مشکل اصلی عدم اجرای برنامه ها ی توسعه

غلامرضا مصدق
پزشکان در اولین گفتگوی انتخاباتی در بخشی از سخنان خود از عدم اجرای برنامه های مصوب توسعه پنج ساله و سند چشم انداز
بشدت انتقاد کردند، اما به چرائی اصلی عدم اجرای آنها اشاره واضحی نکرد و تلویحاً مشکل را ناشی از کم کاری مجریان و
ناظران برنامه ها دانست. نگاهی اجمالی به تمام برنامه های توسعه و سند چشم انداز بعد از انقلاب کاملاً معلوم میشود، همه آنها
برنامه های نسبتاً خوب و با اهداف قابل حصولی بوده و هستند، ولی در خوشبینانه ترین حالت در کل ٢٠٪ آنها هم عملی نشدند و
چه بسا حتی بدون این برنامه ها همین نتایج ضعیف هم حاصل میشد. چرا چنین است؟ چون حاکمیت به هر دلیلی پایبندی به الزامات
اجرای عملی آنها نداشته و ندارد.
ملتزم بودن به الزامات یک برنامه مثل این است که کسی قصد سفر از تهران به مشهد را داشته باشد، در اینصورت صرفِ تصمیم
گرفتن برای رفتن به مشهد یک گام از ده ها گام برای عملی کردن رسیدن به مشهد است. وجود یا تهیه خودرو و راننده مناسب،
برنامه خورد و خوارک بین راه، تهیه محل اسکان در شهر مقصد، برنامه طول زمان اقامت، برنامه برگشت، اطلاع از وضعیت آب
وهوا و غیره. حالا فرض کنید مسافر مورد نظر ما یا به صراحت و یا تلویحی بگوید درست است قصد من رفتن به مشهد است اما نه
خودرو تهیه میکنم، نه برنامه ای برای خورد و خوراک بین راه دارم، نه به فکر هزینه سفر هستم و نه کارهای لازم دیگر را انجام
میدهم، توکل بخدا، میرویم ببینیم چه میشود!
بعنوان مثال، در تمام برنامه های توسعه بعد از انقلاب دستیابی به رشد ۸درصد تولید ملی جزء لاینفک این برنامه بوده و هست، اما
هیچوقت این هدف محقق نشده است و اگر محقق میشد واقعاً جای تعجب داشت. چطور ممکن است با وجود سیاست خارجی که
اقتصاد در آن هیچ جایگاهی ندارد، تحریم های فلج کننده بی پایان، تقسیم ملت به دو گروه خودی و غیر خودی، خالی کردن بدنه
مدیریتی کشور از افراد کاربلد و متخصص، زمینه فرار سرمایه و مغزها، وجود خط قرمزهایی مثل پذیرفتن الحاق به FATF و
دیگر موارد مشابه، رشد ۸ درصدی محقق شود؟
بنابراین همه مشکل عدم تحقق برنامه ها را به گردن کم کاری مجریان و ناظران برنامه ها نیندازیم. وقتی به الزامات ابتدایی و ساده
برنامه ها ملتزم نیستیم، البته که نتیجه طبیعی برنامه همین خواهد شد که می بینیم.

چاپ در شماره ۱۵۶۵ روزنامه یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۳/۲۷