یارانه نقدی، طرحی بی حاصل

مونا ربیعیان رمضان پور/  گروه  اقتصادی

افزایش ۲۰ درصدی یارانه از شنبه ۱۳ خرداد کلید خورد و اگرچه فعلاً تنها شامل افراد حاضر در دهک یک تا سه می‌شود، اما به‌زودی سایر دهک‌ها نیز از آن برخوردار خواهند شد. افزایش ۲۰ درصدی یارانه، امتیازی تشویقی برای کسانی است که اعتبار خود را در قالب کالابرگ خرج می‌کنند. یعنی از سیزدهم خرداد ماه خانوارهای حاضر در سه دهک اول درآمدی باید تا سقف ۷۰ درصد مبلغ یارانه که معادل ۳۲۰ هزار تومان به ازای هر نفر می‌شود، خرید کنند تا ۸۰ هزار تومان یارانه اضافی دریافت کنند. افزایش ۲۰ درصدی یارانه در همان کارت سرپرست خانوار شارژ می‌شود.وحید شقاقی شهری، کارشناس اقتصادی در خصوص یارانه نقدی گفت: چند مورد درخصوص یارانه نقدی وجود دارد، اول، پرداخت یارانه بدون مهار تورم کاری بیهوده‌ای است، بنابراین اولین قدم دولت مهار تورم است. دومین موضوع پرداخت یارانه قابل توجهی به حامل‌های انرژی و برخی از بنگاه‌های بزرگ اقتصادی غیردولتی و شبه دولتی و همچنین یارانه ۸۵ میلیون ایرانی که ماهیانه حدود سیصد همت به این گروه‌ها تعلق می‌گیرد که باید قطع شود.وی در ادامه بیان کرد: مورد سوم پرداخت یارانه نقدی یا کالا برگ به مردم و دهک‌های کم درآمد با توجه به اقتصاد تورمی موجود ارزشی ندارد. در کشورهایی که تورم بالایی دارند سبد کالا یا کالابرگ بهترین راهکار برای تنظیم سبد خانوار است.

وعده‌های یارانه‌ای عملی نشد

این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: در ستاد تنظیم یارانه‌های نقدی قرار بر این بود این یارانه به مرور حذف شود اما این وعده در دهه‌های ۸۰ ۹۰ اجرا نشد واین یارانه به صورت چهل و پنج هزار تومان با توجه به تورم بالای ۴۰ درصد زبان زد مردم شد. اکنون با توجه به پیش بینی‌های لازم سال ۱۴۰۱ تورم بالای ۴۰ درصد است و در این شرایط کالابرگ برای دهک‌های کم درآمد بهترین راه است.وی در خصوص نحوه انتخاب دهک‌های درآمدی نیز گفت: نحوه انتخاب دهک‌های درآمدی به تنهایی یک مبحث جداگانه است و باید مورد توجه قرار گیرد. با توجه به اینکه در ۵ سال اخیر بخش عمده‌ای از طبقه متوسط به سمت طبقات نیازمند و فقیر سقوط کرده اند این مسأله باید با تعریف شود.شقاقی شهری در ادامه درخصوص اینکه افزایش ۲۰ درصدی یارانه نقدی به سه دهک تعلق می‌گیرد نیز گفت: شناسایی سه دهک برای این بخش بحث برانگیز است چرا که با توجه به اینکه دهک‌های ۴.۵.۶ نیز جزو حداقل‌ها هستند به عبارت دیگر این دهک‌ها توان تأمین مایحتاج زندگی خود را ندارند. در گذشته جداسازی دهک‌ها راحت تر انجام می‌شد اما در حال حاضر طبقه متوسط نیز با مشکلات زیادی مواجه است و تفاوت جزئی با سه دهک پایین ندارد و اینکه افزایش ۲۰ درصدی یارانه به سه دهک قطعاً موجب نارضایتی مردم خواهد شد.شقاقی شهری بیان کرد: دولت باید قبل از هر اقدامی در خصوص یارانه‌ها برنامه ریزی داشته باشد، چرا که حذف یارانه نقدی موجب نارضایتی عمومی می‌شود مردم در اقتصاد دستوری وقتی توان خرید کالایی را دارند راضی اند اما در صورت از دست رفتن آن قطعاً نارضایتی ایجاد می‌شود.وی در پایان گفت: تأمین هزینه کالابرگ و یارانه بالا است و با توجه به اقتصاد تورمی موجود این گونه روش‌ها توصیه نمی‌شود، چرا که هزینه‌های سنگینی را بر دوش دولت‌ها خواهد گذاشت و در عین حال حذف آن باعث نارضایتی می‌شود، بنابراین نیازمند یک راه حل سوم یعنی همان مهار تورم هستیم.

چاپ در شماره ی۱۷۷۷روزنامه ی یادگار امروز مورخ۱۴۰۲/۰۳/۲۰