خاک خوردن صنایع دستی بردیوار بی توجهی ها

احمد رجبی راغب/ فعال و کارشناس حوزه صنایع‌دستی

صنایع‌دستی لالجین به عنوان نمادی از نوع زندگی و فرهنگ‌بومی مردم، همواره نقش مهمی در زندگی آن‌ها داشته است.

شهر لالجین  با دارا بودن ظرفیت‌های بسیار ارزشمند در حوزه تولید انواع سفال و سرامیک توانسته به یکی از مهمترین شهرهای کشور در زمینه تولیدات صنایع‌دستی تبدیل شود.

ثبت لالجین به‌عنوان شهر جهانی سفال در تیرماه سال ۱۳۹۵، اقدامی ارزشمند بود که موجب معرفی بیشتر، ماندگاری و حمایت از هنرمندان این رشته درحد توان شد که می‌توانست قوی‌تر و مادام‌تر باشد.

ظرفیت انبوه کارگاههای سفال با بیش از ۱۲۰۰ کارگاه و ۲۰۰ فروشگاه با تنوع تولید بیش از هزاران نوع تولید و از سایز چند سانتی‌متر تا چند متر از تولید سفال در این کارگاه‌ها، حضور ۵ هزار نیروی غیربومی در لالجین به عنوان کارگر در هر روز، برای افزایش تولیدات، فروش، صادرات، اشتغال‌زایی و رونق تولید این منطقه از مزایای مهم این شهر جهانی در حوزه تولید صنایع‌دستی است.

استفاده از تمام ظرفیت‌های قانونی دستگاه‌های مربوطه بخصوص دبیرخانه شهرجهانی برای کمک به توسعه و رونق این هنرصنعت یک امر مهم و ضروری است که باید بیش از پیش به آن توجه شود.

اگر می‌خواهیم لالجین برای نسل‌های بعدی باقی بماند باید به داشته‌های تاریخی، فرهنگی و صنایع‌دستی این شهر تکیه کنیم. میراث‌فرهنگی و شهرداری لالجین خیلی بیشتر می‌توانند در حوزه‌های مختلف با یکدیگر همکاری کرده و زمینه‌های فراوانی برای همکاری این دو دستگاه وجود دارد.

اهمیت پاسداشت جایگاه ارزنده هنرمندان و دلباختگی هنرمندان خلاق و زحمتکش لالجینی در پیشرفت انواع هنرها از دیرباز تاکنون در این استان و کشور مشهود بوده و مایه مباهات است که باید بدان نیز توجه ویژه‌ای شود .

راه‌اندازی بازارچه‌های ویژه صنایع‌دستی و هنرهای سنتی در شهرستان‌های استان و پیش‌بینی مکانی برای ایجاد موزه سفال از آثار قدیمی و آثار پیشکسوتان این رشته در شهر جهانی سفال نیز ضروری است که نیازمند مشارکت و تعامل اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی همدان و شهرداری لالجین است.

در حوزه حفظ و توسعه صنایع‌دستی در بخش مدیریت شهری نیز باید ماهیانه جلساتی از سوی دبیر و دبیرخانه شهرجهانی سفال برگزار و گزارش‌هایی توسط معاونت صنایع‌دستی و شهرداری به مردم و هنرمندان ارائه تا ببینیم هر ماه چقدر به اهداف این حوزه نزدیک شده‌ایم.

هنرمندان این دیار کار سفالگری را در طی چندصد سال گذشته انجام داده‌اند، هم‌اکنون به یک طرح جامع برای تجاری‌سازی این محصول بومی و اقتصاد هویت‌بنیان نیاز دارند و امیدواریم با ایجاد زیرساخت‌های لازم، زمینه معرفی هرچه بیشتر این شهر در عرصه‌های ملی و بین المللی  فراهم شود که این اقدام نیازمند برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح در دبیرخانه شهرجهانی است و باید سعی شود زمینه فروش محصولات دست‌آفریده‌های اهالی این شهر در نقاط دیگر استان‌ها و خارج از کشور بیش از پیش مهیا شود.

عنوان لالجین شهر جهانی سفال  نشان می‌دهد که سفال لالجین در حوزه صنایع‌دستی توانایی ارائه در سطح جهانی را دارد و نکته حائز اهمیت این است که تعریف برند، منجر به تولید ثروت، اشتغال و اقتصاد قدرتمند می‌شود و مشارکت در اجرای جشنواره‌ها و آیین‌ها می‌تواند برای این شهر مثمر ثمر باشد.

شأن صنایع‌دستی لالجین بالاست و امروز انتظارات از صنایع‌دستی بالا رفته و باید بررسی و حل مشکلات صنفی در حوزه‌ی صنایع‌دستی در دستور کار متولیان قرار گیرد و داشتن بار فرهنگی، حضور و نقش خلاق لالجین در بخش هنر و جایگاه این شهر در عرصه‌ی صنایع‌دستی کشور و دنیا، ضرورت جنب و جوش و تلاش دبیرخانه‌ی شهر جهانی سفال را در این شهر بیشتر نمایان می‌کند.

با تشکیل دبیرخانه شهر جهانی سفال در لالجین فصل جدیدی از فعالیت‌ها در راستای حفظ، احیا، آموزش، توسعه و ترویج صنایع‌دستی در استان آغاز شد که انتظار می‌رفت با این اقدام، زمینه‌ای برای فروش و بازاریابی محصولات اساتید سفالگر لالجینی ایجاد شود و این مهم با همدلی و هم‌افزایی همه محقق شود. دبیرخانه‌ای که وظیفه‌ی رصد و پیگیری موضوعات این بخش را بر عهده دارد.

از جمله اهدافی که این دبیرخانه باید به دنبال تحقق آن باشد می‌توان به تدوین و گردآوری بانک اطلاعاتی از هنرمندان، تصویربرداری از هنرمندان برای ایجاد آرشیو از آثار، توسعه کمی و کیفی بخش آموزش از طریق تنظیم توافق‌نامه با موسسات معتبر و اساتید خبره، تعامل سازنده و مکرر با رسانه‌های داخلی برای انتشار اخبار مثبت و ایجاد و تدوین مستند از نحوه فعالیت هنرمندان با همکاری گروه‌های حرفه‌ای فیلم‌سازی، برگزاری فم تورهای متعدد، جشنواره‌های عکاسی و ده‌ها مورد دیگر را اشاره کرد. اعتمادسازی بین هنرمندان از طرق مختلف از قبیل برگزاری اردوها و همنشینی‌های هنری، تدوین اساسنامه و سند چشم‌انداز برای دبیرخانه، بهره‌گیری از استادان به منظور بازاریابی و تدریس روش‌های نوین کسب درآمد از سفال، ایجاد نمایشگاه‌های دائمی سفال، ترغیب بخش خصوصی برای حمایت، خرید آثار و جذب حامیان مالی، ایجاد موزه سفال فاخر در محل دبیرخانه به منظور نمایش آثار برتر از دیگر اهدافی است که این دبیرخانه به دنبال تحقق آن باید باشد.

آموزش، پیگیری مشکلات سفالسازان، بازاریابی و فروش، ساماندهی و حمایت از تولیدکنندگان، تعامل با سازمان‌ها و نهادهای مختلف، نوآوری و توسعه سفالگری و… از دیگر اهدافی است که باید با جدیت دنبال سود.

سال ۹۵ بود که وعده راه‌اندازی دبیرخانه شهر جهانی سفال به هنرمندان و فعالان حوزه سفال و سرامیک لالجین داده شد اما از وعده تا عمل پنج سال طول کشید و در ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ افتتاح این دبیرخانه به طور قطع افق‌های روشنی پیش روی صنعتگران لالجینی باز کرد و موجب نزدیک‌تر شدن این شهر با شهرهای جهانی شد و با گذشت سه سال از افتتاح منتظر رخدادها و نتایج خوب از این دبیرخانه هستیم.

چاپ در شماره ۱۵۵۸ روزنامه یادگار امروز مورخ ۱۴۰۳/۰۳/۱۹