برنامه هفتم توسعه؛ رکورد دار بی‌توجهی به معلولان

رویا بابائی / گروه جامعه

 برنامه هفتم توسعه بدون توجه به معلولان و بر آوردن زیر ساخت‌های مورد نیاز زندگی آنها نه تنها مبتنی بر توسعه نیست بلکه برنامه‌ای ناقص است حتی اگر به تصویب مجلس برسد.

این برنامه در حالی این روزها در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی آخرین مراحل بررسی خود را می‌گذراند و برای‌ تصویب نهایی به صحن علنی مجلس شورای اسلامی آماده می‌شود که در میان همه برنامه‌های پنج‌ ساله توسعه کشور رکورد دار بی‌توجهی به معلولان است‌. برنامه هفتم از برنامه‌های پنج ساله دوم تا کنون کمترین میزان توجه به افراد دارای معلولیت را داشته و این امر از بی‌توجهی عامدانه مسئولان به معلولان حکایت دارد. نگهداری از سالمندان و معلولان، واگذاری خانه‌های سازمانی فرسوده به خانواده‌های دارای عضو معلولِ‌ دستگاه‌ها و واردات تجهیزات پزشکی و توانبخشی با شمول معافیت از پرداخت سود بازرگانی و عوارض گمرکی تنها موارد توجه برنامه هفتم به معلولان است‌. البته برنامه هفتم در یک بند دیگر نیز توجه خود به معلولان را نشان داده و آن ساماندهی مهاجرین دارای معلولیت است که طبیعتا شامل شهروندان دارای معلولیت ایرانی نمی‌شود. عده زیادی از افراد دارای معلولیت از طریق کمپین معلولان بارها نسبت به این بی‌توجهی تجمع کرده و اعتراض خود را نشان داده‌اند اما مفاد فعلی برنامه هفتم نشان می‌دهد اعتراض و درخواست‌های معلولان روی سازمان برنامه و بودجه و حتی روی نمایندگان مجلس شورای اسلامی به عنوان وکلای مردم‌ تاثیری نداشته است‌.

در برنامه هفتم مشکلات معلولان نادیده گرفته شد

مدیر کمپین معلولان در این باره اظهار کرد: ما با برگزاری تجمع‌های اعتراضی بارها اعتراضمان‌ را به عدم توجه برنامه هفتم توسعه و لزوم توجه مجلس شورای اسلامی به این موضوع به افراد دارای معلولیت نشان دادیم با این‌حال باز به خواسته‌هایمان توجهی نشد و در نهایت برنامه هفتم با کمترین توجه به معلولان در کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی آماده تصویب می‌شود. بهروز مروتی در ادامه اظهار کرد: در نظر گرفتن مستمری از محل بودجه عمومی، تأمین زمینه‌های آموزشی، اشتغال، ساماندهی ارائه خدمات، مناسب‌سازی اماکن عمومی،‌ تأمین خدمات پیشگیری از بروز یا تشدید معلولیت‌ها، تأمین امکانات بهبود وضع جسمی، ذهنی، اجتماعی و اقتصادی و حتی مناسب‌سازی بسترهای اجتماعی و فرهنگی نیز در برنامه‌های پنج‌ساله دوم تا ششم توسعه برای معلولان کشور پیش‌بینی شده بود اما در برنامه هفتم به هیچ یک از این موارد اشاره نشده و این موضوع و عدم این پشتیبانی هااتفاق هولناکی برای معلولان و برای کشور است‌. این فعال حوزه معلولان در ادامه بیان کرد: در یکی از تجمع‌های اعتراضی خود نسبت به بی‌توجهی برنامه هفتم به‌ معلولان فرصتی برای صحبت با برخی از مدیران سازمان برنامه و بودجه و ارائه پیشنهاداتمان‌ دست داد، آنها هم ظاهرا استقبال کردند اما باز هم در عمل گویا تغییری حاصل نشد که اگر شده بود ما همچنان به شرایط اعتراض نداشتیم. مدیر کمپین معلولان در ادامه با بیان اینکه سال‌های اخیر از نظر اقتصادی سال‌های پر فشار و چالش‌برانگیزی برای معلولان بوده و معلولان‌ را حتی در امرار معاش هم با مشکل مواجه‌ گرفته، خاطر نشان کرد: معلولان تحت تأثیر مشکلات سال‌های اخیر از عهده تأمین داروهایشان و شرایط درمانشان بر نمی‌آیند، بسیاری از آنان فاقد منبع درآمد، مسکن، بیمه تأمین اجتماعی هستند و نیازهای اولیه زندگی را هم به زحمت تهیه می‌کنند با این وجود مسئولان در برنامه هفتم که سر نوشت پنج سال آینده کشور را رقم‌ می‌زند نخواستند این حجم از مشکلات این گروه چند میلیون نفری را ببینند.

هیچ یک از اقدامات معلولان موثر واقع نشدند

مروتی در ادامه اذعان کرد: قانون جوانی جمعیت و قانون ایثارگران به‌صورت کامل در برنامه هفتم دیده شده اما چالش‌های معلولان علیرغم برگزاری تجمع‌های اعتراضی و ارائه پیشنهاد به همه نمایندگان مجلس شورای اسلامی و حتی ورود مرکز پژوهش‌ها و پیشنهاد از آن طریق باز در این برنامه گنجانده نشد و هیچ یک از این اقدامات موثر واقع نشدند. مدیر کمپین معلولان همچنین بیان کرد: دو نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در تجمع اعتراضی معلولان مقابل مجلس شورای اسلامی حضور پیدا کرده و قول برگزاری جلسه و جلب توجه نمایندگان مجلس شورای اسلامی برای گنجاندن‌ مشکلات معلولان در برنامه هفتم را دادند اما آن‌ هم‌ اتفاق نیفتاد. مدیر کمپین معلولان در ادامه بی‌توجهی برنامه هفتم به معلولان را اتفاقی غیر عادی دانست و ادامه داد: نادیده گرفتن معلولان در برنامه هفتم توسعه به‌خصوص در شرایط فعلی که آنها بیش از هر زمان دیگری به حمایت دولت نیاز دارند با هیچ منطقی سازگار نیست و جای بحث و بررسی دارد.

بهزیستی، مدافع معلولان نیست

نظری، یکی از فعالان حوزه معلولان نیز در این باره اظهار کرد: ما سازمان بهزیستی را وکیل مدافع معلولان و نماینده دولت در رسیدگی به معلولان می‌دانیم و انتظار داریم این دستگاه از کوتاه‌ترین راه ممکن مصائب زندگی معلولان را به هیأت دولت و به مجلس منعکس کند و کاری که کمپین معلولان در دفاع از حقوق معلولان انجام می‌دهد را به عهده گیرد اما متأسفانه نه تنها این گونه نیست بلکه در موارد بسیاری، بهزیستی مقصر و سبب‌ساز کوتاهی‌هایی است که در حق معلولان صورت می‌گیرد. این فعال حوزه معلولان در ادامه تاکید کرد: در بی‌توجهی برنامه هفتم به معلولان، هیچ اقدامی از سوی بهزیستی مبنی بر دفاع از حق این قشر صورت نگرفت و هیچ‌ جا دیده نشد که رئیس این سازمان با مسئولان کشوری وارد مذاکره و چانه‌زنی شود در حالی که اصلی‌ترین وظیفه این سازمان تلاش برای بهبود شرایط زندگی معلولان است‌. این فعال حوزه معلولان اضافه کرد: بی‌تفاوتی سازمان بهزیستی به چالش‌های معلولان تنها به این موضوع محدود نمی‌شود و این سازمان پیش از این هم در برابر حذف ردیف بودجه قانون حمایت از معلولان، تعیین بودجه بهزیستی، عدم اجرای ماده ۲۷ قانون معلولان و..‌ سکوت کرده بود.

برنامه هفتم همه‌جانبه‌نگر نیست‌

عدم توجه به معلولان در برنامه هفتم علاوه بر اینکه بر ناقص بودن این برنامه دلالت دارد، با روح حاکم بر همه‌جانبه‌نگری آن نیز در تضاد است. این سند پنج ساله با بی‌توجهی به معلولان که یکی از بزرگترین گروه‌های اجتماعی هستند، نشان می‌دهد تدوین‌کنندگان آن یا گروه‌های اجتماعی را آن‌گونه که باید در نظر نگرفته‌اند و یا مطالعه کافی در این زمینه نداشته‌اند و هر یک از این دو احتمال دلیل محکمی است برای اثبات این مطلب که برنامه‌ای‌ که از گروه‌های آسیب‌پذیر غافل است نه تنها توسعه‌نگر نیست بلکه‌ در ایجاد توسعه‌ نیز توفیقی نخواهد داشت‌. در حقیقت برنامه هفتم بدون تلاش‌ برای بهبود شرایط زندگی افراد دارای معلولیت، تبعیض آشکاری علیه این گروه و فاقد جامعیت است که عواقب آن در سال‌های پیش‌رو بروز خواهد کرد.

چاپ در شماره ۱۳۵۶ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۶/۲۷