در مسیر سه انتخابات قبلی !

عباس دارایی/ یادگار امروز

در یکی از دشوارترین شرایط سیاسی کشور متاثر از شهادت آیت الله رئیسی  رئیس جمهور اسلامی ایران  قرار است کمتر از ۴۰ روز دیگر  انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری چهاردهم برگزار شود.

اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شورایی مرکب  از رئیس مجلس و رئیس قوه قضاییه و معاون اول رئیس‌جمهور باید ترتیبی اتخاذ کنند که حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس‌جمهور جدید انتخاب شود.

آیت الله سیدابراهیم رئیسی، هشتمین رئیس‌جمهور و رئیس دولت سیزدهم روز سی ام اردی بهشت به همراه امیر عبدالهیان وزیر خارجه و شماری دیگر از همراهانش در حادثه سقوط بالگرد در ورزقان استان آذربایجان شرقی به شهادت رسید ،   ایران هنوز در شوک این حادثه است ، اما از آن جا که بر اساس قانون باید رئیس جمهور جدید در یک بازه زمانی کوتاه ۵۰ روزه تعیین شود ، خیلی زود با تعیین روز انتخابات یعنی هشتم تیرماه استارت انتخابات زده شده است .

جریانات سیاسی احتمالا به تکاپو خواهند افتاد تا در انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم که به صورت زودهنگام قرار است ۳۸ روز پس از شهادت رئیس جمهور شهید برگزار شود با تعیین کاندیدای مورد حمایت ، قوه مجریه را تصاحب کنند .

حفظ قوه مجربه در غیاب رئیس جمهور شهید  برای اصولگرایانی که در قدرت بوده و علاوه بر این قوه ، اکثریت کرسی های  مجلس  را نیز در یک انتخابات سرد و محدود   تصاحب کرده اند ، به یک اولویتِ سیاسی تبدیل شده و حالا آن ها در اندیشه این هستند که به چه شکلی و با چه کسی بتوانند قوه اجرایی کشور را همچنان در دست داشته باشند .شمار زیادی از چهره های اصولگرا و برخی از اعضای دولت سیزدهم نام شان بعنوان گزینه ریاست جمهوری در فضای سیاسی کشور مطرح شده است از پرویزفتاح نامزد مورد حمایت بخشی از اصولگرایان که در پی جلب نظر تصمیم گیران کشور برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری و چراغ سبز آنهاست تا محمد باقر قالی باف که روی ریاستش بر مجلس جدید نیز در میان اصولگرایان حرف و حدیث بسیار بوده و در مقایسه با دور گذشته شرایط متزلزلی را برای تکرار ریاست بر مجلسی دارد که گرچه اصولگرایان در آن دست برتر را دارند اما بسیار متکثر است .

محمد مخبر معاون اول رئیس جمهورِ شهید نیز یکی دیگر از نام هایی است که از او نیز بعنوان گزینه احتمالی حضور در انتخابات زودهنگام ریاست جهوری یاد می شود ، سعید جلیلی رئیس دولت سایه تندروها ،  علیرضا زاکانی شهردار تهران  و مهرداد بذرباش وزیر راه و شهرسازی دولت فعلی که در آخرین لحظات از حضور در بالگرد حامل رئیس جمهور بازماند سه نامزد دیگری هستند که از جریان موسوم به اصولگرایانِ رادیکال نام شان بعنوان گزینه احتمالی حضور در انتخابات مطرح است .

به این جمع باید نام های دیگر نیز اضافه کرد ،  علی لاریجانی رئیس سه دوره مجلس و چهره شاخص میانه رو در میان اصولگرایان سنتی ،  حسین دهقان وزیر دفاع اسبق ، محسن رضایی میرقائد نامزد همیشه ناکام انتخابات های گذشته و البته محمودِ احمدی نژاد رئیس جمهور اسبق که  با پیراهن سفیدش میهمان متفاوت افتتاحیه مجلس خبرگان بوده و حسابی خبر ساز شد !

اوضاع اما برای اصلاح طلبان و میانه روهای اعتدالی متفاوت تر است ، آن ها با تجربه انتخابات قبلی ریاست جمهوری مواجه اند که طی آن گزینه مطلوب در رقابت نداشته و خیلی راحت تر  از آن چه تصور می شد قوه مجریه را واگذار کردند ، در این دوره نیز ابتدا باید منتظر سیاست نظام در قبال انتخابات زودهنگام باشند و در گام بعد با انتخاب گزینه ای قوی هم مردم را مجاب به حضور در انتخابات کنند و هم از پس اصولگرایانی بیایند که به راحتی حاضر به واگذاری قدرت دست کم در حوزه اجرایی به رقیب نیستند .

بخشی از اصولگرایان تقریبآ این اطمینان را دارند که میدان برای حضور آن ها مهیاست ، آنها بر اساس همان مدل و دست فرمان انتخابات خرداد ۱۴۰۰  که  پیشاپیش نامزدهای بالقوه  رأی‌آور حذف و راه برای یک چهره مورد اعتماد نظام فراهم شد در پی این هستند که همان فرمول با شیب تندتری این دوره نیز تکرار شود .

اگر قرار تکرار مدل ۱۴۰۰ باشد و یکی از پیش مدنظر باشد شورای نگهبان همان رفتار را در پیش خواهد گرفت و به برخی از جمله نامزدهای اصلاح طلبان و جریان میانه روی کشور حتی چراغ سبز حضور در انتخابات را نیز نشان نخواهد داد .

برخی از چهره های مطرح اصلاح طلب برای حضور در انتخابات نام شان در گمانه زنی های زودهنگام انتخاباتی مطرح شده است ، بسیار پرواضح است که بعد از سه انتخابات سرد مجلس یازدهم ، ریاست جمهوری سیزدهم و مجلس دوازدهم ، اکنون با یک انتخابات ناگهانی روبرو هستیم که قرار است هشتم تیرماه سالجاری برگزار شود ، باور اصلاح طلبان و چهره های میانه روی اعتدالی و اصولگرا این است که   با توجه به فضای عاطفی و سیاسی ایجاد شده در کشور پس از شهادت رئیس جمهور شهید، فرصتی برای نظام ایجاد شده است تا از تکرار رویکردهای دست کم سه انتخابات گذشته  خودداری و با قید فوریت رویکردی را در پیش بگیرد که انتخاباتی رقابتی با حضور مردم رقم بخورد .

انتخابات  مجلس شورای اسلامی دوره دوازدهم، در هر دو مرحله اول و دوم، زنگ هشداری برای جمهوریت نظام بود چه آن که رکورد پایین ترین میزان مشارکت مردم در یک انتخابات را شکست و حالا در فقدان رئیس جمهور شهید باید انتخاباتی برگزار شود که طی آن جمهور ، فردی را انتخاب کنند که در سایز و اندازه آن ها باشد .

بازگشت اصلاح طلبان به قدرت با همیاری اعتدالیون یا همراهی اصلاح طلبان با میانه روهای مقبول نظام گذاره ای است که دست کم نیازمند یک چراغ سبز است ، قرائن و شواهد اما اینگونه نشان نمی دهد ، جریان خالص سازی سرخوش از پیر وزی های بی دردسر در غیاب رقیب به تکرار آن طرحی می اندیشد که در آن موانع خالص سازی به صورت خودکار حذف و در تداوم خلوصِ سیاسی بیشتر ، خودی ها نیز در تیررس قرار می گیرند ، با این دست فرمان باید رئیس جمهور نهم را از میان جریان ” خالص سازان ” ارزیابی کرد که احتمالا در یک انتخابات مهندسی شده از حیث چیدمان ، در هشتم تیرماه از صندوق ها بیرون خواهد آمد و بیرق دار تداوم مسیر خدمتِ ، رئیس جمهورِ شهید خواهد شد .

چاپ در شماره۱۵۴۹روزنامه ی یادگار امروز مورخ۱۴۰۳/۰۳/۰۶