ندانم کاری ، رودخانه ها را سیاه بخت کرد

صحرا ثابت قدم / یادگار امروز

از مهم‌ترین بحران‌های جهان امروز، مسأله بحران های زیست‌محیطی است. از جمله عوامل قابل اشاره در رابطه با بحران‌ های زیست‌ محیطی می‌توان به نمونه‌هایی همچون آلودگی هوا، آب، گرمایش زمین که در تابستان امسال اکثر کشورها به وضوح پیامدهای آن را مشاهده کردند و غیره اشاره کرد.

در این بین در تعریف آلودگی آب می توان گفت که  «آلودگی آب عبارت است از افزایش مقدار هر معرف اعم از شیمیایی، فیزیکی یا زیستی که موجب تغییر خواص و نقش اساسی آن در مصارف ویژه‌اش شود».در حقیقت سرریز فاضلاب شهری در نهرها و رودخانه های منتهی به دریا باعث  آلودگی دریا، آب های سطحی و ‏سفره های زیرزمینی می شود به گونه ای که نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که ورود فاضلاب تصفیه نشده به منابع آبی یکی از دلایل اصلی آلودگی آب در کشورهای در حال توسعه است و تصفیه فاضلاب می‌تواند نقش مهمی در کاهش این آلودگی‌ها داشته باشد.در هر صورت با افزایش جمعیت انسانی، توسعه اقتصادی و کشاورزی و تغییرات آب و هوایی، کیفیت آب به طور فزاینده‌ای تحت فشار قرار گرفته و دسترسی به آب پاکیزه برای نیازهای اجتماعی ما مانند سلامت عمومی، تولید انرژی، تولید محصول و…، را به چالش جهانی تبدیل کرده است. به گونه ای که عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم، معیشت و سلامت مردم را در بسیاری از مناطق تهدید می‌کند و بانک جهانی، آلودگی آب را یک «بحران نامرئی» نامیده و تأکید کرده است که از آنجایی که کیفیت آب اغلب به سختی قابل تشخیص است و برای چشم انسان نامحسوس است، به این موضوع در بسیاری از کشورهای جهان پرداخته نمی‌شود.محمدعلی محسنی بندپی، نائب رییس فراکسیون گردشگری در مجلس در مورد فاضلاب انسانی به دریای خزر و خلیج فارس، گفت:  معضل ورود زباله و فاضلاب به دریاهای شمالی و جنوبی کشور علاوه بر بُعد محیط زیستی، ابعاد گسترده‌تری همچون سلامت و گردشگری را در برمی گیرد.نماینده مردم نوشهر، چالوس و کلاردشت در مجلس شورای اسلامی با تاکید به ورود وزیر کشور به موضوع پسماندها و زباله‌های تنکابن، افزود: طی بازدیدی که به همراه وحیدی وزیر کشور از وضعیت زباله‌های تنکابن داشتیم، شاهد بودیم که شیرابه آنها یکجا ساکن نیستند و در جریان آب حرکت کرده و به سمت دریا سرازیر می‌شوند و در این مسیر بسیاری از محصولات کشاورزی را آلوده می‌کنند که بارها تاکید شده تخریب محیط زیست به قیمت حیات بشر تمام می‌شود.

سرطان به دلیل رشد زباله در بسیاری از استان‌ها رشد داشته است

وی با بیان اینکه سرطان در بسیاری از استان‌ها شیوع پیدا کرده، یادآور شد: سرازیر شدن شیرابه زباله‌ها و فاضلاب شهری و صنعتی به دریاها و رودخانه‌ها و همچنین بازگشت آن از طریق مواد مصرفی سلامتی بشر را تحت الشعاع قرار می‌دهد، برای حل مسئله زباله‌ها و پسماندها نمایندگان سوالات متعددی از وزیر کشور داشتند که امیدواریم هر چه سریع‌تر شاهد حل آنها باشیم. نائب رییس فراکسیون گردشگری در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه شمال و جنوب کشور درگیر مسئله زباله‌ها هستند، تصریح کرد: وجود زباله‌ها در خشکی تهدید کننده سلامتی آحاد جامعه است و سرازیر شدن شیرابه‌ها به دریا بهای سنگین‌تری دارد.

مجلس باید از بُعد نظارتی به این مسئله ورود کند

محسنی بندپی با اشاره به اینکه سازمان‌ها و نهادهای متولی دریای خزر و خلیج فارس به وظایف خود به درستی عمل نکرده‌اند، اظهار کرد: مجلس باید از بُعد نظارتی به این مسئله ورود کند، امروز تمام کم کاری‌ها در حوزه محیط زیست را نباید در نبود اعتبارات بودجه‌ای خلاصه کرد، قوه مقننه باید از نقش نظارتی خود بیشتر بهره بگیرد به ویژه در شرایطی که حیات انسان تحت تاثیر قرار گرفته است، امیدواریم بتوانیم دستگاه‌های مربوطه را ملزم به اجرای قوانین خود کنیم تا همه پای کار بیایند و این معضل یکبار برای همیشه حل شود.عضو هیات رییسه کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در پایان خاطر نشان کرد: ضعف مدیریت در حفظ منابع طبیعی امروز در قالب ورود فاضلاب به دریا، خشکی دریاچه‌ها، آتش سوزی‌های پی‌درپی در جنگل‌ها، قاچاق منابع طبیعی و … خود را نشان داده که گاهی متولیان امر تمام این ضعف‌ها را در کمبود اعتبارات بودجه‌ای در سایه تحریم‌ها خلاصه می‌کنند.

ورود پساب‌ های آلوده از مهمترین خطرات ذخایر آبی است

ورود پساب‌ های صنعتی، کشاورزی، بیمارستانی و شهری از مهمترین خطرات ذخایر آبی هستند و نفوذ عمودی پساب در لایه ‌های زمین، ذخایر آب را آلوده خواهند کرد. برای مثال مواد شوینده در پساب تا هزار و ۲۰۰ متر، مواد آلی و معدنی تا چهار هزار و ۵۰۰ متر و مواد نفتی تا سه هزار متر در زمین نفوذ کرده و در سر راه خود مخازن آبی را آلوده می ‌کنند.همچنین این فاجعه وقتی به اوج خود می‌ رسد که‌ عوامل بیماری زا و فلزات سنگین مثل کروم، مس و نیکل نیز به آب های‌ زیرزمینی نفوذ نمایند. محمد حسین محمدی، کارشناس مسائل زیست محیطی در این باره گفت: ورود بی رویه پساب های صنعتی، شهری، کشاورزی و بیمارستانی به رودخانه ها، دریا و تالاب ها از معضلات اساسی کشور خصوصا در استان های شمالی و جنوبی است.محمدی افزود: از آنجا که آب های سطحی منابع اصلی تامین کننده آب برای مصارف مختلف خانگی، شهری، کشاورزی و صنعتی را تشکیل می دهند، بنابراین آلودگی این منابع توسط انواع آلاینده ها از قبیل  زه آب های اراضی کشاورزی، پساب های صنعتی، شهری و خانگی اثرات سوء و جبران ناپذیری بر منابع حیاتی مزبور وارد می کند و از طرفی سلامتی و بهداشت جوامع را به خطر می اندازد، اگر چه تصفیه و سالم ساختن مجدد آن باعث صرف هزینه گزافی خواهد شد.وی اظهار داشت: از مهمترین اثرات ورود پساب به رودخانه می توان به کاهش اکسیژن محلول، پیدایش بوهای زننده در اثر اکسیداسیون غیرهوازی، مهاجرت یا مرگ ومیر آبزیان، ممانعت از نفوذ نور خورشید برای انجام عمل فتوسنتز، ورود مقادیر زیادی مواد مغذی مانند ترکیبات ازته و فسفاته و همچنین ورود عوامل بیماریزا به آب را اشاره کرد.این کارشناس مسائل زیست محیطی گفت: اجرای طرح های توسعه کشاورزی و صنعتی در پیرامون و اطراف رودخانه ها بدون در نظر گرفتن اثرات زیست محیطی منجر به افزایش روزافزون ورود بی رویه حجم پساب های صنعتی، شهری و زه آب های کشاورزی به رودخانه ها می شود.وی افزود: تخلیه بی ‌رویه فاضلاب های صنعتی به رودخانه ها اثرات زیانباری را به محیط زیست به ویژه زمین های کشاورزی‌ که با این منابع آبیاری می ‌شوند، وارد خواهد ‌ساخت.بر اساس این گزارش، در بیشتر مواقع طبیعت ترمیم کننده خسارت هایی است که انسان به‌ محیط اطراف خود می‌ زند اما گاهی این خسارت چنان جدیست که از دست‌ طبیعت نیز کاری ساخته نیست.به هر ترتیب محیط زیست و سرمایه‌ گذاری مناسب کاستن از آلودگی آن با بالا بودن فرهنگ‌ اجتماعی و استانداردهای محیط زیست رابطه‌ مستقیم دارد، همچنین مستلزم انجام‌ سرمایه‌ گذاری برای اجرا بهسازی محیط زیست است.بدون شک کشورمان فقط متعلق به نسل حاضر نبوده بلکه‌ آیندگان نیز از آن حقی دارند بنابراین دولت‌ باید به طور جدی به سوی ایمن ‌سازی و پاکیزگی محیط زیست قدم بردارد.

چاپ در شماره ۱۳۱۹ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۵/۰۹