جنگ ارز و عرضه

محمدحسین سیف اللهی مقدم  /  گروه  اقتصادی

 در سالیان گذشته به جهت کمبود تولید و درعین‌حال تبدیل خودرو به یک کالای سرمایه‌ای، بازار خودرو با شرایط عجیبی روبرو شد، به‌طوری‌که سیاست‌گذاری اشتباه موجب شد، مصرف‌کننده واقعی قادر به خرید خودرو به قیمت واقعی نباشد و دلالان با احتکار، روند قیمت خودرو را به‌صورت غیرقابل‌باوری، صعودی کنند.

اما به جهت تهیه خودرو توسط مصرف‌کننده واقعی، دولت تولیدکنندگان را ملزم ساخت تا به‌صورت قرعه‌کشی، خودرو را به مردم تحویل دهند، امری که در نهایت نیز کارساز نبود، چرا که چند میلیون نفر به جهت خرید خودرو در سامانه‌های معرفی شده، ثبت‌نام می‌کردند؛ اما تعداد هر عرضه حتی به پنجاه‌هزار خودرو هم نمی‌رسید.البته برخی از دولت مردان در کنار مدیران خودروسازی کشور، اکثریت ثبت‌نام‌کنندگان را سودجویانی معرفی کرده بودند که به جهت تفاوت عجیب قیمت بازار و کارخانه به دنبال خرید خودرو هستند.در ادامه، دولت با عرضه خودرو در سامانه یکپارچه و بلوکه کردن بخشی از وجه پرداختی، سعی کرد تا خریدار واقعی را شناسایی نماید، نکته جالب‌توجه این بود که بازهم شاهد ثبت‌نام میلیونی مردم در طرح‌های سامانه یکپارچه بودیم؛ از همین رو می‌توان نتیجه گرفت که بخش اعظمی از ثبت‌نام‌کنندگان مصرف‌کننده واقعی بوده که به دلیل نرخ عجیب در بازار خودرو قادر به خرید این محصول نیستند.خبر تصویب طرح واردات خودرو اندک تأثیری بر قیمت‌های بازار نهاد؛ اما در سال جاری به‌واسطه افزایش قیمت خودرو توسط واحدهای تولید در نهایت بار دیگر شاهد افزایش قیمت‌ها بودیم؛ البته شیب افزایش قیمت خودرو از اردیبهشت متوقف شد و تا به امروز شاهد کاهش قیمت در بازار بوده‌ایم.علاوه بر این، از زمان تصویب طرح واردات خودرو تا به امروز تنها تعدادی معدودی خودرو وارد کشور شده و هنوز نیز مشخص نیست این خودروها توسط چه افرادی خریداری شده است. روند کند واردات خودرو در نهایت مجلس را مجاب کرد تا طرح واردات خودروهای کارکرده را تصویب کند؛ در روزهای اخیر نیز رئیس مجلس این مصوبه قانونی را به رئیس‌جمهور ارجاع داده است.نکته اولی که باید به آن اشاره کرد به نیاز خودرویی کشور مربوط می‌شود؛ در واقع ازآنجایی‌که تولید داخلی با نیاز بازار همخوانی ندارد؛ لذا با اهرم واردات باید تقاضای بازار را مهار کرد، بنابراین در نگاه اول واردات خودرو تصمیم منطقی و درستی به نظر می‎‌رسد.مسئله بعدی به تغییر نگاه شرکت‌های خودروسازی مربوط می‌شود. در واقع، واردات سبب خواهد شد که مردم به سمت‌وسوی خودروهای باکیفیت خارجی حرکت کنند، موضوعی که حداقل تا به امروز در صنعت خودروسازی ما به جهت عدم رقابتی بودن بازار، مشاهده نشده است.نکته دیگری که باید به آن اشاره کرد موضوع تعداد خودروهای وارداتی به کشور است، در حال حاضر تقاضای بازار، با واردات حتی ده‌هزار خودرو نیز فروکش نمی‌کند و باید صدها هزار خودرو وارد کشور شود تا شاهد برابری قیمت بازار و کارخانه شویم. بنابراین اگر قراراست واردات صورت گیرد عملاً باید میزان واردات به اندازه‌ای باشد که بتواند قیمت‌ها را بشکند.

واردات خودرو با کدام ارز؟

این حجم از واردات حداقل در شرایط فعلی که کشور با مشکلات ارزی مواجه است غیرممکن بوده و مطرح‌کردن مسائلی نظیر کاهش شدید قیمت خودروهای خارجی موجود در کشور، بیشتر نمایش تبلیغاتی برخی از نمایندگان مجلس است.از سوی دیگر بررسی روند واردات خودرو در ۱۰ سال اخیر نشان می‌دهد که در بهترین حالت ممکن، تنها ۱۰۰ هزار خودرو وارد کشور شده است و با این تعداد خودرو نیز نمی‌توان تقاضای بازار را به طور کامل پوشش داد.در حال حاضر مهم‌ترین مسئله در زمینه واردات خودرو، ارز موردنیاز واردات است؛ چرا که در شرایط فعلی حتی دولت قادر به تأمین دقیق نیازهای اساسی کشور نیست.از طرفی دولت باتوجه به محدودیت منابع ارزی، توانایی تأمین ارز لازم را نداشته و هرگونه تأکید عجیب منجر به افزایش نرخ ارز در بازار آزاد خواهد شد که به‌تبع آن قیمت بسیاری از کالاها از جمله خود خودرو نیز افزایش خواهد یافت.

چاپ در شماره ۱۳۲۸ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۵/۲۱