سوانح ترافیکی اولین عامل مرگ و میر

هما یوسفی، مدیر گروه مدیریت حوادث وزارت بهداشت

سوانح و حوادث ترافیکی در سراسر دنیا به عنوان علت اصلی ناتوانی و مرگ ‌و ‌میر شناخته شده‌ و یک مشکل عمده بهداشت عمومی در کشورهای در حال توسعه و توسعه‌ یافته است. این حوادث از جمله اصلی ترین عوامل مرگ و میر در جهان بوده و اولین دلیل مرگ در بهترین سال های زندگی انسان ها یعنی در سنین جوانی و معمولا کمتر از ۴۰ سال است.این موضوع علاوه بر از بین بردن انسان های جوان در بهترین دوران زندگی هزینه های مالی، روحی، روانی، درد و غم بسیاری را برای خانواده های آنها و همچنین جامعه به دنبال دارد.از طرفی یک حادثه رانندگی علاوه بر مرگ یا معلولیت، باعث بروز مشکلات فراوان در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و روانی در جامعه (مشکلات فردی، خانوادگی) می شود، این مشکلات از مسائلی که به دلیل از دست رفتن یا معلولیت عضوی از یک خانواده به ویژه افراد سرپرست خانوار، ایجاد می‌شود تا مشکلاتی که زندانی شدن مقصران در حوادث فوتی و جرحی برای خود و خانواده و جامعه ایجاد می‌کنند.علاوه بر این ها هر ساله میلیاردها تومان برای دیه فوتی های این حوادث و همینطور خسارت وارده به اتومبیل ها پرداخت می شود. از هر ۴ مصدوم ۳ نفر مرد هستند و نزدیک به ۷۵ درصد از مرگ ها در نیروهای مولد اتفاق می افتد.در سال ۱۴۰۰ بر اساس سامانه ثبت مراجعان حوادث ترافیکی بیمارستان ها، حدود ۷۷۹ هزار نفر در اثر تصادف ترافیکی به بیمارستان ها مراجعه کرده اند که ۵۳۵ هزار نفر آنها (۶۹.۱۴ درصد) مرد بوده اند. همچنین ۵۶۸ هزار نفر (۷۳.۳ درصد) در گروه سنی ۱۵-۶۰ سال قرارد اشته اند که جمعیت مولد کشور هستند.از این تعداد مرگ ۸۰.۳ درصد مرد و ۱۹.۷ درصد زن بوده اند. علت بیشتر بودن آمار فوتی مردان مواجهه بیشتر و خطرپذیری بالاتر است.در سند ملی راهبردی افزایش امید به زندگی و ارتقاء سلامت جوانان، حوادث ترافیکی و جاده ای، اولین عامل مرگ در گروه سنی ۱۸ تا ۲۹ سال را به خود اختصاص داده است.عابرین پیاده ۱۹.۹ درصد، دوچرخه ۷ رصد، موتورهای دو یا سه چرخ۲۲ درصد، خودروهای چهارچرخ با اجازه حمل کمتر تا ۹ مسافر یا ۳۵۰۰ کیلوگرم ۵.۶ درصد، خودروهای ۴ چرخ سبک۴۶.۸ درصد، خودروهای چهارچرخ با اجازه حمل بیش از ۹ مسافر۰.۹ درصد، خودروهای سنگین حمل بار۲.۷ درصد، سایر خودروها ۵ درصد  از آمار سوانح جاده ای را به خود اختصاص داده اند.همچنین سالانه بیش از یک میلیون و ۲۴۰ هزار مرگ و قریب ۵۰ میلیون مصدوم ناشی از حوادث ترافیکی در جهان اتفاق می افتد و بررسی ها نشان می‌دهد ایران در جایگاه هفتمین کشور با میزان مرگ و میر جاده‌ای بالا در قاره آسیا قرار گرفته است.از طرفی بر اساس اعلام نیروی انتظامی ۶.۴ درصد از درآمد ناخالص ملی کشور صرف هزینه های تصادفات رانندگی می شود و قربانیان اصلی این حوادث، اغلب در سنین ۱۵ تا ۴۴ ساله و به ویژه جوانان هستند.باید دقت داشت که به طور کلی در بروز حوادث ترافیکی چهار عامل اصلی انسان، وسیله نقلیه، جاده (زیرساخت ها) و عوامل محیطی نقش دارند. البته نباید شرایط مربوط به سیاست ها و برنامه های موجود در یک جامعه را بی تاثیر دانست.از نظر عامل انسانی رتبه اول حوادث رانندگی به آن دسته از رانندگانی تعلق می گیرد.البته اسناد بالادستی موجود نظیر سند ملی کنترل و پیشگیری بیماری های غیرواگیر و عوامل خطر مرتبط، قانون برنامه ششم توسعه، قانون احکام دائمی برنامه ششم توسعه، آیین نامه مدیریت ایمنی حمل و نقل و سوانح رانندگی در خصوص کاهش پیامدهای ناشی از حوادث ترافیکی را تکالیف این حوزه بهداشت است و بدیهی است عمل به این اسناد مستلزم عزم ملی، هماهنگی و برنامه های مشترک با کلیه ذی نقشان می باشد که در این راستا علاوه بر برنامه های مستقل، به وظایف محوله در قالب کمیسیون ایمنی راه ها، آموزش و پرورش و سایر سازمان ها عمل می شود.

چاپ در شماره۱۴۰۹ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۸/۳۰