اقتصاددان و پژوهشگر توسعه در گفت و گو با « یادگار امروز» اظهار کرد:
رئیس دولت سیزدهم در صحن مجلس در دفاع از کلیات بودجه ۱۴۰۲ به آمار ایجاد اشتغال در دولت خود اشاره کرد و گفت: ایجاد یک میلیون شغل بر اساس مستندات محقق شده است. مستندات بر اساس کد ملی، کد بیمه و محل اشتغال، تحقق نزدیک به یک میلیون شغل را نشان میدهد البته این میزان کافی نیست و همه دستگاهها باید برای اشتغال بیشتر تلاش کنند. اما کمال اطهاری اقتصاددان و پژوهشگر توسعه درباره ادعای رئیس دولت سیزدهم و شرایط بودجه ۱۴۰۲ در همان ابتدا درباره ایجاد یک میلیون شغل گفت: «آنقدر ادعای طرح شده عجیب و دور از واقعیت موجود است که ترجیح میدهم به آن نپردازم و اساسا قابل طرح برای پاسخگویی نیست.»
درباره اشتغال زایی هیچ آمار دقیقی وجود ندارد
این پژوهشگر توسعه در ادامه، اما با توجه به مساله اشتغال در کشور بیان کرد: «وقتی ما آمار دقیقی از وضعیت نداریم، هر ادعایی نیز قابل طرح است. اصلا مساله این است که چطور امکان دارد هم با افت رشد اقتصادی همراه باشیم و هم اشتغال افزایش پیدا کرده باشد، این خیلی عجیب است. از سوی دیگر وقتی آمار بهروز نداریم، حرف زدن از این مساله سختتر نیز میشود.»
اطهاری افزود: «ایران مدتهاست فاقد الگوی توسعه است و از هیچ برنامهای نیز تبعیت نمیکند. اجزای این دولت مردمی نیز به ملغمهای بدون ارتباط با یکدیگر و بسیار متناقض تبدیل شده که از یک طرف مسکن را موتور توسعه اعلام میکند و از سوی دیگر نیز برای رکود تورمی در بخش مسکن هیچ برنامهای ندارد».
وی ادامه داد: «از سوی دیگر توانی برای اقداماتی که دولت قصد انجامش را داشته وجود ندارد. مجموع این موارد نشان میدهد که موتور توسعه در کشور کار نمیکند. تورم نیز بسیار شدید است و بسیاری از کارگاهها نیز در طول زمان تعطیل شده اند، چرا که بیشتر صنایع کوچک و متوسط امکان دریافت تسهیلات و وام نیز برایشان وجود ندارد. بانکها نیز خودشان در همین بخش مسکن که اکنون قفل شده است، سپردهها را به آجر و آهن تبدیل کرده اند. پس هیچ کدام از شرایطی که برای افزایش و رشد اشتغال مورد نظر است، اساسا وجود ندارد، به خصوص که پژوهشها نشان میدهد در یک دهه گذشته رابطه منفی بین سرمایه گذاری و اشتغال وجود داشته است.»
کاهش بودجههای عمرانی و نابودی اشتغال
اطهاری در ادامه عنوان کرد: «این نکته هم قابل ذکر است که در این دوران حتی اشتغالهایی که پیش از دوران کرونا و در زمان محدود توافق برجام ایجاد شده بود نیز در دوران کرونا از بین رفتند و بعد هم این تورم باعث شده که اشتغالهایی که مستقیم به مردم مربوط است (مثل رفتن به رستوران) نیز به دلیل بحران معیشت شهروندان در حال نابود شدن است چرا که مردم درآمدی ندارند که به این نوع خرج ها، تفریحات یا حتی رفتارهای فرهنگی بپردازند.»
اقتصاد ایران در تله توسعه
اطهاری همچنین با اشاره به این مساله که توسعه برای ایران به تلهای در مقابل اقتصاد تبدیل شده است، گفت: «به این ترتیب نمیشود ارزیابی کرد که ما بتوانیم از این تله توسعه که در آن گرفتار شده ایم با این بودجه بیرون بیاییم و این تله حتما با این اقدامات و این بودجه سختتر و عمیقتر نیز خواهد شد، مگر اینکه فرایند مثبت و تعاملی خوبی با خارج از کشور و در مراودات خارجی برقرار شود و در کنار آن نیز یک برنامه توسعه محور با اجماع همگانی تهیه شود که این مورد نیز به نظر نمیرسد این مسئله در دستور کار دولت باشد چرا که دولت گمان میکند که با یک دست شدن حاکمیت، توسعه به دست میآید.»
این کارشناس اقتصادی با اشاره به روند برنامه ریزی برای بودجه ۱۴۰۲ اظهار کرد: «در واقع دولت تصور میکرد با خرد محدود عدهای محدود میتوان به توسعه دست پیدا کرد و خود همین مساله نیز یک مانع بزرگ بر سر راه توسعه در کشور است و همین مسئله هم در بودجه مشاهده میشود؛ اما این خرد محدود که در بودجه منعکس شده است نمیتواند توسعه بخش باشد.»
این پژوهشگر توسعه در پایان درباره تصور دولت درباره اینکه بدون رابطه با جهان میتواند اقتصاد کشور را اداره کند، گفت: «اصلا امکان اینکه مذاکره نکنیم و فکر کنیم فقط با توانمندیهای داخل میتوان مشکل را حل کرد وجود ندارد و متاسفانه به اشتباه همه راهها بسته شده است و این بسته شدن راه مذاکره و گفتگو، به درد و رنج جامعه میافزاید.»
(چاپ در شماره ی ۱۱۸۳ روزنامهی یادگار امروز
مورخ ۵ بهمن ۱۴۰۱)
دیدگاه ها