آینده ای مبهم  پیش روی صنعت دارو

صنایع تولید ماده موثره دارویی و داروسازی به عنوان صنایع اصلی و حیاتی بسیاری از کشورها معرفی می شوند؛ این اهمیت نیز در نتیجه ارزش اقتصادی، فناوری و سلامت جامعه است.

در بسیاری از کشورها صنعت دارو و زنجیره تولید به عنوان صنایع استراتژیک شناخته می شوند و تحت حمایت مستقیم دولت ها قرار دارند؛ چرا که صنایع دارو سازی نقش مهمی را در حوزه صادرات و ارز آوری ایفا می کنند. این صنایع در ایران نیز ضمن تامین نیاز داخلی و فرصت برای ارز آوری، نقش مهمی را در کاهش وابستگی به کشورها و افزایش قدرت در منطقه دارند؛ صنعتی پیشرو که همواره نیازمند حمایت مستمر و پایدار دولت ها است. در خصوص وضعیت فعلی صنایع داروسازی و ماده موثره و آینده ای که پیش روی آنها است، محمد پیکان پور، مدیرکل دارو و مواد تحت کنترل سازمان غذا و دارو توضیح می دهد که در ادامه می خوانید.

در حال حاضر صنایع داروسازی و تولید ماده موثره کشور را در چه شرایطی ارزیابی می کنید؟

اکنون زمان آن رسیده که صنعت داروسازی با غنایی که به آن دست یافته، ظرفیت های خود را در عرصه بین المللی عرضه کند؛ به طوری که اکنون مشاهده می کنیم صنعت داروسازی چه در حوزه مواد اولیه دارویی، در حوزه تولید محصولات نهایی، تولیدات بیولوژیک و حتی دانش های جدیدی همچون سلول درمانی به پیشرفت های بزرگی دست یافته و روز به روز نیز بر ظرفیت های آن افزوده می شود. در نتیجه همین دستاورد ها طی جلساتی که با حضور نمایندگانی از کشورهای منطقه داریم آن ها بارها ابراز نیاز کرده اند و گفته اند که محصولات ایرانی نسبت به تولیدات مشابه سایر کشورهای منطقه از کیفیت بالاتری برخوردار است. بنابراین می توان گفت مردم منطقه نسبت به تولیدات ایرانی نظر بسیار مثبتی دارند و از آن استقبال می کنند که این یک سرمایه خوب برای کشور است. سرمایه ای که در نتیجه زحمت هایی است که در بخش های مختلف کشیده شده و برگزاری نمایشگاه هایی همچون ایران فارما و فارمکس نمایش دهنده تنها بخشی از این ظرفیت ها است، ظرفیت هایی که در صنعت است و خیلی فراتر از آن چیزی است که در دوره های گذشته نشان داده شده است.

با این تفاسیر به نظر خودتان صنعت داروسازی کشور در آینده در چه جایگاهی قرار می گیرد و چه شرایطی در انتظار آن است؟

به طور قطع آینده روشنی پیش روی حوزه دارویی کشور است. همچنین با اهتمامی که در بخش های مختلف صنعت دارو سازی، قانون گذاری و بخش های مربوطه وجود دارد نهایت تلاش به این سمت می رود که با یک رفاه و همگرایی یک سری از مشکلات در آینده پیش رو مرتفع شود.

در خصوص حوزه تولید ماده موثره در داخل کشور توضیح بیشتری بدهید و بفرمایید در این حوزه چه اقداماتی شده است؟

هر چند کشور در حوزه تامین ارز دچار مشکلاتی است اما به طور قطع صنعت دارو سازی کشور یکی از حوزه هایی است که این ارز بری را توانسته به خوبی مدیریت کند. به طور مثال ترکیه با جمعیت مشابهی به ایران، یا حتی وقتی بازار دارویی سایر کشورهای مشابه را بررسی می کنید خواهید دید که با هزینه های نزدیک به ۷ تا ۸ میلیارد دلار و حتی بیشتر نیاز جامعه خودشان را برآورده می کنند، این درحالی است که صنعت داروسازی ما چه در حوزه محصول نهایی و چه در حوزه ماده اولیه با حدود ۲ میلیارد دلار نیاز کشور را تامین می سازد. هر چند این نیاز هم سال به سال رو به افزایش است و این نیاز نیز در ارتباط با داروهای جدید که وارد بازار دارویی کشور می شود و هم از لحاظ تعدادی مصرف دارو است اما همچنان می توان گفت که صنعت دارو همواره عملکرد مثبتی داشته و یکی از نقاط تمرکزی است که به خوبی توانسته سبب صرفه جویی ارزی در کشور شود. بنابراین حاکمیت باید ارزش این صنعت را بداند و آن طور که شایسته است، حمایت های لازم را از آن داشته باشد.

در حال حاضر عمده ترین مشکل صنعت دارو در چه بخشی است؟ همچنین بفرمایید سازمان غذا و دارو برای رفع این مشکلات چه برنامه یا چه درخواستی از نهادهای مرتبط دیگر دارد؟

مشکلات حوزه دارویی بسیار کلان است اما شاید یکی از اصلی ترین مواردی که محل بحث است و باید درباره آن بررسی موضوع فعالیت های مالی زنجیره تامین دارو در حوزه ریال و ارزی است؛ ‌ چرا که تخصیص هایی که صورت می گیرد همواره با توقف هایی به دلایل مختلف مواجه می شود که بعضا در نتیجه سیاست گذاری غلط و یا حتی مشکلاتی است که در حوزه کلان وجود دارد که کشور با آن مواجه است. بنابراین ایجاد ساختاری که تزریق منابع ریالی و ارزی را به صورت پایدار و مستمر در حوزه دارو داشته باشد یکی از نقاط کلیدی برای این حوزه است. از این رو درخواستی را در حوزه ریالی برای دولت ارسال کرده ایم که ۵.۷ همت از اعتبارات دارویار که باید ماهانه از سوی سازمان برنامه و بودجه به صنعت داروسازی از مسیر بیمه ها تخصیص یابد جزو هزینه های اجتناب ناپذیر دولت قلمداد شود. از سازمان برنامه و بودجه درخواست کرده ایم که این منابع همچون قواعدی که برای پرداخت حقوق و دستمزد به صورت ماهانه و مستمر است انجام شود و برنامه ریزی شده به حوزه بیمه ها و به تبع آن به صنعت تزریق شود. بنابراین اگر این اتفاق رخ ندهد تلاش هایی که در حوزه تولید، رگولاتوری و غیره انجام می شود تا تولید به میزان کافی و با کیفیت داشته باشیم و به موقع هم دست مردم برسد تحت شعاع قرار می گیرد.

در خصوص دستاوردهای صنعت دارو صحبت کردید بفرمایید در حوزه تامین داروهای بیماران خاص چه اقداماتی در کشور صورت گرفته است؟

در سنوات گذشته، کشور جهت گیری خوبی را در حوزه تولید داروهای خاص و داروهایی که خیلی از کشورهای منطقه برای تامین آن دچار چالش هستند ایجاد کرده است. البته هنوز تمام اقداماتی که در این حوزه صورت گرفته با حالت ایده آل و مطلوب فاصله زیادی دارد و باید در جهت رفع مشکلات بیماران هم تلاش شبانه روزی انجام بگیرد اما اقداماتی که در این مسیر انجام شده کم نبوده است. همین الان شرکت های خوبی داریم که در حوزه های تولید داروهای شیمی درمانی حیاتی فعالیت می کنند و از مشکلات بیماران کاسته اند؛ الان شرکت های تولید کننده داخلی به خوبی این نیاز را پاسخ می دهند و رفته رفته این برنامه ریزی ها به سمتی می رود که کشور هم در حوزه رفع نیاز داخلی به یک خود اتکایی برسد و سپس به سمت توسعه بازار صادراتی برود.

چاپ در شماره ۱۳۴۰ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۶/۰۴