اعتیاد جامعه را دردمند می کند

صحرا ثابت قدم / یادگار امروز

مشکل مواد مخدر یکی از چالش‌ برانگیزترین مسائلی است که جامعه جهانی با آن رو به رو بوده و تاثیرات نامناسبی را در ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، امنیت و جلوگیری از توسعه پایدار در جوامع گذاشته است.

بر این اساس مجمع عمومی سازمان ملل در سال ۱۹۸۷ میلادی، روز ۲۶ ژوئن مصادف با پنجم تیر ماه را به عنوان روز جهانی مبارزه با سوء مصرف و قاچاق مواد مخدر نامگذاری کرده است و براساس این نامگذاری، مقرر شد همه کشورها ضمن ارائه فعالیت‌های صورت پذیرفته، نسبت به تقویت اقدامات و همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای نیل به جهانی عاری از اعتیاد و مصرف مواد تلاش جدی کنند.در این بین یکی از راهکارهای پیشگیری ممانعت و تنگ کردن عرصه برای فعالیت مراکز عرضه دخانیات به عنوان مقدمه و محرک فرد به سوی اعتیاد است. در نظر گرفتن مالیات‌های سنگین، فقدان پوشش بیمه‌‍‌ای برای افرادی که در این زمینه اشتغال دارند از جمله راهکارهای پیشگیرانه در مقابله با اعتیاد است.به گفته کارشناسان، در ایران باید مانند برخی کشور توسعه‌یافته قوانین محکمی وضع شود تا افراد اجازه سیگار کشیدن در اماکن عمومی را نداشته باشند، چرا که سیگار کشیدن در اماکن عمومی خود قبح اعتیاد را از بین ‌می‌برد و تبلیغی برای گرایش جوانان به این بالای خانمان‌سوز است.  برخی از آثار و عوارض اعتیاد عبارتند از:  ۱- عوارض جسمی: آلودگی و آسیب پذیر نمودن دندان ها، ملتهب ساختن مخاط دهان، نقصان ترشحات غدد بزاقی، ضعف قوای جسمانی و کاهش شدید وزن بدن، عقیم نمودن مردان و نازائی زنان، اخلال در کار دستگاه عصبی در صورت تداوم مصرف، تنبلی کبد، ابتلا به یرقان و اثرات ناگوار بر دستگاه گوارش، ورم کلیه ها و اشکال در دفع ادرار توام با درد، التهاب مزمن تارهای صوتی، احتمال ابتلا به بیماری های برونشیت مزمن، آسم، سل و تپش قلب، تنگی نفس و دوران سر، خشکی پوست، شکنندگی ناخن ها، خطر ابتلا به انواع سرطان و سکته قلبی و ناشناخته ماندن بیماری های خطرناک به دلیل کاهش احساس درد. ۲- عوارض روانی: بر هم خوردن تعادل روانی، عدم توجه به اصول و مقررات جامعه، ضعف اراده، از بین رفتن احساس مسوولیت، ایجاد احساسات خصومت زا، بیقراری، عصیانگری، اضطراب دائم و احساس بی کفایتی و تنهایی، اختلال در خواب، بروز انواع بیماری ها و اختلالات روانی.۳- عوارض خانوادگی: نابسامانی خانوادگی، محدود شدن روابط خانوادگی، عدم تربیت صحیح فرزندان، خشونت در خانواده، افت سطح فرهنگ اجتماعی و اقتصادی خانواده، گسترش طلاق و کاهش آمار ازدواج.۴- عوارض اجتماعی: مصرف کننده صرف شدن، عدم احساس مسوولیت نسبت به خانواده و جامعه، سطحی و تصنعی شدن روابط اجتماعی و دوری از پیوندهای مستحکم عاطفی، گسترش جرم و جنایت، نشر بیماری های واگیر و خطرناک مثل ایدز و هپاتیت، محروم شدن نسل آینده از تربیت صحیح و ایجاد مشاغل کاذب.۵- عوارض اقتصادی: هزینه بالای استعمال مواد مخدر، هزینه درمان و نگهداری معتادان، کاهش راندمان کار، وقوع آتش سوزی های بزرگ، هزینه های مبارزه با ورود مواد مخدر به داخل کشور، هزینه قضات و دادگاه ها در این خصوص، هزینه اجرای طرح های تحقیقاتی و تشکیل سمینارها. بهر حال مقابله با اعتیاد عزمی ملی برای یک انقلاب فرهنگی را می‌طلبد، اعتیاد ریشه در اقشار جامعه دارد و برای حل این معضل باید از راهکار همجنس موضوع یعنی اقشار جامعه شکل بگیرد، باید آحاد جامعه به این نتیجه برسند که اعتیاد خانمان‌سوز است و این گفته تنها شعار نیست عین یک واقعیت تلخ است.

بالابودن مصرف مواد مخدر در مناطق اقتصادی و صنعتی نسبت به میانگین جامعه در دنیا

چکشیان، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه میزان شیوع مواد مخدر در جوامع مختلف متفاوت است، تصریح کرد: در تمام دنیا در جامعه کار و تولید میانگین اعتیاد مواد مخدر بیشتر است و در کشور ما نیز همینطور است به این معنی که میانگین مصرف مواد مخدر در جامعه کار و تولید از میانگین جامعه بیشتر است. وی با اشاره به استرس، فشار کاری و فقدان برنامه منسجم فرهنگی اجتماعی و ورزشی در جامعه کار و تولید گفت: نتوانسته‌ایم متناسب با شرایط کاری و شغلی و فضاهای خاصی که برای برخی افراد در جوامع مختلف به لحاظ کاری وجود دارد، پیوست فرهنگی، اجتماعی و ورزشی طراحی کنیم تا میزانی از آسیب هایی مثل گرایش به مواد مخدر را کاهش دهد. چکشیان، معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه باید مهمترین بحثی که در جامعه مخاطب دنبال می‌کنیم ترویج امید باشد، تاکید کرد: در برخی مناطق آمار اعتیاد نگران کننده‌تر است؛ مناطق ویژه اقتصادی و مناطقی که آنجاها شبکه‌های صنعتی قرار دارد و به واسطه شغل، فاصله‌ با خانواده‌ رخ می‌دهد، این ضریب(اعتیاد) از متوسط بیشتر می‌شود.

تبعات اقتصادی اعتیاد نیروی کار

مصطفی عمادزاده ، کارشناس اقتصادی گفت: «درباره اینکه سالم نبودن نیروی کار مثل معتاد بودن چه تبعات اقتصادی و هزینه‌های جانبی برای واحدهای اقتصادی و در مجموع اقتصاد کشور دارد می‌توان به نکات قابل توجهی اشاره کرد. از جنبه نظری در بحث اقتصاد سلامت این انتقاد وجود دارد که سلامت نیروی کار به ارتقای بهره‌وری او، افزایش توان یادگیری، عمر طولانی‌تر، امید به زندگی بالاتر، پس‌انداز و امکان سرمایه‌گذاری بیشتر می‌انجامد. سلامتی هرکدام از نیروهای کار باعث می‌شود این افراد سالم ساعات بیشتری را در محیط کار خود حضور داشته باشند و هرچه حضور آنها پررنگ‌تر و فعال‌تر شود و با انرژی و نشاط بیشتری کار کنند طبیعتاً نقش فعال‌تری در صحنه اقتصاد کشور خواهند داشت. در واقع این افراد نقش بیشتری در تولید خواهند داشت و برعکس این قضیه هم صادق است. یعنی هرچقدر که نیروهای کار بیمار و ناتوان باشند، این نبود سلامت سبب می‌شود ساعاتی که آنها برای کار اختصاص می‌دهند ساعات مفیدی نباشد و افراد بیشتر از کار خود گرفتار مسائل داخلی و حاشیه‌ای باشند. قطعاً اهمیت چنین مواردی برای کشورهای جهان سوم که کیفیت و دقت نیروی کار باید بالاتر باشد نسبت به کشورهای دیگر زیادتر هم خواهد بود.نبود سلامت در نیروی کار خصوصا افزایش اعتیاد در بین آنها چه تاثیری بر شاخص‌های مهم اقتصادی از جمله بهره‌وری و نرخ رشد اقتصادی دارد؟ برای پاسخ به این سوال باید اشاره کنم که طبیعتاً رشد اقتصادی ناشی از افزایشی است که هرساله در تولید ناخالص داخلی به وجود می‌آید. با توجه به این موضوع، هرچه افراد بیمارتر باشند نقش کمتری در تولید خواهند داشت. چراکه با بروز بیماری‌هایی مانند اعتیاد قدرت کار کردن آنها کمتر می‌شود و به همین نسبت نقش آنها در تولید کمتر خواهد شد. در واقع هرچه نسبت افراد بیمار به سالم بیشتر شود سهم تولید آنها هم کمرنگ‌تر می‌شود. معمولاً این تاثیرگذاری نیز خیلی زود بروز می‌کند و به نوعی می‌توان اشاره کرد که این اثر در کوتاه‌مدت هم خود را نشان می‌دهد و آثار و تبعات بلندمدتی هم دارد. فرض کنید در یک محیط تولیدی یا اداری هرچه افراد بیمار بیشتر باشند طبیعتاً غیبت‌ها هم بیشتر خواهد بود و اگر فرد حضور هم داشته باشد انرژی‌ای برای کار نخواهد داشت و به همین دلیل کیفیت کار آنها کمتر خواهد شود.در مورد راهکار این مساله باید اشاره کنم که اساساً مساله اعتیاد را باید پیشگیری کنیم. اینکه اعتیاد یک بیماری است یا نه، در تخصص من اقتصاددان نیست اما باید اشاره کنم چه باشد و چه نباشد، این اعتیاد معمولاً با سیگار شروع می‌شود. در مورد این موضوع هم باید از طریق رسانه‌ها سرمایه‌گذاری و اطلاع‌رسانی کنیم و مردم و خصوصا جوانان و نوجوانان را از مصرف سیگار برحذر داریم. در حال حاضر مصرف سیگار روز به‌ روز به سنین پایین‌تر می‌رسد. هرچند البته اقدام مناسبی توسط وزارت بهداشت انجام شده مانند مالیات بر مصرف سیگار».

چاپ در شماره ۱۲۹۱ روزنامه ی یادگار امروز مورخ ۱۴۰۲/۰۴/۰۵