهاجرت پرستاران و کمبود ظرفیت استخدام در کانون توجه دولت آتی قرار گیرد. پرستاران از دولت آتی می‌خواهند به معضلات کلان نظام سلامت مانند کمبود پرستار، مهاجرت پرستاران  و موارد دیگر توجه کند.وی با بیان اینکه بسته خدمات رفاهی و اجتماعی پرستاران در دولت سیزدهم با دستور رئیس‌جمهور شهید طراحی شد، اظهار کرد: بسته خدمات رفاهی و اجتماعی پرستاران در دولت سیزدهم طراحی شد؛ پرستاران از دولت آتی می‌خواهند پیگیری و اجرای این بسته را در دستور کار قرار دهد. نجاتیان درباره قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری نیز اظهار کرد: دو معضل در ارتباط با اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری وجود دارد؛ نخست اینکه منابع کافی برای این طرح در نظر گرفته نشده، همچنین مدل بازتوزیع منابع طرح تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری مناسب نیست و پرستاران نسبت به اجرای آن ناراضی هستند. الگوی کارشناسانه جدیدی برای بازتوزیع منابع تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری طراحی کرده‌ایم و این طرح را به دولت آتی پیشنهاد می‌دهیم.

لزوم حل مشکلات کمبود پرستار

دکتر وحید زمان‌زاده ، رئیس شورای عالی نظام‌پرستاری با بیان اینکه بهبود وضعیت معیشت جزو خواسته‌های جامعه پرستاری از دولت چهاردهم است، اظهار کرد: برنامه مشخص و منعطفی درباره وضعیت معیشت پرستاران وجود ندارد. شرایط و معیشت زندگی پرستاران به ویژه در شهر تهران به دلیل مسائل مختلف مانند اجاره‌بها سخت است. جامعه پرستاری از دولت آتی می‌خواهد یک برنامه جامع و منطعف با توجه به شرایط موجود طراحی کند و معیشت پرستاران را در کانون توجه قرار گیرد.وی در ارتباط با تعداد نیروهای شاغل در گروه پرستاری گفت: در حال حاضر، تناسب میان تعداد تخت‌های بیمارستانی و پرستاران مناسب نیست و تمام کشور با کمبود شدید پرستار مواجه است. کمبود پرستار نسبت به تعداد تخت‌های بیمارستانی در شهر تهران بسیار مشهود است. سهیمه‌ و ظرفیتی که برای جذب پرستار در آزمون استخدامی دانشگاه‌های علوم‌پزشکی درنظر گرفته بودند، خالی مانده است. از طرفی هم درآمد پرستاران با سختی و وظایف محوله آنها همخوانی ندارد.  وی ادامه داد: کمبود نیروی پرستاری در مراکز درمانی مشهود است. دلیل کمبود نیروی پرستاری در مراکز درمانی، توسعه بیمارستانی و استخدام قطره چکانی نیروهای پرستاری است. موضع جذب و استخدام پرستار باید در کانون توجه سازمان‌های «برنامه و بودجه» و «اداری استخدامی» قرار گیرد؛ وضعیت استخدم به نحوی است که مشکلات کمبود نیروی پرستاری به راحتی و در زمان کوتاه حل نمی‌شود و به زمان طولانی نیاز دارد.زمان‌زاده گفت: برخی پرستاران به دلیل بازنشستگی از چرخه ارائه خدمت خارج می‌شوند و از طرف دیگر، استخدام این گروه شغلی به صورت قطره چکانی است. این مسائل سبب می‌شود موضوع کمبود نیروی انسانی پرستاری در زمان کوتاه حل نشود. جامعه پرستاری از دولت آتی می‌خواهد به استخدام نیروی پرستاری توجه کند و برنامه خود را ارائه دهد.وی با بیان اینکه برای حل مشکلات  کمبود پرستار به نیروی حد واسط متوسل شده‌اند، گفت: به منظور حل مشکلات کمبود پرستار طی سال‌های اخیر به نیروهای حد واسط  متوسل شده‌اند اما نیروی حد واسط از منظر درمانی نمی‌تواند جایگزین پرستاران شود. به طور مثال، توسعه بهیاری نمی‌تواند از منظر قانونی توجیه‌کننده جایگاه پرستاری باشد. بنابراین به جای توسعه نیروی حد واسط می‌توان ظرفیت دانشکده‌های پرستاری را افزایش داد.  زمان‌زاده با بیان اینکه ترک کار و عدم ماندگاری از دیگر چالش‌های جامعه پرستاری به حساب می‌آید، گفت: میزان ماندگاری در حرفه پرستاری کم است و پرستاران ترجیح می‌دهند به گروه‌های شغلی دیگر روی بیاروند. درآمد ماهیانه یک پرستار حدود ۱۵ تا ۲۰ میلیون تومان است؛ در حالی که یک ناخن‌کار چندین میلیون تومان درآمد دارد و بیشتر از درآمد ماهیانه پرستار است. درآمد ۱۵ تا ۲۰ میلیونی پرستاران با وجود شیفت‌های سخت و تعداد زیاد بیمارانی است که تحت نظر دارند. با وجود سختی کار فراوان، انتظارهایی از این گروه شغلی وجود دارد و خواهان انجام کارهای بزرگ هستند. در حال حاضر، هر پرستار معادل ۲ تا ۳ نفر کار می‌کند. مهاجرت‌های شغلی و مهاجرت جغرافیای به دلیل مسائل معیشتی است؛ جامعه پرستاری از دولت آتی می‌خواهد به مضوع ماندگاری شاغلان این گروه شغلی توجه کند.  وی با اشاره به مسائل حکمرانی سلامت اظهار کرد: پرستاران، حدود ۶۰ درصد نظام سلامت را تشکیل می‌دهند. اگرچه پرستاران حدود ۶۰ جامعه نظام سلامت کشور را تشکیل می‌دهند اما نقش بارزی در نظام سیاستگذاری و نظام تصمیم‌گیری ندارند. یک گروه خاص در عرصه تصمیم‌گیری‌ها حاکم است و این موضوع سبب آسیب مردم می‌شود. جامعه پرستاری از دولت آتی می‌خواهد که پرستاران نیز در عرصه تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در نظر گرفته شود.  وی درباره مطالبه دیگر پرستاران از دولت آتی گفت: نظام پرداخت و نحوه توزیع منابع در نظام سلامت به صورت عادلانه باشد؛ در حال حاضر، توزیع منابع به صورت عادلانه نیست. پرستاران درباره توزیع منابع احساس تبعیض می‌کنند؛ ارائه یک فرمول برای توزیع عادلانه منابع از دیگر خواسته‌های جامعه پرستاری به حساب می‌آید.  وی با بیان اینکه قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری پس از وقفه‌ای ۱۵ ساله در دولت سیزدهم اجرا شد، گفت: اما لازم است قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به روز شده و مشکلات آن مرتفع شود. مشکلات قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری به نحوی است که میزان کارانه دریافتی پرستاران ناچیز است و برخی ترجیح می‌دهند که نظام پرداخت به روش پیش از اجرای تعرفه‌گذاری باشد.  زمان‌زاده با بیان اینکه معاونت پرستاری در وزارت بهداشت وجود دارد، اظهار کرد: با توجه به اینکه پرستاران در نظام سلامت نقش بسزایی دارند، تشکیل معاونت پرستاری در دانشگاه‌های علوم‌پرشکی از دیگر خواسته‌های جامعه پرستاری از دولت آتی به حساب می‌آید.  وی با بیان اینکه تعداد استاد نسبت به دانشجوی رشته پرستاری در وضعیت نامساعدی قرار دارد، اظهار کرد: تعداد استاد نسبت به دانشجو حدود یک‌بیستم است؛ در حالی که بر مبنای برنامه ششم توسعه این تعداد باید یک به ۱۰ یا یک به ۱۲ باشد. سازمان‌های «اداری و استخدامی» و «برنامه و بودجه» باید نسبت به حل مسائل مربوط به اعضای هیات‌علمی گام بردارند. دریافتی یک استادیار رشته پرستاری حدود ۲۰ میلیون تومان است که برای یک استاد که در شهر تهران ساکن است، کم محسوب می‌شود. جامعه پرستاری از دولت چهاردهم می‌خواهد به این مسائل و مشکلات توجه کند.

چاپ در شماره ۱۵۸۰ روزنامه یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۴/۱۶