کنترل آفات جنگل‌های زاگرس در دستان بودجه

(زهرا آویژگان/ گروه جامعه یادگار امروز)

یکی از مشکلات حادی که دامنگیر جنگل‌های زاگرس شده است، آفات و بیماری است. آفت‌های جوانه‌خوار، برگ‌خوار، بذرخوار بلوط از جمله بیماری‌هاست که زاگرس را با خطر مواجه کرده است. آن‌ها جزو اکوسیستم زاگرس هستند و به‌خودی خود آفت محسوب نمی‌شوند اما زمانی که موجب به هم خوردن تعادل زیستی‌ شوند، تبدیل به آفت می‌شوند.

حمیدرضا قنبری، مدیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور درباره آفت‌های موجود درجنگل‌های زاگرس اظهارکرد: از مهم‌ترین میزبانان آفات و حشرات در جنگل‌های زاگرس، درختان بلوط هستند. در بلوطستان‌های ایران دو آفت کلیدی برگ خوار وجوانه خوار بلوط‌ وجود دارد که غذای مورد نیاز خود را از برگ‌ها و جوانه‌های درختان بلوط تامین می‌کنند. این آفات که طی سالیان گذشته به‌ویژه سال قبل در جنگل‌های زاگرس طغیان کردند، آفت‌های بومی منطقه بودند. از جمله راهکارهای مبارزه با آفات به‌ویژه این دو آفت کلیدی در جنگل‌های زاگرس‌، راهکارهای بیولوژیک و استفاده ازترکیبات بی تی (ترکیبات اثرگذار بر آفات که تاثیر منفی بر محیط زیست ندارند) هستند. بر اساس پایش‌های انجام شده می‌توان گفت که استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، فارس‌، خوزستان، چهارمحال وبختیاری -که در منطقه رویشی زاگرس قرار دارند- درگیر طغیان آفات هستند. در این زمینه تیم‌های پایش و نظارت دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور متشکل از کارشناسان گیاه‌پزشکی خبره به نام گروه گیاه پزشکی با تیم‌های استانی هماهنگی‌های لازم برای مبارزه با آفات را انجام داده‌اند.

وی اظهار داشت: در مراحل اولیه این کار، دستورالعمل‌هایی برای کنترل و مبارزه با هر نوع آفت، بیماری همچنین دو آفت کلیدی پروانه جوانه‌خوار و پروانه برگ‌خوار بلوط تهیه و به استان‌ها ابلاغ کردیم. پس از ابلاغ این دستورالعمل‌ها، از سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی اعتبارات برای کنترل آفات را در دستور کار خود قرار دادیم و اعتبارات را بر مبنای آن فراهم کردیم.

قنبری افزود: اعتبارات در نظر گرفته شده در حوزه گیاه‌پزشکی، از دو محل استانی – که خود استان‌ها فعال شدند – و اعتبارات ملی به استان‌ها تخصیص یافت. میزان اعتبارات تخصیص یافته درحوزه کنترل آفات و بیماری‌های حوزه منابع طبیعی کشور درسال ۱۴۰۱ از محل ملی بیش از ۳۲ میلیارد تومان بوده است همچنین آخرین اعتبار تخصیص یافته علاوه بر اعتبارات قبلی به هفت استان درگیر آفات برگ خوار وجوانه‌خوار بلوط حدود ۷.۹ میلیارد تومان در حوزه دفتر حفاظت و حمایت باهماهنگی سازمان مدیریت برنامه‌ریزی کشور بود. امسال نیز میزان ۲۶ میلیارد تومان ازمحل ملی برای پروژه های گیاه‌پزشکی وکنترل آفات وبیماری‌های این حوزه پیش‌بینی شده است.

دیرکل دفتر حفاظت و حمایت سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور ادامه داد: در حال حاضر به حد مورد نیاز «بی‌تی» داریم و تنها به یک ارزیابی برای اثرگذاری این ترکیب نیاز است تا درصورت چشمگیر بودن تاثیرات آن، استفاده از این روش ادامه داشته باشد. در غیر این صورت شیوه‌های کنترلی دیگری را پیگیری می‌کنیم.

وی افزود: از جمله اقدامات صورت گرفته در حوزه کنترل آفات علاوه بر پیش‌بینی اعتبارات مورد نیاز، خرید «بی تی» و ترکیبات کم خطر برای محیط زیست و موثر بر دفع آفات، پیش‌بینی عملیات محلول‌پاشی و پایش و نظارت بر حسن انجام اقدامات صورت گرفته است. نقاط بحرانی درگیر آفات در قالب نقاط پرخطر، متوسط و کم خطر مشخص شده‌ است و در دست اقدام هستند. در حال حاضر آفات در نسل اول و سن سوم و چهارم هستند و با توجه به کاهش جمعیت آفت پروانه برگ خوار بلوط نسبت به سال گذشته باید آماده باشیم تا با قرار گرفتن این آفات در نسل دوم – سن اول و دوم که بهترین زمان مبارزه است – به انجام عملیات تلفیقی بپردازیم و اقدامات کنترلی انجام دهیم. بر اساس پیش‌بینی‌های انجام شده، با حمایت‌های سازمان برنامه و بودجه کشور، از محل اعتبارات برگشت درآمدهای وصولی به سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری زمینه تامین و تخصیص اعتبار مورد نیاز برای مبارزه با آفات و بیماری‌های این حوزه را فراهم کردیم.

(چاپ در شماره‌‌ی ۱۲۵۰ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۱۶ اردیبهشت ۱۴۰۲)