روان درمانی لاکچری!

(صحرا ثابت‌قدم/ یادگار امروز)

زندگی در دنیای امروز بسیار سخت‌تر از گذشته شده است؛ اگرچه امکانات ما نسبت به گذشتگانمان بسیار بالاتر است، اما مشکلات زندگی امروز چندین برابر گذشته است. زندگی در شهر‌های بزرگ و مدرن مشکلات زیادی را را برای سلامت روان انسان به وجود آورده است. دغدغه مشکلات اقتصادی، اضطراب و استرس، تنش بالا، افسردگی، وسواس فکری، مشکلات ناشی از کار زیاد تنها چند مورد از مشکلاتی است که ما در دنیای امروز با آن سروکار داریم. در برخی موارد به تنهایی می‌توانیم از پس این مشکلات بربیاییم؛ اما ممکن است این مشکلات به قدری بزرگ باشند و زندگی روزمره ما را تحت تاثیر قرار دهند که عملا کاری از دست ما برنیاید. در چنین مواردی صحبت با فردی که بتواند این مسائل را از زاویه‌ای دیگر بررسی کند و راهکارهای مناسبی برای بهبود حال ما و سلامت روان به ما ارائه دهد، می‌تواند بسیار سودمند باشد.

اینجاست که مراجعه به روانشناس می‌تواند به ما کمک کند. اگرچه در گذشته‌ مراجعه به روانشناس تنها در شرایطی که فرد از بیماری روحی و روانی سختی رنج می‌برد انجام می‌شد؛ اما امروزه بسیاری از افراد به طور مرتب از خدمات مشاوره و روانشناسی برای بهبود زندگی روزمره و بالا بردن سلامت روان خود استفاده می‌کنند. چرا که سلامت روان ما به اندازه سلامت جسمی شما اهمیت دارد و چه خوب است همانقدر که هنگام مشکلات جسمی خیلی سریع به پزشک مراجعه می‌کنید، در برابر مشکلات روحی و روانی خود نیز به همین سرعت اقدام کنید و به سراغ یک روانشناس حرفه‌ای بروید.

از طرفی خوشبختانه امروزه تابوی مراجعه به روانشناس در کشور ما شکسته شده است و دیگر افراد تصور نمی‌کنند که تنها افراد روانی و دیوانه به روانشناس مراجعه می‌کنند. امروزه افراد زیادی را می‌توانید در اطرافیان خود بیابید که برای حل مشکلات روحی خود از کمک یک روانشناس حرفه‌ای و متخصص استفاده می‌کنند. اما در این بین با وجود این شرایط و اقتضایی که جامعه نسبت به دریافت خدمات روانشناسی و مشاوره دارد تعرفه‌ها و نرخ دریافت این خدمات بالا بوده و از توان مالی بخش اعظم جامعه خارج است؛ به گونه‌ای که خیلی‌ها معتقدند هزینه‌های بالای مشاوره و تراپی‌، بیشتر روح و روانمان را به هم می‌ریزد تا این‌که بخواهد درمانش کند؛ بنابراین ترجیح می‌دهیم عطایش را به لقایش بخشیده و با توسل به راهکارهای دیگر مانند مطالعه کتاب‌های روانشناسی، صفحات مجازی روانشناسان و … حالشان را خوب کنند.

این در حالی است که به گفته رئیس سازمان روانشناسی ایران نزدیک به ۶۰ درصد مردم دچار یکی از اختلالات روانی هستند. لازم به ذکر است که تعرفه ۴۵ دقیقه خدمات روانشناسی و مشاوره در بخش خصوصی، از سوی هیات وزیران و به پیشنهاد شورای عالی بیمه سلامت و با تایید سازمان برنامه و بودجه برای امسال ۲۳۰ و ۲۷۰ هزار تومان مصوب شده است. در واقع روانشناسان و مشاوران دارای پروانه اشتغال که مدرک کارشناسی ارشد در یکی از رشته‌های روانشناسی و مشاوره دارند، باید از مراجعان خود برای ۴۵ دقیقه مشاوره ۲۳۰ هزار تومان و روانشناسان و مشاوران دارای پروانه اشتغال که مدرک دکتری در یکی از رشته‌های روانشناسی و مشاوره دارند، باید از مراجعان خود برای ۴۵ دقیقه مشاوره ۲۷۰ هزار تومان دریافت کنند.

طبیعتا اگر زمان جلسه مشاوره بیشتر از ۴۵ دقیقه شود هزینه دریافتی نیز متناسب با مبلغ پایه افزایش می‌یابد و برای روانشناسان و مشاوران دارای سابقه کار بالای ۱۵ سال (از زمان دریافت پروانه اشتغال) نیز ۱۵ درصد به مبلغ پایه اضافه می‌شود. این تعرفه برای سال گذشته برای مشاور یا روانشناس دارای مدرک کارشناسی ارشد ۱۷۶ هزار تومان و برای مشاور یا روانشناس دارای مدرک دکتری ۲۰۷ هزار تومان تعیین شده بود. همچنین تعرفه ۴۵ دقیقه خدمات روانشناسی و مشاوره از سوی هیات وزیران برای امسال و در بخش دولتی، عمومی غیر دولتی و خیریه و موقوفه‌ای از ۷۷ هزار تومان تا ۱۸۶ هزار تومان تعیین شده است.

به‌هرحال داشتن سلامت روان نیاز هر فرد، خانواده و اجتماعی است و افراد جامعه حق دارند تا اگر در اثر ناملایمات زندگی دچار تلاطمات روحی و روانی شدند همچون پزشک بیماری‌های جسمی، درمان روان خود را تحت نظر یک متخصص روانشناسی پیگیری کنند اما پرداخت هزینه بالای مشاوره و عدم پوشش بیمه‌ای این خدمات، پاشنه آشیل سلامت روان است و باید متولیان سلامت روان جامعه اقدام عاجلی در این خصوص انجام دهند.

در این خصوص محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره کشور از تشکیل کارگروهی برای ارتقا سلامت روان و همچنین دستور رئیس‌جمهوری مبنی برای تحت پوشش بیمه قرار گرفتن خدمات روانشناسی و مشاوره در کشور خبر داده بود. بنا به گفته حاتمی پس از رایزنی‌های متعدد با وزرات بهداشت، مجلس و معاون اول رئیس‌جمهوری و خود شخص رئیس‌جمهور، در نهایت رئیس جمهور به وزیر بهداشت دستور داد تا خدمات مشاوره‌ای و روانشناسی تحت پوشش بیمه همگانی و تکمیلی قرار بگیرد. در چنین شرایطی شهروندان تنها ۴۰ درصد از مبلغ خدمات روانشناسی و مشاوره را پرداخت خواهند کرد.

بودجه پیشگیری زیر یک درصد بودجه نظام سلامت است

وی افزود: مسئله مهمی که باید در قانون برنامه هفتم توسعه به آن توجه شود، مسئله پیشگیری است و باید بودجه‌های مستقیمی برای آن در نظر گرفته شود.اکنون برای برنامه‌های فرهنگی حتی ۱۰ درصد بودجه در نظر می‌گیرند، اما متاسفانه بودجه پیشگیری زیر یک درصد بودجه نظام سلامت است.

وی متذکر شد:طبق گزارش‌های منتشر شده، بیش از ۹۵ درصد بودجه نظام سلامت صرف ارائه خدمات بهداشتی درمانی با رویکرد سلامت جسم شده و تنها ۵ درصد و حتی بر اساس برخی از گزارش‌ها، حدود یک درصد از بودجه وزرات بهداشت، صرف مقوله‌ای به نام سلامت اجتماعی و روان می‌شود.

لزوم برخورداری خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای از بیمه‌های پایه

بهزاد وحیدنیا، مدیرکل دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور در پاسخ به سوالی در خصوص برنامه سازمان بهزیستی برای پوشش خدمات روانشناسی توسط بیمه‌های پایه توضیح می‌دهد: سازمان بهزیستی برای اجرای بند ج ماده ۱۰۲ قانون برنامه ششم توسعه در سال ۹۷ به این موضوع ورود کرد و در سال ۹۸ بسته بیمه خدمات مشاوره و آموزشی را با مشارکت دستگاه‌ها استاندارد و برای شورای عالی بیمه سلامت ارسال کرد. دبیرخانه شورای عالی بیمه سلامت تاییدیه استاندارد این بسته را دریافت کرد و اعلام شد برای بیمه‌های تکمیلی این بسته قابل اجراست. اکنون برخی بیمه‌های تکمیلی خدمات روانشناختی را ارائه داده‌اند اما مطالبه این است این بسته برای بیمه پایه نیز فراهم شود که این موضوع نیازمند عزم ملی است. تصمیم نهایی درباره تامین منابع برای تحقق این موضوع با سازمان بهزیستی نیست، اما امید است با رویکرد موجود شاهد برخورداری خدمات روانشناسی و مشاوره‌ای از بیمه‌های پایه در سال جاری باشیم.

وی در ادامه از برنامه این سازمان برای تشکیل شبکه ملی مراکز مشاوره خبر می‌دهد و می‌گوید: برای برنامه‌ریزی‌های دقیق در حوزه‌های تخصصی روانشناسی، باید مجموعه‌های ذی‌نفع و متخصصان حوزه‌های مرتبط با روانشناسی که دارای دغدغه تحولات اجتماعی هستند و با چالش‌ها و مشکلات این حوزه آشنایی دارند، فعالیت‌های جاری حوزه روانشناسی را نقد و برای فعالیت‌هایی که می‌تواند به توسعه حرفه‌ای روانشناسی و نظارت بر خدمات کمک کنند، فعالیت داشته باشند. همین موضوع موجب لزوم تشکیل موسسات یا تشکل‌های مراکز مشاوره خواهد بود. هرچند که از سال‌های گذشته تشکل استانی مراکز مشاوره استان در استان‌های مختلف شکل گرفته‌اند، اما در حال حاضر هدف، ایجاد شبکه ملی مراکز مشاوره در سطح ملی است.

(چاپ در شماره‌‌ی ۱۲۴۵ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۲)