راهبران مترو، خیره به سیاهی مشکلات

مترو؛ شهر زیرزمینی که شاید برای بسیاری از شهروندان صرفا مسیری برای رسیدن به مقصد باشد، اما شاید کمتر مسافری بداند که مردانی ۱۲ ساعت خیره به سیاهی تونل با چه مخاطرات و مشکلاتی همراه هستند، راهبران مترو که مسئولیت جان صدها مسافر را روزانه برعهده دارند از مخاطرات و استرس‌های شغلی‌شان و ۲۹ روز کار در ماه برای تامین معیشت‌شان می‌گویند.سال‌هاست در تونل‌های تاریک متروی تهران وظیفه سنگین راهبری قطار را برعهده دارند. شغلی سخت با استرس زیاد، سال‌ها کار در تونل تاریک و در فضای مغناطیسی و سایر آلایندگی‌هایی که در شهر زیر زمینی تهران وجود دارد، برای راهبران خطوط مترو مشکلات جسمی و عضلانی را به همراه داشته است. یکی از راهبران خطوط مترو که حدود ۱۹ سال سابقه دارد، در این باره می‌گوید: «ما راهبر قطار برقی هستیم. برق ولتاژ قوی دارای مضراتی است مانند میدان مغناطیسی و میدان الکتریکی که برای سلامتی کسی که در این میدان‌ها قرار می‌گیرد، بسیار مضر است و سلامتی فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. کار در تونل به دلیل اینکه ساعت‌ها در تاریکی است باعث آسیب به چشم می‌شود. آسیب شنوایی یکی دیگر از عوارض این شغل بر سلامتی فرد است.البته مقداری از این آسیب‌ها اجتناب‌ناپذیر است، اما با توجه به اینکه سیستم قطارها به روز نیست قاعدتا ما ارتعاشات بیشتری داریم. همچنین برخی از خطوط به ویژه خطوط روباز که خطوط بالاستی به آن‌ها می‌گویند، زیرسازی درستی ندارند و این باعث می‌شود که ارتعاشات بیش از حد مجاز باشد یا میدان مغناطیسی وجود داشته باشد، از طرفی قطارها عایق‌بندی درستی هم ندارند تا آسیب کمتری به شخص راهبر برسد یا عایق‌بندی درخصوص صداهایی که ایجاد می‌شود در قطارهای ما بسیار ضعیف است و طی این سال‌ها نیز چون یک سری قطعات مربوطه تامین نشده است و تولید کننده داخلی هم یا نمی‌تواند تامین کند و یا برای او صرفه اقتصادی ندارد ما با عایق‌بندی فرسوده کار می‌کنیم و سال به سال آسیب بیشتری به بدن ما وارد می‌شود. در واقع یک سری از این مشکلات به دلیل زیرساخت‌هایی است که از ابتدا انجام نشده است».

طرح طبقه بندی مشاغل به روزرسانی نشده است

وی با بیان اینکه شغل ما یک شغل پراسترس و پراضطراب است و اختلالات روحی و روانی زیادی به دلیل سوانح ریلی برای ما ایجاد شده است، ادامه می‌دهد: «مشاغل سخت و زیان‌آور شامل دو گروه الف و ب هستند، گروه ب مربوط به مشاغلی است که ماهیت کار آن‌ها سخت است و الف هم مربوط به مشاغلی است که در محیط سخت و زیان‌آور هستند. چندین بار در کمیته‌های استانی درباره شغل ما اظهار نظر کرده‌اند و در هر سه مرحله شغل راهبری قطار جزء مشاغل سخت و زیان‌آور تایید شده است، اما متاسفانه جزء مشاغل الف قرار گرفته است. طبق آیین نامه درخصوص مشاغل سخت و زیان‌آور کارفرما باید نسبت به ایمن‌سازی محیط اقدام کند تا به مرور زمان که کمیته‌های سخت و زیان‌آور بررسی می‌کنند، این شغل از مشاغل سخت و زیان‌آور خارج و جزء مشاغل عادی محسوب شود.شغل ما این امکان وجود ندارد که ایمن‌سازی صورت بگیرد، زیرساخت‌های خطوط و قطارها این امکان را ندارند که این شغل از گروه مشاغل سخت و زیان‌آور خارج شود به طور مثال این امکان وجود ندارد که شدت میدان مغناطیسی که اینجا وجود دارد را کمتر کنند. طی یازده سال این بازرسی‌ها انجام شده که آخرین آن در سال ۱۴۰۱ بود که کمیته مشاغل سخت و زیان‌آور درباره شغل ما بررسی‌های لازم را انجام دادند و طی هر سه مرحله شغل ما جزء مشاغل سخت و زیان‌آور محسوب شد و قاعدتا باید در چنین مواقعی باید از گروه الف خارج شود و جزو گروه مشاغل ب قرار بگیرد. درباره مشاغل ب هم شورای حفاظت فنی اظهار نظر می‌کند، اما یک سری مشاغل هستند که رسما از آن‌ها نامبرده شده است. یکی از درخواست‌های ما این است که شغل ما در زیرمجموعه مشاغل گروه ب مشاغل سخت و زیان‌آور قرار بگیرد. همچنین طرح طبقه‌بندی مشاغل در سال ۹۰ آخرین ویرایشش انجام شد و نزدیک به ۱۳ سال است که این به روزرسانی انجام نشده است.طرح طبقه‌بندی مشاغل باید بازنگری و به روز شود باتوجه به اینکه شرکت ما جزو سازمان‌های تابعه شهرداری تهران است، تمام مجوزهایی که مربوط به حقوق و مزایای پرسنل است باید از طریق شهرداری مجوز آن ارائه شود، اگر هم قرار باشد بازنگری در طرح طبقه‌بندی مشاغل صورت بگیرد، بار مالی برای شرکت ایجاد می‌کند و باید از شهرداری مجوز را بگیرند که دراین زمینه شهرداری همیشه مقاومت می‌کند. علیرغم اینکه ما از لحاظ قانونی به مفاد مختلف قانون هم استناد می‌کنیم و مدیران ارشد در برخی موارد در این زمینه با ما همکاری دارند، اما متاسفانه شهرداری تهران همکاری لازم را ندارد و حقوق و مزایای ما را آنطور که باید به روزرسانی انجام نمی‌دهد.شهریور سال ۱۴۰۲ دیوان عدالت اداری یک رایی را صادر کرده مبنی بر اینکه فوق العاده‌های قانونی شامل اضافه کاری نوبت کاری و جمعه کاری است؛ ماخذ محاسبه آن‌ها مزد قرار بگیرد. معاونت روابط کار وزارت کار نیز دستورالعملی را صادر کرد با عنوان اصلاحیه بند ۹ دستورالعمل شماره ۲۲ روابط کار را صادر کرد که طبق آن باید برای محاسبه فوق العادهای قانونی، مزد، ماخذ محاسبه قرار بگیرد، اما شرکت ما همچنان مزد مبنا را ملاک قرار می‌دهد که اگر قرار باشد مزد مبنای محاسبه این موارد قرار بگیرد درصد جزیی به حقوق و مزایای ما اضافه می‌شود البته شرکت به صورت ضمنی تمکین کرده که نزدیک دو ماه است که درحال اخذ مجوز از شهرداری است اما باز هم شهرداری مجوز لازم را برای اجرای این اصلاحیه را نمی‌دهد.»

شهرداری برای حقوق ما محدودیت و سقف تعیین کرده است

یکی دیگر از راهبران خطوط مترو تصریح می‌کند: «بخشنامه مزدی امسال که صادر شد، برای کارگران نهادهای عمومی غیر دولتی مانند شرکت بهره برداری مترو یک سقف حقوق تعیین کردند که بلافاصله در ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ معاونت روابط کار وزارت کار بخشنامه‌ای صادر کرد و آن سقف حقوقی را برای کارگران نهادهای عمومی غیردولتی اصلاح کرد، متاسفانه باز شهرداری برای حقوق ما محدودیت و سقف تعیین کرده است و خلاف این بخشنامه معاونت روابط کار وزارت کار در پرداخت حقوق عمل می‌کند. هم در حقوق فروردین و اردیبهشت این سقف را اعمال کرده‌اند اما ما امیدواریم که به این بخشنامه تمکین کنند و در ماههای آتی دیگر این محدودیت حقوق را نداشته باشیم».این راهبر با اشاره به تبعیض‌های شهردرای تهران درباره پرسنل شهرداری با پرسنل سازمان‌های تابعه از جمله مترو می‌گوید: «در دو سال اخیر یک سری آیتم‌های حقوقی‌مان مانند ایاب و ذهاب و ناهار که آیتم‌های رفاهی هستند طبق مصوبات مجلس شامل مالیات می‌شوند. یکی از نارضایتی‌هایی که وجود دارد این است که شهرداری برای پرسنل خودش درصدد است مالیات آیتم‌های رفاهی را جبران کند اما بین ما و پرسنل شهرداری تفاوت قائل می‌شوند جبران آیتم‌های رفاهی برای ما انجام نمی‌شود».وی همچنین درباره درج عنوان شغلی راهبری در لیست بیمه خاطرنشان می‌کند: «برای اینکه از بازنشستگی پیش از موعد مشاغل سخت و زیان‌آور برخوردار شویم باید عناوین شغلی ما در لیست‌های ارسالی به بیمه تامین اجتماعی درست ثبت شده باشد، متاسفانه از شهریور ۱۳۹۳ به قبل شرکت این عناوین را درست و صحیح ارسال نکرده است مثلا عنوان شغلی راهبر قطار است اما با عنوان کارگر ساده لیست بیمه برای ما ارسال شده است. وقتی تناقض بین عناوین شغلی ایجاد می‌شود از برخورداری از بازنشستگی پیش از موعد با مشکل مواجه خواهیم شد».

چاپ در شماره ۱۵۶۶ روزنامه یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۳/۲۹