جذابیت دود مرگبار

صحرا ثابت قدم / یادگار امروز

کارشناسان بارها هشدار داده اند که اعتیاد به دخانیات همچون سیگار مقدمه ورود به دنیای اعتیاد به مواد افیونی است.  در واقع اکثر معتادان، سیگار مصرف می کنند و نیز اعتیاد را از سیگار شروع کرده اند. بر اساس معیارهای تشخیصی سازمان بهداشت جهانی، سیگار در ردیف مواد اعتیادآور محسوب می شود. سیگار ، در ورودی اعتیاد، و چراغ سبزی برای سایر اعتیادها است. مصرف سیگار، نخستین قدم به سوی اعتیاد است. سیگار، زمینه ساز اعتیاد به مواد مخدر بوده و مادر اعتیاد به مواد مخدر محسوب می شود. مصرف دخانیات مثل سیگار، پیپ، چپق و قلیان نه فقط اعتیاد روانی، بلکه اعتیاد جسمانی نیز ایجاد می کند . وابستگی روانی : مصرف دخانیات باعث ایجاد احساس آرامش شده و این احساس به شکل بخشی از زندگی آنها در می آید. از طرفی نوعی احساس با ارزش بودن البته به شکل کاذب در افرادی که دچار کمبود اعتماد به نفس ویا نیازمند تأئید از طرف گروه هستند ایجاد می کند. که خود نیز می تواند به شکل یک عامل تقویت کننده و پاداش عمل کرده و فرد را روزبروز وابسته ترکند . وابستگی جسمانی ( فیزیکی ) : به علت مصرف دخانیات، بدن برای عملکرد طبیعی خود و برای جلوگیری از پیدایش نشانه های قطع نیکوتین، نیاز به مصرف میزان مشخصی از دخانیات دارد.هر چند دخانیات در میان مواد اعتیاد آوری مثل هروئین، تریاک، حشیش و مشروبات الکلی، منع اجتماعی کمتری دارد، و به راحتی در اختیار مردم قرار می گیرد، اما بررسی ها نشان می دهد که سیگار یکی از بارزترین علل مرگ و میر ناشی از سرطان، بیماری های عفونی، و سکته در جهان است.طبق گفته پزشکان در دود سیگار متجاوز از چهار هزار نوع ماده سمی وجود دارد که تعدادی از آنها سرطان زا هستند. سیگار، عامل مهم سرطان ریه بوده و یکی از عوامل مهم در بروز شمار زیادی از سرطان هاست. بهرحال همه ما باید بدانیم که دود سیگار و سایر مواد دخانی، چه بلایی بر سر ما می‌آورد. اما، هر روز بر تعداد افراد سیگاری افزوده می‌شود. متأسفانه در چند سال اخیر، قلیان از سیگار پیشی گرفته و دختران قلیانی نیز از پسران سبقت گرفته اند و این، زنگ خطر جدی برای تهدید سلامت نسل آینده است. بررسی‌ها و مطالعات نشان می‌دهد که حدود ۳۸ درصد مردان و ۴ درصد زنان در منطقه مدیترانه شرقی دخانیات مصرف می‌کنند و در برخی از کشورها ۵۷ درصد مردان و ۲۹ درصد زنان، مصرف کننده دخانیات هستند.در منطقه مدیترانه شرقی شیوع مصرف دخانیات در پسران ۴۲ درصد و دختران ۳۱ درصد در گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال گزارش می‌شود. همانطور که اشسراه شد این به این معنی است هشدارها به کاهش سن در مصرف دخانیات رسیده است و این موضوع نیازمند توجه جدی است.

افزایش شیوع مصرف دخانیات در گروه نوجوانان و جوانان

جعفر جندقی، رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت، دلیل اصلی افزایش شیوع مصرف دخانیات در گروه نوجوانان و جوانان را، ترویج و تمایل به مصرف قلیان دانست و گفت: میزان شیوع مصرف دخانیات در زنان بالای ۱۸ سال، ۴.۴۴ درصد و مردان بالای ۱۸ سال، ۲۵.۸۸ درصد بوده است. وی به روند مصرف سیگار بین نوجوانان ۱۳ تا ۱۵ سال در بین سال‌های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۵ اشاره کرد و افزود: در پسران حدود ۵.۸۸ درصد کاهش داشته و در دختران ۱۳۳ درصد افزایش مصرف دخانیات داشته ایم‌. در مجموع در سال ۱۳۸۶ در بین گروه سنی ۱۳ تا ۱۵ سال، ۳ درصد مصرف دخانیات داشتیم که در سال ۱۳۹۵ به ۳.۴ درصد رسیده است. رئیس مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه وظیفه ما آگاه سازی مردم در خصوص عوارض و خطرات دخانیات است، تصریح کرد: استعمال دخانیات ۴ هزار ماده شیمایی و ۴۰۰ ماده سرطان زا را وارد بدن می‌کند که بسیار خطرناک است. جندقی ضمن انتقاد برخی از فیلم‌های سینمایی به ویژه فیلم‌های شبکه‌های خانگی، گفت: برخی از فیلم‌هایی که در شبکه‌های خانگی پخش می‌شود سراسر تبلیغ دخانیات است. وی در مورد فیلم‌ها سینمایی و شبکه‌های خانگی گفت: سکانس‌هایی که در فیلم‌ها به نمایش گذاشته می‌شود، تأثیر مخربی بر روح و روان نوجوانان و ترغیب آنان برای استعمال دخانیات می‌گذارد. وی خاطر نشان کرد: باعث تأسف است که اعلام کنیم برخی از همین فیلم‌های سینمایی و فیلم‌های سینمایی نمایش خانگی حتی روش استعمال دخانیات و مواد مخدر را هم به جوانان و نوجوانان آموزش می‌دهند. از وزارت ارشاد تقاضا داریم که مجدانه به محتوای این فیلم‌ها ورود کند و جلوی تبلیغ و اشاعه آن را در محصولات فرهنگی بگیرد.جندقی همچنین به فروش مواد دخانی در سوپرمارکت‌ها و هایپرمارکت ها اشاره و تصریح کرد: استندهای شکیل دخانیات در فروشگاه‌ها تحریک تقاضا است و در یک اقدام عاجل باید فروش سیگار به صورت نخی در فروشگاه‌ها ممنوع شود.

قلیان دروازه شروع مصرف دخانیات و سیگار است

دکتر رنجبر، مدیر دفتر بیماری‌های غیرواگیر و سلامت روان سازمان بهداشت جهانی گفت:  قلیان دروازه شروع مصرف دخانیات و سیگار دروازه شروع مصرف مواد مخدر است. متاسفانه شیوع مصرف قلیان در خانم‌ها و نوجوانان در حال افزایش است. وی نسبت به روند شیوع مصرف دخانیات در کشور هشدار داد  و عنوان کرد: بررسی‌های سازمان بهداشت جهانی می‌گوید اگر روند فعلی ادامه داشته باشد، ایران یکی از ۳ کشوری خواهد بود که بیشترین شیوع استعمال دخانیات را در دنیا خواهد داشت. رنجبر ادامه داد: صنعت دخانیات در هر فضایی که بتواند تبلیغ می‌کند که خلاف قانون است. صنعت کاری کرده است که استعمال دخانیات به عنوان ارزش شناخته شود که این غلط است. اضافه کردن عطر و طعم به دخانیات ممنوع بود اما در چند دوره نمایندگان مجلس در این رابطه مطالبه‌گری و پرسش کرده‌اند؟ یا وزارت بهداشت  چقدر مبارزه با دخانیات را به اولویت اصلی خود تبدیل کرده است؟ چرا وزارت آموزش و پرورش همراهی نمی‌کند که مطالب آموزشی پیرامون عوارض دخانیات ذیل طرح «پاد» ارائه شود؟

تمام دخانیات با یک «بفرما» شروع شده است

حجت‌الاسلام والمسلمین حاج سید حسن معین شیرازی، رئیس هیئت مدیره جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات، گفت: ما به رهایی و آزادی انسان‌ها از عادات بد و به زندگی سالم نیاز داریم. تمام دخانیات با یک «بفرما» شروع شده است. در تحقیقاتی که در ندامتگاه‌ها انجام شده مشخص شد تمام زندانیان معتاد، سیگاری هم بوده‌اند.وی افزود: اگر بخواهیم جامعه سالم داشته باشیم بیایید از اول جلوی گسترش مصرف سیگار را بگیریم که از همان بفرمای اول می‌توان جلوی آن را گرفت. الان ۱۸ سال است که با تک تک وزرای آموزش و پرورش جلسه می‌گذاریم که طرح «پاد» (پیشگیری از استعمال دخانیات) در مدارس اجرایی شود و همه هم اذعان دارند که چقدر طرح خوبی است اما تا امروز اجرایی نشده و سر آخر هم خودمان با بودجه و توان اندک طرح را از مدارس شهر ورامین آغاز کردیم. اگر دانش آموز از ابتدا یاد بگیرد به مواد مضر پاسخ نه بدهد، دچار سیگار و دخانیات نمی‌شود.گفتنی است؛ هرساله به مناسبت گرامیداشت روز جهانی دخانیات۳۱ ماه می (۱۰خردادماه) اقدامات گسترده‏ای حول محور شعار سازمان جهانی بهداشت به‌منظور ارتقای آگاهی جامعه جهانی در مورد اثرات زیان‌بار استفاده از محصولات دخانی و پیشگیری از مصرف دخانیات انجام ‏می‏شود. شعار سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۲۳، بر عنوان “ People need food, not tobacco” ” مردم به غذا نیازد دارند نه به دخانیات” تاکید  دارد.پیرو جلسه هماهنگی برگزاری هفته ملی بدون دخانیات، شعار هفته ملی بدون دخانیات سال ۱۴۰۲ «ﺣﻔظ ﺳﻼﻣت ﻣردم ﺑﺎ ﻣﻣﻧوﻋﯾت ﺟﺎﻣﻊ ﺗﺑﻠﯾﻐﺎت دﺧﺎﻧﯾﺎت» تعیین و عناوین هفته ملی  بدون دخانیات ( ۴ لغایت ۱۰ خردادماه) اعلام شد.

چاپ در شماره ی ۱۲۶۹روزنامه ی یادگار امروز مورخ۱۴۰۲/۰۳/۰۸