سوخت هایی که  می سوزند

قاچاق فرآورده های نفتی، از جمله پدیده هایی است که مسائل متعددی با خود به همراه دارد. بی شک شناسایی این پدیده به شکل میدانی و مواجهه واقعی و طبیعی با آن می تواند ابعاد و سویه های ناپیدای دیگری را آشکار سازد.

در  این  خصوص محمد علی قدیری کارشناس حوزه انرژی گفت: در حال حاضر در کشور شاهد توزیع بیش از ۲۰۰ میلیون لیتر سوخت بنزین و گازوئیل در روز  هستیم، توزیع این حجم از سوخت در حالی اتفاق می افتد که در گازوئیل اختلاف قیمت ۱۰۰ برابری و در بنزین اختلاف ۱۰ برابری نسبت به قیمت های بین المللی وجود دارد و همین امر  باعث شده  که انگیزه‌های قاچاق و سود‌های بادآورده از این محل در ایران بسیار زیاد شود و طبق برآورد‌ها و اظهار نظر‌هایی رسمی و غیر رسمی مسئولان، رقم  تخمین قاچاق سوخت در کشور حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز برآورد شده است که این عدد، شامل بنزین و گازوئیل است.  قدیری ادامه داد:  این حجم از قاچاق سوخت از نظر ارزش حدود ۵ میلیارد دلار یا بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است و این مقدار از انحراف و قاچاق سوخت در کشور برآورد می‌شود که در  شهر‌های کشور با عث شده است مردم از شغل‌های مولد فاصله گرفته و به سراغ  مشاغل زنجیره قاچاق سوخت بروند، طبق برآوردی که انجام داده ام، ۵ میلیارد دلار عدم النفع حاصل از قاچاق سوخت، تقریبا معادل ساخت یک پالایشگاه ۲۰۰ هزار بشکه‌ای است.  این کارشناس حوزه انرژی افزود: اگر ما سه زنجیره تولید، توزیع و مصرف را در نظر بگیریم، بیشترین انحرافات و قاچاق سوخت در زنجیره‌های تولید ومصرف بیشتر مشاهده می‌شود، این زنجیره توزیع بیشتر شامل جایگاه‌های سوخت، انبار‌های نفتی، نفتکش‌ها می‌شود و همچنین در حال حاضر حدود ۳۰۰ هزار نفتکش و  ۴ هزارو ۳۰۰ جایگاه سوخت در سراسر کشور وجود دارد و از طرفی هم  زنجیره مصرف شامل ناوگان حمل و نقل جاده ای، نیروگاه‌ها و سایر صنایع‌ای که مصرف سوخت مایع را دارند را شامل می شود که نیازمند بازنگری در مدیریت مصرف این بخش  از سوی مسئولان هستیم. قدیری ادامه داد: در این شرایط همانند سایر کشورهای دنیا، راهکاری که ما به عنوان یک کشور نفتی و گازی بایدهرچه سریعتر به سمت آن برویم، ایجاد سامانه رصد برخط زنجیره سوخت است، این سامانه علاوه بر اینکه از اختلافات داده بین زنجیره توزیع و مصرف، مانند اختلافات داده بین جایگاه‌های عرضه سوخت و تانکر‌های حامل سوخت، سوخت تحویلی نیروگاه‌ها و توزیع سوخت از انبار‌های نفتی ممکن است ایجاد شود را  نظارت می کند و می تواند از بروز مشکلات جاری این حوزه جلوگیری کند.  از طرفی سامانه رصد برخط زنجیره سوخت می‌تواند نشتی‌های داخل سیستم را که باعث هدر رفت، سوخت مایع می‌شود را به راحتی شناسایی کند و مجموعه‌ای از فرآیند‌های شناسایی دستی و اندازه گیری دستی سوخت که باعث صرف هزینه وزمان بیشتر می‌شود را جلوگیری کند که این هم از دیگر مزیت‌های ایجاد سامانه رصد برخط زنجیره سوخت  در کشور است.  کارشناس حوزه انرژی خاطرنشان کرد: علاوه بر موارد بالا، ایجاد این سامانه باعث می‌شود که در برهه‌های زمانی، اوج مصرف سوخت، با نمایش داده‌های دقیق، ذخیره سازی سوخت در مناطق مختلف از چالش‌هایی مثل عدم توزیع مناسب سوخت در برخی از نقاط کشور جلوگیری کند، تحقیقا می‌شود گفت که هر کشوری که صنعت نفت یا گاز در آن وجود دارد و یا هر نوع فرآورده نفتی را تولید می‌کند، دارای سامانه رصد برخط زنجیره سوخت بوده تا از سرمایه‌های ملی آن کشور حفاظت و حراست کند و کمترین تلفات و انحرافات سوختی را شاهد باشد. از جمله این کشور‌ها می‌توان به کشور‌های آمریکای شمالی، آفریقا،آمریکای جنوبی و اروپا اشاره کرد و همچنین در آسیا هم می‌توان به کشور‌های چین، کره جنوبی، ژاپن، بنگلادش، عربستان و حتی پاکستان اشاره کرد که از سامانه رصد برخط زنجیره سوخت استفاده می‌کنند.

چاپ در شماره۱۳۸۷ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۸/۰۴