ازدواج ؛ سنتی یا نوین؟

عباس دارایی / اختصاصی یادگار امروز

ازدواج و خواستگاری در نسل جدید با تغییراتی همراه شده است. در گذشته خانواده داماد دختری از دوستان، آشنایان و فامیل برای پسر خود انتخاب کرده و به خواستگاری می‌رفتند و دخترو پسر برای بار نخست یکدیگر را در جلسه خواستگاری می‌دیدند. اما امروزه برخی جوانان همسر آینده خود را از دانشگاه یا محل کار خود انتخاب می‌کنند.ازدواج پیوندی آیینی‌است که طی احکام یا رسومی خاص بین زن و مرد در مذاهب و کشورهای مختلف برقرار می‌شود تا به تشکیل خانواده منجر و موجب فرزند آوری شود. پیامبر اکرم می فرماید: “ازدواج سنت من است و هر کس از این سنت رویگردان شود از من نیست.” در روایات هم گفته می شود:” ازدواج تکمیل نیمی از دین است؛” این سنت حسنه  در ایران اما بارسوم مختلفی همراه است. یکی از این رسوم خواستگاری است. جلسه خواستگاری، جلسه ای است که درآن خانواده ها  با یکدیگر آشنا شده و  وقت دارند تا با یکدیگر صحبت کنند.

گام اول؛ خواستگاری

اما این سنت در نسل جدید با تغییراتی همراه شده است، در گذشته خانواده داماد دختری از دوستان، آشنایان و فامیل برای پسر خود انتخاب کرده و به خواستگاری می‌رفتند و دختر و پسر برای بار نخست یکدیگر را در جلسه خواستگاری می‌دیدند. پس از آشنایی خانواده ها، زوجین تصمیم می‌گرفتند مدتی با نظارت خانواده ها در ارتباط باشند تا شناخت بیشتری نسبت به یکدیگر پیدا کنند و در صورت داشتن تفاهم، مقدمات برگذاری مراسم جشن عقد و عروسی را فراهم می‌کردند. اما امروزه با تغییر شرایط جامعه و وضعیت فرهنگی، مراسم خواستگاری نیز تحت تاثیر قرار گرفته است. امروزه برخی جوانان همسر آینده خود را از دانشگاه یا محل کار خود انتخاب می‌کنند. دختر و پسر در دانشگاه معاشرت کرده و از خصوصیات یک دیگر آگاه می‌شوند و پس از مدتی که از انتخاب خود اطمینان حاصل کردند، خانواده را درجریان تصمیم خود قرار داده و به صورت رسمی به خواستگاری می‌روند تا خانواده ها نیز با یکدیگر آشنا شوند. در این موارد معمولا خانواده ها به تصمیم جوان خود احترام گذاشته و به گوشزد کردن نکات بسنده می‌کنند و اجازه انتخاب را به جوان می‌دهند که این امر دقیقا بر خلاف آداب گذشته است.

ازدواج سنتی میان جوانان امروزی

ازدواج مثل هندوانه در بسته است، اگر این اتفاق به شکل سنتی بیافتد واقعا هیچ چیز دیگر معلوم نیست. در مدت آشنایی قبل از خواستگاری تا حدودی با خلق و خوی فرد آشنا می‌شویم اما در صورت خواستگاری سنتی، فرد ممکن است در مدت آشنایی خلق و خوی خود را بروز نداده و نقش بازی کند. روش های امروزی بیشتر از آنکه باعث ترویج ازدواج شود باعث ترویج ولنگاری شده است. بسیاری از جوانان خود را وارد حبابی به نام دوستی می‌کنند که قرار است به ازدواج منجر شود و در این رابطه اتفاقات بسیاری میان طرفین رخ می‌دهد. چند درصد روابط دوستی دختر و پسر به ازدواج منجر شده است؟ آیا آن تعدادی که پس از رابطه دوستی ازدواج می‌کنند از زندگی خود رضایت دارند؟ آیاجذابیتی از خود برای ادامه زندگی نگه داشته اند؟

خواستگاری سنتی یا نوین؟

خواستگاری در کشور ما به دو صورت انجام می‌پذیرد. خواستگاری سنتی و خواستگاری نوین. پدید آمدن خواستگاری نوین موضوعی است که به ۱۰ سال نمی رسد و این نوع از خواستگاری به تازگی میان جوانان رایج شده است. خواستگاری سنتی خواستگاری است که مادر دختر و مادر پسر در انتخاب همسر اقدام می کردند اما در خواستگاری نوین ما شاهد این هستیم که دختر و پسر قبل از اینکه بخواهند با خانواده مطرح کنند که ما به یکدیگر علاقه داریم، رابطه ای را آغاز می‌کنند. انتقاداتی که به خواستگاری نوین وارد می‌شود این است که در دوران قبل از ازدواج دختر و پسر موضوع را به خانواده اطلاع نمی‌دهند و دورانی را تجربه می‌کنند که سراسر آن در خوشی می گذرد. از دیگر آفت های خواستگاری نوین می‌توان به این موضوع اشاره کرد که در این دوران زوجین یکدیگر را در شرایط سخت محک نمی‌زنند. این موضوع در کنار خود، نداشتن تعهد زوجین  به رابطه را به ارمغان می‌آورد. در نهایت این مشکلات کنار همدیگر جمع می شود و ما شاهد هستیم که فقط در ماه های اول ازدواج این خوشی را بین زوجین وجود دارد. یکی از دلایل طلاق های امروزی همین موضوع است که طرفین در شرایط سخت نتوانستند یکدیگر را محک بزنند. از مهم‌ترین ایراداتی که به خواستگاری سنتی وارد می شود  سلب حق انتخاب از دختر و پسر است و ملاک انتخاب همسر، نظر والدین می شود. دورانی که باز آن به عنوان دوران نامزدی نام برده می‌شود، زمانی نیست که طرفین بخواهند خودشان را محک بزنند. در زندگی مشترک ما یک دوران تشارک  و یک دوران تفاهم داریم. در بعد مدرک، بعد مذهبی، سیاسی و … مشترکیم  اما این اشتراک دلیل بر تفاهم نیست. تفاهم یعنی اینکه من بپذیرم طرف مقابلم چگونه است و چه رفتاری را انجام می دهد.در مقابل رفتار همسر چه برخوردی باید داشته باشم؟ پذیرش رفتار همسر از مهم ترین تصمیمات زندگی مشترک است که در دوران نامزدی باید روی این موضوع تمرین صورت پذیرد اما متاسفانه دوران نامزدی وجهه‌ای دیگر از دوران دوستی است که در این دوران زوجین بیشتر مشغول خوش گذرانی و تفریح کردن هستند. اگر مشاوره های قبل از ازدواج درست انجام شود و رابطه هایی که میان جوانان برقرار می‌شود هدفمند شود، اتفاق خوبی رخ خواهد داد. منظور از هدفمند بودن آن است که در ذیل رابطه، خواستگاری سنتی هم انجام شده و نامزدی هم اتفاق بیافتد. اگر این سه اتفاق باهم افتاده و دست به دست هم دهند، اتفاق خوبی رقم خواهد خورد.

ازدواج سنتی یا مدرن ؟

در جامعه امروز ما به دلیل کمرنگ شدن ازدواج‌های سنتی اغلب جوانان برای آشنایی بیشتر با جنس مخالف و افزایش قدرت در انتخاب همسر، اقدام به برگزاری مهمانی، تفریحات مختلط دسته‌جمعی یا سفرهای گروهی می‌کنند یا با متوسل شدن به شبکه‌های به اصطلاح اجتماعی وایبر و فیسبوک یا با گذاشتن تصاویری نامناسب از خود یا خانواده‌شان در شبکه‌های اجتماعی، سعی دارند تا از این طریق بتوانند همسریابی کنند. یا آن‌که برخی از خانم‌ها با این گمان که پوشش و حفظ کامل حجاب در اجتماع موجب مخفی ماندن زیبایی و کمالات آنها می‌شود، سعی در آراستن و پوشیدن لباس‌های نامناسب و محرک در جامعه دارند که معمولا هم این اقدامات هیچ نتیجه مثبتی به همراه نخواهد داشت. با توجه به این‌که معاشرت‌های فامیلی به یکی دو بار در سال خلاصه می‌شود و ارتباطات خانوادگی کمرنگ شده، یک جوان که بخواهد از راه صحیح و براساس هم کفو بودن و سلایق خود، شریک زندگی‌اش را انتخاب کند، چگونه و از چه طریقی می‌تواند قدرت انتخاب خود را برای گزینش همسر آینده بالا ببرد؟ ازدواج سنتی نیاز به پوست اندازی دارد و ازدواج های مدرن هم با همه جاذبه ها کاذبی که دارند دوامی ندارد ؟ اما آنچه مسلم است دوام ازدواج های سنتی بیشتر است شاید بهتر باشد  تشریفات ازدواج های سنتی را به صورت امروزی برگزار کنیم اجازه معاشرت دختر و پسر در حضور خانواده و بررسی اخلاقیات دو طرف بهترین فرصت برای شناخت است و در این راه می توان از مشاوران ازدواج هم کمک گرفت.

چاپ در شماره ۱۳۲۴ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۵/۱۶