مسیر سخت پاستور

انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳، با معرفی شش کاندیدای تایید صلاحیت شده از روز یکشنبه ۲۰ خرداد روی دور تند خواهد افتاد.

رد صلاحیت علی لاریجانی، کشیدن قلم قرمز روی نام اسحاق جهانگیری، محمود احمدی‌نژاد، عبدالناصر همتی، مهرداد بذرپاش و حتی وحید حقانیان شاید بعضی‌ها را شوکه کرده باشد؛ اما عملکرد شورای نگهبان آنقدر‌ها غیرمنتظره و غیرقابل‌پیش‌بینی نبود. اگر بنا بر بهت‌زدگی است، پیشنهاد می‌دهیم آن را صرف وجود نام مصطفی پورمحمدی در فهرست شش نفر نهایی کنید. دبیرکل فعلی جامعه روحانیت مبارز، ۱۰ سال پیش مرگ مادر سیدمحمد خاتمی را تسلیت گفت، مورد غضب قرار گرفت و طی دو دوره انتخابات مجلس خبرگان رد صلاحیت شد. جواز حضور در انتخابات سال ۱۴۰۲ را هم پس از بررسی و بازبینی دریافت کرد. همین چهره قرار است در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ با پنج نفر دیگر از جمله سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، محمدباقر قالیباف، امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی و بالاخره مسعود پزشکیان اصلاح‌طلب رقابت کند. مسعود پزشکیان هم طعم رد صلاحیت در انتخابات سه سال پیش را چشیده؛ اما حالا پدیده انتخابات ریاست‌جمهوری، شناخته می‌شود. تا چشم روی‌هم بگذارید نتیجه انتخابات مشخص شده است. نهمین رئیس‌جمهوری ایران در حالت عادی هشت تیرماه معرفی خواهد شد اما اگر کار به‌دور دوم بکشد باید منتظر رسیدن ۱۵ تیر باشیم. به نظر شما کدام کاندیدا برای تشکیل دولت چهاردهم شانس بیشتری دارد؟

مسعود پزشکیان؛ از مهاباد تا پاستور

مسعود پزشکیان تنها چهره اصلاح‌طلب انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳ است. کارنامه‌ای کم‌حاشیه دارد و احتمالا همین مسئله برگ برنده‌اش در مناظره‌ها محسوب خواهد شد.

مسعود پزشکیان اخیراً در معرض رأی مردم قرار گرفت و موفق شد با کسب ۹۵ هزار و ۹۹۳ رای از تبریز، آذرشهر و ماکو به مجلس دوازدهم راه پیدا کند. وزیر بهداشت دولت هشتم، پنج دوره متوالی از مجلس هشتم تا مجلس دوازدهم با اینکه معمولا موفق شده بین ۲۰ تا ۴۰ درصد رای واجدان شرایط را کسب کند، اما در انتخابات ریاست‌جمهوری نیازمند مشارکتی گسترده‌تر است.

مسعود پزشکیان سه مرتبه برای رسیدن به پاستور خیز برداشته است؛ سال ۱۳۹۲ قبل از اعلام نظر شورای نگهبان انصراف داد. سال ۱۴۰۰ رد صلاحیت شد و امسال با دریافت چراغ سبز به دور نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری راه پیدا کرد.

مسعود پزشکان ۷۰ ساله است و در ساعت‌های اولیه اعلام فهرست کاندیدا‌های انتخابات ریاست‌جمهوری با استقبال محمدرضا عارف روبرو شد. ویدئویی جدید، مسعود پزشکیان را نشان می‌دهد که در جواب سماجت خبرنگاران پیرامون احتمال حضور محمدجواد ظریف جمله‌ای ساده و تا حدودی کلیشه‌ای به زبان آورد: باید منت آدمی که تجربه و علم دارد را بکشیم.

وعده انتخاباتی: استفاده از کسانی که علم و مهارت و تجربه دارند، پیگیری سیاست‌های کلی نظام، ایجاد امکانات عادلانه و فرصت‌های برابر و رفع تبعیض ناروا

مصطفی پورمحمدی؛ از قم تا پاستور

مصطفی پورمحمدی، ۶۵ ساله و تنها روحانی حاضر در فهرست نهایی کاندیدا‌های انتخابات ریاست‌جمهوری است. او فعالیت خود را به‌عنوان دادستان انقلاب شروع کرد و سپس به وزارت اطلاعات رفت. در وزارت اطلاعات مدارج ترقی را طی کرد و اواسط دهه ۷۰ به چهره‌ای شناخته‌شده در عرصه سیاسی تبدیل شد. محمود احمدی‌نژاد به او اعتماد کرد و سکان هدایت وزارت کشور را در اختیارش گذاشت. پورمحمدی سپس راهی سازمان بازرسی کل کشور شد.

مصطفی پورمحمدی در دولت حسن روحانی دوباره به کابینه برگشت و این بار عهده‌دار وزارت دادگستری شد. پورمحمدی سال‌های اخیر در قالب دبیرکل جامعه روحانیت مبارز به فعالیت حزبی و تشکیلاتی اشتغال داشته است.

مصطفی پورمحمدی امسال بدون حرف‌وحدیث و حاشیه در فهرست کاندیدا‌های انتخابات ریاست‌جمهوری قرار گرفته برخلاف سال ۱۳۹۴ که شورای نگهبان، صلاحیتش را برای شرکت در انتخابات مجلس خبرگان تأیید نکرد. سال ۱۴۰۲ همین اتفاق تکرار شد. اگرچه در بررسی مجدد توانست مجوز نامزدی را کسب کند؛ اما نتیجه شمارش آرا به سودش نبود.

مصطفی‌پور محمدی در اولین واکنش خود به اعلام فهرست نهایی کاندیدا‌های انتخابات ریاست‌جمهوری توسط شورای نگهبان و حضور در فهرست شش کاندیدای نهایی در یک توییت نوشت: شرایط کشور مجالی برای آزمون‌وخطا نمی‌گذارد. از سعدی علیه‌الرحمه بیاموزیم که فرمود بکار‌های گران مرد کاردیده فرست. زیر این توییت هشتگ دولت قرار به چشم می‌خورد.

وعده انتخاباتی: تشکیل دولت قرار و تحقق این سه اولویت کلیدی عدالت، ثروت و قدرت

محمدباقر قالیباف؛ از طرقبه تا پاستور

محمدباقر قالیباف بین کاندیدا‌های انتخابات ریاست‌جمهوری رزومه کاملی دارد؛ پس از اینکه ردای نظامی را از تن خارج کرد و فرماندهی نیروی هوافضای سپاه و فرماندهی نیروی انتظامی را کنار گذاشت، به‌عنوان شهردار تهران انتخاب شد. سپس ریاست مجلس یازدهم و دوازدهم را برعهده گرفت.

محمدباقر قالیباف، اما همیشه عطش رسیدن به پاستور را داشت و سه بار در انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شد. اولین‌بار سال ۱۳۸۴ با علی‌اکبر هاشمی‌رفسنجانی، محمود احمدی‌نژاد، مهدی کروبی، مصطفی معین، علی لاریجانی و محسن مهرعلیزاده رقابت کرد و با چهار میلیون رای راه به جایی نبرد.

محمدباقر قالیباف سال ۱۳۹۲ یکبار دیگر شانس خود را برای ریاست‌جمهور آزمایش کرد و با شش میلیون رای شکست خورد، آن‌هم در شرایطی که حسن روحانی به‌عنوان برنده انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، توانست حدود ۱۸ میلیون رای کسب کند.

انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۳۹۶، سومین تلاش محمدباقر قالیباف بود. او تغییر تاکتیک داد و روی مسائل اقتصادی متمرکز شد. تلاش کرد دل طبقه محروم جامعه را به دست بیاورد و حضوری پرشور در مناظره‌ها داشت، اما پس از اینکه نظرسنجی‌ها نشان دادند شانس زیادی ندارد، به نفع سیدابراهیم رئیسی کنار کشید.

محمدباقر قالیباف پس از این شکست مسیرش را از پاستور به سمت بهارستان تغییر داد و با کسب یک میلیون و ۲۶۵ هزار رای (معادل ۶۹ درصد آرا) روانه مجلس شد. بر کرسی ریاست نشست. چهار سال بعد همین اتفاق تکرار شد منتها پایگاه رای قالیباف این مرتبه به شدت تنزل پیدا کرد و به ۴۴۸ هزار رای (۲۸ درصد) رسید.

محمدباقر قالیباف در حوالی ۶۳ سالگی یکبار دیگر فرصت پیدا کرده برای رویای قدیمی پاستور دست به مبارزه بزند. از علی نیکزاد به عنوان رییس ستاد انتخاباتی محمدباقر قالیباف نام برده‌اند.

وعده انتخاباتی: حاکم نشدن دوره دیگری از رکود و سوءمدیریت همانند وضعیت دهه ۹۰، حل مشکل کاهش قدرت خرید، محرومیت، فقر و تبعیض و نابرابری هزینه‌های کمرشکن مسکن، گرانی‌ها و بازار نابسامان خودرو، وضعیت اینترنت و عبور از تحریم‌ها

علیرضا زاکانی؛ از بهشت تا پاستور

علیرضا زاکانی یکی دیگر از چهره‌هایی است که با ترک لباس نظامی قدم به عرصه سیاست گذاشت هرچند به شخصه ترجیح می‌دهد باتوجه‌به سوابقش در هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران یا طبابت در بیمارستان امام خمینی و مجتمع درمانی ولیعصر قضاوت شود.

علیرضا زاکانی ذاتاً اصول‌گرا است؛ اما خودش را وام‌دار کسی نمی‌داند. چون تقریباً همیشه یک‌تنه کارش را پیش می‌برد برایش لقب «تانک» را انتخاب کرده‌اند. برای فعالیت سیاسی مستقل جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی را تأسیس کرد و سال ۸۳ توانست با کسب ۵۴۸ هزار رأی (۲۹ درصد) روانه مجلس هفتم شود.

علیرضا زاکانی در مجلس هشتم و مجلس نهم به ترتیب با ۳۰۸ هزار و ۳۲۸ هزار رای به عنوان نماینده مجلس شناخته شد. سال ۱۴۰۰ به قم رفت و با ۱۹۰ هزار رای به مجلس یازدهم راه پیدا کرد. همان اول کار هم یکی از اتفاقات جنجالی تاریخ پارلمان را رقم زد و با لابی‌گری سنگین توانست در اقدامی کم‌سابقه سایر نمایندگان را برای رد اعتبارنامه علیرضا تاجگردون مجاب کند.

علیرضا زاکانی علاقه‌مند است چهره سیاستمداری ستیزه‌جو را به نمایش بگذارد؛ کسی که سرش برای افشاگری درد می‌کند و حملات تندی را علیه رقیب ترتیب می‌دهد؛ اما خودش چند نوبت در تله مدعیان افشاگری گیر افتاد. شایعات پیرامون زندگی شخصی و به‌خصوص ماجرای تحصیل فرزندش در دانشگاه پلی‌تکنیک فدرال لوزان از جمله مصائب و دردسر‌های سلوک سیاسی علیرضا زاکانی هستند.

علیرضا زاکانی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ رد صلاحیت شد. حامیانش شکایت وزارت نفت و شخص حسین فریدون را علت رد صلاحیت علیرضا زاکانی در آن سال‌ها معرفی کرده‌اند. زاکانی سال ۱۴۰۰ تایید صلاحیت شد و در جریان مناظره‌ها نقش کاندیدای پوششی را برای سیدابراهیم رئیسی برعهده گرفت. شیوه‌ها و تاکتیک‌های او عموما به مذاق رقبایش خوش نیامد و آن‌ها علیرضا زاکانی بدل محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ۱۳۸۸ معرفی کردند.

علیرضا زاکانی قبل آغاز رأی‌گیری سیزدهمین انتخابات ریاست‌جمهوری، به نفع سید ابراهیم رئیسی کنار کشید و پس از انتخابات به‌عنوان شهردار تهران روانه ساختمان خیابان بهشت شد. حواشی در مسند شهرداری تهران هم علیرضا زاکانی را تنها نگذاشتند. می‌گویند در رأی‌گیری اولیه میان اصول‌گرایان شورای شهر، اجماعی شکل نگرفته است. سپس بحث نقطه‌نظرات سازمان بازرسی درباره مدرک تحصیلی علیرضا زاکانی مطرح شد و سرانجام برای رفع مشکل قانون را به نحوی تغییر دادند تا انتخاب یک پزشک برای مسئولیت شهرداری تهران منعی نداشته باشد.

علیرضا زاکانی پس از شهادت سید ابراهیم رئیسی یکبار دیگر قدم به رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری گذاشته است و این بار امیدوار است شرایطی به شکلی رقم بخورد تا ناچار به کناره‌گیری و انصراف نشود.

وعده انتخاباتی: پیشرفت ایران و حل مشکلات مردم با محوریت عدالت و رفع فساد و تبعی، باز کردن گره از اقتصاد کشور و سفره مردم

امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی؛ از فریمان تا پاستور

امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی برای حضور در رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳، باید از ریاست بنیاد شهید و امور ایثارگران فاصله بگیرد. جوان‌ترین کاندیدا هفت سال قبل پیروزی انقلاب متولد شده و تقریباً ۵۳ سال دارد.

امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی، متخصص گوش و حلق و بینی است و قبل تأسیس حزب اسلامی قانون، عضو جبهه پایداری محسوب می‌شد. امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی در دوره‌های هشتم، نهم، دهم و یازدهم مجلس، خود را در معرض رأی مردم قرار داد و هر چهار مرتبه موفق شد از حوزه انتخابیه مشهد و کلات مجوز حضور در مجلس را کسب کند.

امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی فروردین ۱۴۰۰، مهم‌ترین اکت و کنش دوره فعالیت سیاسی خود را رقم زد و کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری شد. شورای نگهبان صلاحیتش را تایید کرد. او برخلاف سعید جلیلی، علیرضا زاکانی و محسن مهرعلیزاده تا آخر در رقابت باقی ماند؛ ولی نهایتاً حدود یک میلیون رأی کسب کرد.

امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی پس از انتخابات ریاست جمهوری با حکم سید ابراهیم رئیسی، به بنیاد شهید رفت و ازآن‌پس چهره سیاستمداری آرام و کم‌حاشیه را به نمایش گذاشت.

وعده انتخاباتی: رفع فقر مطلق، رشد اقتصادی شش تا هشت‌درصدی، افزایش دوبرابری امید به آینده، کاهش محسوس آسیب‌های اجتماعی

سعید جلیلی؛ از ژنو تا پاستور

سعید جلیلی اولین‌بار سال ۱۳۹۲ به رقابت‌های انتخابات ریاست‌جمهوری قدم گذاشت و با کسب چهار میلیون و ۶۲۸ هزار رای (۱۱ درصد) پس از حسن روحانی و محمدباقر قالیباف سوم شد.

سعید جلیلی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۳۹۶ ثبت‌نام نکرد و ترجیح داد از سیدابراهیم رئیسی حمایت کند. چهار سال بعد حمایت سعید جلیلی از ابراهیم رئیسی، در استودیو مناظره‌های انتخاباتی استارت خود و قبل از شروع رای‌گیری او به نفع کاندیدای محبوبش انصراف داد تا یکبار دیگر مانند دوره‌های گذشته به لایه‌های زیرین و معمولا کم سروصدای سیاست برگردد.

سعید جلیلی در این مدت عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده و تلاش کرده با اتکا به نظریه‌پردازی و سیاست‌ورزی مخصوص به خود، تصویر شکل‌گرفته از فعالیت به‌عنوان دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و حضور در مذاکرات طولانی و کم‌ثمر هسته‌ای دهه ۸۰ را تغییر دهد.

سعید جلیلی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۳، با توجه به ترکیب شش‌نفره کاندیدا‌ها روی کاغذ شانس زیادی خواهد داشت. این بخت و اقبال بعد از رد صلاحیت علی لاریجانی به‌شدت افزایش پیدا کرده، اما نباید فراموش کرد که محبوبیت و مقبولیت عمومی یا نبود تجربه مدیریت عملیاتی در سطح گسترده پاشنه آشیل کارنامه سعید جلیلی در راه رسیدن به پاستور هستند.

چاپ در شماره ۱۵۶۱ روزنامه یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۳/۲۲