شغل های زنانه آب رفته اند

عباس دارایی/  اختصاصی یادگار امروز

نرخ بیکاری زنان به مرز ۳۰ درصد رسیده است .  زنان همواره از نقشی کلیدی در سطح جامعه برخوردار بوده و بعنوان بخش تاثیرگذاری در اجتماع به شمار می روند. نقش زنان در توسعه کلیدی بوده از این رو در تحول همه جوامع انسانی، عاملی بنیادی محسوب می گردد. شاخص توسعه انسانی برای زنان با توجه به آمارهای رسمی بسیار ناچیز بوده و این امر با نرخ  بیکاری ۳۰درصدی در بین سن ۱۸ تا ۳۵ سال این قشر  مبین وضعیت نگران کننده اشتغال زنان در ایران است.با توجه به اینکه سهم مردان در بازار کار ایران بسیار بالاتر از زنان است، افزایش نرخ بیکاری زنان باعث خنثی شدن کاهش نرخ بیکاری مردان جوان نشده است و به گونه ای کاملا محسوس  نیمی از جمعیت کشور با بیکاری ۳۰ درصدی دست و پنجه نرم می کنند ،  به بیان ساده نزدیک به یک سوم زنان جوان ایرانی که جویای شغل هستند، نتوانسته شاغل شوند. بر اساس آمارهای رسمی در بهار امسال ۳۲ درصد از زنان جوان ۱۵ تا ۲۴ ساله بیکار شناسایی شده‌اند در حالی که این نرخ برای مردان در همین بازه سنی کمتر از ۲۰ درصد است.بررسی نرخ بیکاری بین زنان و مردان نشان می‌‌دهد که نرخ بیکاری زنان هم در رده سنی ۱۵ تا ۲۴ سال و هم در رده سنی ۱۸ تا ۳۵ سال از نرخ بیکاری مردان در این بازه‌سنی بالاتر است..گرچه نرخ بیکاری زنان از مردان در بهار ۱۴۰۲ بالاتر بوده اما نرخ بیکاری زنان ۱۵ تا ۲۴ ساله از ۴۰.۷ درصد در بهار سال گذشته به ۳۲.۲ درصد در بهار امسال رسیده در حالی که این نرخ برای مردان در سن مشابه از ۲۰.۷ درصد در بهار ۱۴۰۱ به ۱۹.۲ درصد رسیده است. به بیان دیگر شکاف بیکاری زنان و مردان جوان در بهار امسال نسبت به فصل مشابه سال گذشته اگر چه کاهش یافته است اما همچنان بیکاری در جامعه زنان یک واقعیت نگران کننده است .جمعیت زنان فعال ۴ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر و جمعیت مردان فعال نزدیک به ۲۲ میلیون نفر است. به همین علت، اگرچه درصد بیشتری از زنان فعال نسبت به مردان بیکار هستند اما تعداد آن‌ها از تعداد مردان بیکار کمتر است، این امر ناشی از سهم بالای مردان در بازار کار است.فضای مجازی که مجالی برای درآمدزایی افراد ایجاد کرده بود با محدودیت شدید و فیلترینگ گسترده در سال گذشته مواجه شد، بسیاری از افراد از جمله زنان از این بستر کسب درآمد داشتند، اما حالا یا به طور کل شغل آنلاین خود را از دست داده‌اند یا از درآمدشان کم شده است.از جمله نکات مغفول مانده در جامعه در صد پایین اشتغال زنان بعنوان یکی از بخش های اصلی جامعه است که به شکل قابل ملموسی در حال گسترش است.بیکاری  از جمله نکات قابل تامل در جامعه زنان  به شمار رفته به طوری که جامعه زنان در حوزه اشتغال سهم بسیار ناچیزی را به خود اختصاص.عوامل متعددی در این زمینه دخیل بوده و همه عوامل معطوف به نبود بازارکار برای زنان نیست ، از جمله عواملی که مشارکت در اجتماع  را از زنان سلب کرده است در سه حوزه عمده عوامل اجتماعی، فرهنگی و آموزشی قابل تحلیل است.باید پذیرفت که عامل اجتماعی متأثر از نفش و پایگاه اجتماعی زن است  و لذا پایگاه اجتماعی زن، ارزشی است که جامعه برای زن قائل است ، نقش نیز وظایفی است که جامعه برای زن قرار داده وآنچه که زن را به عرصه اجتماع می‌کشاند، پایگاه اجتماعی مطلوب توام  با نقشی است که مشارکت او را در جامعه تضمین خواهد کرد. این میزان بیکاری بر اساس آمارهای رسمی در ایران  نگران کننده است و این در حالی است که نیمی از جمعیت و بخش اعظمی از سرمایه های انسانی کشور را زنان تشکیل می دهند.باید اذعان داشت که برخی موانع  اشتغال زنان ، موانع توسعه‌ای و برخی دیگر  نیز موانع غیر توسعه ای و غیر ساختاری است که اگر بشیتر از عامل نخست نباشد کمتر از آن نیست. انتظار می رود با شناخت موانع مشارکت زنان در جامعه و توجه جدی تر دولت در این زمینه و آگاهی و حرکت خود زنان، این نیروی بالقوه  در توسعه کشور به کار گرفته  شود، بستر سازی برای  ارتقاء زنان به سطوح بالای شغلی ، فرهنگ سازی در خصوص  اشتغال زنان و تأثیرگذاری آن بر بنیان های اقتصادی و فرهنگی خانواده ، استفاده از پتانسیل های بانوان در عرصه مدیریت به عنوان عامل انگیزش – مدیریت و هدایت برنامه ها و پروژه های رشد وتوسعه و  توجه به اهمیت مساوات و عدالت اجتماعی و اقتصادی، با اتخاذ مصوبه های قانونی برای افزایش سهم بانوان در استخدام ها  از سوی دولت از جمله راهکارهایی است که می تواند به برون رفت از وضع موجود منجر شود.

چاپ در شماره ۱۳۴۹ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۶/۱۴