مهندسی معکوس می تواند به یک شمشیر دولبه در نوآوری  تبدیل شود

علی میرزایی / کارشناس  صنعت  خودرو

شاید استفاده از شیوه مهندسی معکوس سبب بومی سازی و سودآوری در صنایع خودروسازی شود، اما تضمینی برای موفقیت در زمینه خودروهای پیشرفته با این سیاست وجود ندارد.مهندسی معکوس می تواند تبدیل به یک شمشیر دولبه در قلمرو نوآوری شود؛ چرا که کاربرد مهندسی معکوس بسیارگسترده و بستر مفیدی برای یادگیری مفاهیم اولیه فراهم می کند. با این حال، اگر بدون برنامه ریزی از این روش در صنعت استفاده شود، به سایه ای تهدیدآمیز برای رشد خلاقیت در سطح جامعه تبدیل و جوهر تفکر اصلی نوآورری پر ریسک و فرهنگ پر جنب و جوش خلاقیت را مختل می کند.این اختلال می تواند وابستگی به صاحبان تکنولوژی (کشورهای پیشرو) را افزایش دهد. این دوگانگی سوالی مطرح می کند که آیا مهندسی معکوس برای یادگیری اولیه باید دنبال یا صرفاً یک مسیر میانبر برای رشد سریع است؟ مهندسی معکوس، در واقع یک ابزار یادگیری و کشف ساختار و طراحی جزییات محصول مورد نظر است. فرآیند پیچیده مهندسی معکوس، در حالی که می‌تواند چندین هدف یادگیری را برآورده کند، ناخواسته می تواند به یک فعالیت کورکورانه تبدیل شود. موضوع مهندسی معکوس می تواند در هر صنعتی اهمیت باشد، اما پذیرفتن آن به عنوان یک روش نوآوری، به ویژه در فناوری های متحول ساز (Disruptive innovation) می تواند مانع اصلی خلاقیت شود.«نوآوری واقعی» از ذهن کسانی که عادت به مهندسی معکوس داشته (اغلب محدود به سخت افزار نیز است)، فرار می کند. اصطلاح فناوری متحول ساز در ابتدا توسط پروفسورکلایتون کریستنسن، استاد دانشگاه هاروارد در سال ۱۹۹۵ ابداع شد و در مجموعه ‌ای از کتاب‌ ها به طور مفصل توضیح و تعدادی زیادی کتاب در مورد مفاهیم استارتاپ و نوآوری توسط محققان مختلفی به چاپ رسیده است. به عنوان مثال خودروهای برقی جزو فناورهای متحول ساز هستند و شرکت های دانش بنیان بین المللی زیادی در این زمینه فعالیت دارند.این تفکر اصیل که شرکت‌ ها را به سمت سبقت از رقبا سوق ‌دهد، به حل مشکلات اساسی جامعه، محیط زیست و ارتقا سطح زندگی هدایت می کند. این تفکر پویایی اقتصادی کشورها کمک و رشد مهارت ‌های فناوری را پرورش می ‌دهد. در مقابل، تقلید عجولانه از طریق مهندسی معکوس مکرر با تفکر مذکور همخوانی ندارد. مهندسی معکوس در حالی که ممکن است به عنوان یک راه حل سریع برای جبران عقب ماندگی موقت تجاری عمل کند، اعتیاد کوته بینی را به همراه و ریشه های نوآوری واقعی در سطح جامعه، دانشگاه و صنعت از بین می برد.در چشم ‌انداز دیجیتالی معاصر، جایی که قدرت محصولات عمدتاً در نرم ‌افزار و الکترونیک جلوه می کند، مفهوم مهندسی معکوس را می‌توان به عنوان یک شیوه کهنه و غیر قابل رقابت دانست که بودجه های زیادی را به هدر می دهد. کار عبث تکنولوژی های پیشرفته دیجیتال را می توان در شرکت هایی که سعی کردند خودرو تسلا را با روشهای مهندسی معکوس از رقابت خارج کنند، مشاهده کرد. مهندسی معکوس خودروهای پیشرفته که معمولا چندین سال طول می کشد و نیاز به بودجه میلیاردی دارند، هیچ تضمینی برای موفقیت جهانی ارائه نمی دهد.

چاپ در شماره۱۳۸۴روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۸/۰۱