خطر انقراض، سمندر لرستانی را تهدید می کند

عباس دارایی/ اختصاصی یادگار امروز

 سمندر لرستانی از گونه های نادر و اندمیک است که بواسطه اینکه در معرض قاچاق و دستبرد افراد سودجو قرار دارد ،در خطر انقراض قرار گرفته است. سمندر لرستانی که با نام سمندر خالدار قیصری نیز شناخته شده است  گونه ای نادر و کم یاب است که  در جنوب رشته کوه های زاگرس در لرستان و شمال استان خوزستان زیست می کند.

روند جمعیتی این گونه در حالی رو به کاهش است که افزایش تجارت و خرید و فروش و تخریب زیستگاه های آن از جمله  عوامل تهدید کننده حیات سمندر لرستانی است. سمندر لرستانی حال حاضر در لیست قرمز سازمان بین المللی حفاظت جهانی قرار گرفته و به همین دلیل ضرورت صیانت از این گونه نادر و حفظ زیست گاههای آن بیش از پیش احساس می شود. سمندر لرستانی یک گونه ارزشمند و کیاب است که خاستگاه آن جنوب لرستان و شمال خوزستان است . سمندر لرستانی گونه ای زیباست که طول آن ۱۴سانتی متر بوده و پوستی پشت قهوه ای دارد و خال های آن نیز زرد و نارنجی است و در زمره دوزیستان به شمار می رود.

خرید و فروش سمندر با قیمت نازل در بازارهای داخلی

حضور انسان در مجاورت زیستگاه های سمندر لرستانی عمده ترین خطر برای حیات این گونه نادر است زیرا  به دلیل دسترسی افراد به زیستگاههای سمندر لرستانی ، این گونه های کمیاب گاهآ برای فروش در بازار صید می شود و با قیمت های بسیار نازلی در بازارهای داخلی به فروش می رسد.

فروش سمندر لرستانی با قیمت ۹۰۰ دلاری در بازارهای جهانی

سمندر لرستانی در بازارهای جهانی گاهآ تا ۹۰۰ دلار خرید و فروش می شود ، سود جویانی که مبادرت به صید این گونه نادر جانوری که برند لرستان است می کنند از ارزش واقعی این جاندار دوزیست اطلاعی ندارند و نمی دانند با این کار خود چه ضربه ای محیط زیست می زنند.

تحقیقات برای تکثیر سمندر لرستانی در خارج از کشور

در حالی ما در داخل به حیات و ارزش سمندر زیبای لرستانی کم توجه هستیم که در خارج از ایران برخی کشورها اقدام به تحقیقات برای تکثیر این گونه نادر کرده اند ، علاوه بر صیانت از این گونه اندمیک ایران باید زمینه ای فراهم شود تا با انجام تحقیقات و سرمایه گذاری اقدام به تکثیر سمندری کنیم که شاید تا چند سال آینده در کشورمان یافت نشود. بر اساس تحقیقات و آمار سنجی که از سوی محیط زیست انجام شده است تنها ۱۰۰۰قطعه از این گونه ارزشمند باقی مانده است و به همین دلیل این گونه اندمیک ایران در آستانه انقراض قرار گرفته است.

قاچاق سمندر لرستانی با زنده گیری آن

قاچاق سمندر لرستانی با زنده گیری آن انجام می شود در صورتی که تا چند سال اخیر اصلا ما از حیث حفاظتی اقدامی برای نگهداری و جلوگیری از قاچاق آن نتوانسته ایم انجام دهیم و به همین دلیل این گونه روز به روز تعدادجمعیتی اش کم شده است. از سوی محیط زیست ۳۱ زیستگاه سمندر لرستانی در لرستان شناسایی شده و بخشی از این زیستگاه ها به عنوان پناهگاه حیات وحش شناخته و در شورای عالی حفاظت محیط زیست به تصویب رسیده اند و هفت زیست گاه دیگر نیز به تازگی شناسایی شده است. زیست گاه های سمندر لرستان در جنوب لرستان و شمال لرستان هستند و تا چند سال پیش جوامع محلی چندان اطلاعی از ارزش و قیمت این گونه نادر جانوری نداشته و حتی محیط زیست نیز از آن به خوبی حفاظت نمی کرد تا اینکه با ایجاد پاسگاهی محیط بانی و اطلاع رسانی در خصوص ارزش این گونه تا حدودی حساسیت ها در خصوص مخاطرات حیات سمندر لرستانی بالا رفته است. تغییر اقلیم و خشکسالی های پی در پی در سال های گذشته و قاچاق زنده این گونه ارزشمند بوسیله افراد سود جو و همچنین عدم شناسایی برخی زیستگاهها و دسترسی سودجویان به این زیستگاههای ناشناخته از جمله عواملی است که در کاهش جمعیتی این گونه نادر تاثیرگذار بوده است. این گونه نادر اصلا قابل قیمت گذاری نیست ، بر اساس مطالعات انجام گرفته در تمام خاورمیانه ۸ سمندر وجود دارد که ۵ مورد آن در ایران وجود دارد و یکی از این ۵ گونه، سمندر لرستانی است و به همین دلیل است که حساسیت ها در خصوص حیات این گونه زیبا و منحصر به فرد جانوری بالا رفته و خطر انقراض ،حیات سمندر لرستانی را تهدید می کند. سمندر به عنوان یک نماد جانوری، معرف استان لرستان در حوزه تنوع زیستی به شمار می رود و همین امر ایجاب می کند برای حفاظت از این گونه اندمیک ایران برنامه ریزی شده و در تمامی ابعاد از جمله شناسایی دقیق زیستگاهها ،حفاظت از زیستگاههای موجود ،جلوگیری از قاجاق سمندر و برخوردهای شدید قضایی با متخلفین و بالا بردن رقم جریمه ها از رقم کنونی دویک میلیون تومانی از سوی سازمان حفاظت از محیط زیست اقدامات لازم صورت گیرد. باید با آگاهی بخش و اطلاع رسانی دقیق در خصوص ارزش این گونه جانوری و هم اندیشی با تشکل های زیست محیطی و بهره گیری از توان آنها در آموزش جوامع محلی اقدامات پیشگیرانه برای حفاظت از سمندر لرستانی در دستور کار قرار گیرد.

چاپ در شماره ۱۳۷۴ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۷/۱۹