مخفی شدن کارفرمایان پشت ضعف بیمه‌ای

(صحرا ثابت قدم/ گروه جامعه یادگار امروز)

صدمات سوختگی یکی از مهم‌ترین دلایل ناتوانی و مرگ به شمار می‌آیند که می‌تو‌انند سلامتی را به خطر انداخته و همچنین دارای تبعات اقتصـادی و اجتماعی شدید در جوامع بشری هستند. سوختگی‌ها به عنوان چهارمین اتفاق غیـرمترقبـه در دنیــا پــس ازتصــادفات جــاده‌ای، ســقوط‌هــا و درگیری‌های بین افراد بـه شـمار مـی‌روند. در واقع سوختگی یکی از دردناک‌ترین و سخت‌ترین آسیب‌هایی است که بر اثر حوادث غیرمترقبه به سلامت جسمی افراد وارد می‌شود و درمان آن معمولا دشوار و هزینه‌بر است و حتی در برخی موارد امکان بهبودی کامل افرادی که دچار سوختگی می‌شوند، وجود ندارد و این افراد باید تا پایان عمر خود خدمات بهداشتی و توانبخشی خاصی را دریافت کنند. بنابراین پوشش هزینه‌های درمانی و اقدامات پس از درمان سوختگی و در نظر گرفتن خدمات بیمه‌ای مناسب برای این عارضه جسمانی، از جمله مهم‌ترین ضروریات نظام سلامت محسوب می‌شود که متاسفانه تا حد زیادی در کشور ما مغفول مانده است.

در این میان به طور خاص جامعه کارگری کشور به خصوص کارگرانی که در کارگاه‌های صنعتی، تولیدی و ساختمانی فعالیت می‌کنند، معمولا بیش از سایر اقشار جامعه در معرض سوختگی ناشی از حوادث شغلی قرار دارند و این در حالیست که بسیاری از کارفرمایان، کارگران خود را تحت پوشش بیمه حوادث قرار نمی‌دهند و همین مساله، هزینه‌های درمان سوختگی را برای قشر ضعیف کارگر بسیار بالا می‌برد. همچنین بعضی از سوختگی‌های شدید، آثار جبران ناپذیری مانند آسیب شدید بافت‌های بدن یا حتی قطع عضو را برای برخی افراد باقی می‌گذارد و افرادی که دچار این آسیب‌ها می‌شوند، تا پایان عمر خود نیاز به دریافت خدمات بهداشتی ویژه‌ای دارند که بیشتر این خدمات در نظام سلامت کشورمان تحت پوشش بیمه قرار ندارد. در این رابطه گفت‌وگویی با مصطفی ده‌مرده‌ای، رئیس بیمارستان شهید مطهری (سوانح سوختگی) تهران داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید.

لزوم حمایت‌های بیمه‌ای از بیماران سوخته

مصطفی ده‌مرده‌ای، رئیس بیمارستان شهید مطهری (سوانح سوختگی) تهران درباره آسیب‌های ناشی از سوختگی بر سلامت و زندگی کارگران، گفت: مهم‌ترین مشکلی که باعث دچار شدن کارگران به سوختگی می‌شود، این است که بسیاری از محیط‌های کارگاهی در کشور ما در برابر آتش‌سوزی ایمن نیستند؛ به نحوی که بسیاری از واحدهای صنعتی و ساختمانی، هیچ‌گونه سیستم هشدار دود یا اطفای حریق خودکار ندارند و حتی بسیاری از محیط‌ها فاقد کپسول‌های آتش‌نشانی ساده هستند و همین مساله باعث می‌شود که بیشتر کارگاه‌ها مستعد بروز حریق‌های خطرناکی باشند که باعث ایجاد سوختگی‌های شدید در کارگران می‌شود.

وی افزود: در کشور ما نه تنها بسیاری از محیط‌های کارگاهی برای جلوگیری از آتش‌سوزی ایمن نیست، بلکه حمایت‌های بیمه‌ای ضعیفی از سوختگی انجام می‌شود و این در حالی است که عمده کارفرمایان، کارگران خود را در برابر حوادث بیمه نمی‌کنند و کارگران در بهترین حالت از بیمه‌های پایه برخوردارند که فقط بخشی از هزینه‌های درمان سوختگی را تحت پوشش قرار می‌دهد و بیمه‌ها برای تامین هزینه‌های توانبخشی که افراد دچار سوختگی شدید پس از درمان به آن احتیاج دارند، هیچ کمکی انجام نمی‌دهند.

ده‌مرده‌ای با انتقاد از تحت پوشش نبودن خدمات پس از درمان برای افراد دچار سوختگی شدید، بیان کرد: افراد به خصوص وقتی در محیط‌های کارگاهی دچار سوختگی می‌شوند، آسیب‌هایی می‌بینند که برای از بین بردن یا کاهش آن‌ها نیاز به خدمات بهداشتی و توانبخشی مخصوصی دارند. این در حالی است که بیمه‌های پایه، خدماتی نظیر کاردرمانی، پمادهای سوختگی و پانسمان‌های نوین را پوشش نمی‌دهند و فقط در تامین بخشی از هزینه‌های درمان اولیه سوختگی به بیماران کمک کنند و هیچ کمکی برای بهبود کیفیت زندگی افراد پس از ترخیص از بیمارستان انجام نمی‌دهند.

وی ادامه داد: متاسفانه بسیاری از کارفرمایان، کارگران خود را در برابر حوادث بیمه نمی‌کنند و اغلب کارگرانی که دچار سوختگی می‌شوند، صرفا از همان بیمه‌های پایه برخوردار هستند. این در حالی است که اگر یک کارگر از بیمه حوادث بهره‌مند باشد، می‌تواند مبلغی را بابت خسارت از بیمه دریافت کند و آن مبلغ را برای خدمات بهداشتی و توانبخشی مورد نیاز خود و هزینه‌های لازم برای بهبود کیفیت زندگی و تامین معیشت ایام از کارافتادگی اختصاص دهد.

وی با اشاره به حضور اتباع غیرمجاز در واحدهای کارگاهی و ساختمانی کشور، گفت: بخشی از کارگرانی که بر اثر حوادث کار دچار سوختگی می‌شوند، اتباع غیرمجازی هستند که عملا هیچ گونه هویت و بیمه‌ای ندارند و کارفرمایان هم معمولا وقتی این افراد را به بیمارستان تحویل می‌دهند، زیر بار به‌کارگیری آن‌ها نمی‌روند. بنابراین وقتی یک کارگر تبعه غیرمجاز دچار سوختگی می‌شود، خودش باید تمام هزینه‌های درمانی خود را به صورت آزاد پرداخت کند، زیرا نه کارفرما و شرکت بیمه، هزینه‌هایش را تحت پوشش قرار می‌دهند و نه نهادهای حمایتی حاضر به تقبل هزینه‌های چنین شخصی می‌شوند.

وی افزود: اتباع غیرمجاز از هیچ گونه حمایت بیمه‌ای برخوردار نیستند و با توجه به جرم بودن به‌کارگیری آن‌ها، معمولا کارفرمایان زیر بار استفاده از آن‌ها در کارگاه‌های خود نمی‌روند و حاضر نیستند در پرداخت هزینه‌های درمانی به آن‌ها کمک کنند و خود کارگران نیز هیچ مدرکی برای اثبات کار کردن زیر نظر کارفرمای خود را ندارند و چون به صورت غیرقانونی در ایران حضور دارند، حاضر به شکایت از کارفرمای خود هم نیستند. بنابراین وقتی یک کارگر با چنین ویژگی‌هایی در بیمارستان ما بستری می‌شود و خودش نمی‌تواند هزینه‌های درمانی را بپردازد، ناچار می‌شویم برای تامین هزینه‌های او، یا از خیران کمک بگیریم یا مسئله را از وزارت بهداشت پیگیر شویم.

فرانشیز درمانی سوختگی باید به صفر برسد

ده‌مرده‌ای با تاکید بر لزوم رایگان شدن هزینه درمانی سوختگی برای تمام اقشار جامعه بیان کرد: اغلب افرادی که دچار سوختگی می‌شوند، قشر ضعیف جامعه بخصوص کارگران هستند و این در حالی است که نه تنها بیشتر آسیب دیدگان سوختگی هیچ‌گونه خسارتی از بیمه حوادث دریافت نمی‌کنند و هزینه‌های توانبخشی را نیز باید از جیب خودشان بپردازند، بلکه بعضا ناچار می‌شوند برای همان درمان اولیه نیز مبالغ بالایی را پرداخت کنند. بنابراین بسیاری از افرادی که دچار سوختگی می‌شوند، علاوه بر رنج جسمی شدید، باید هزینه‌های زیادی را نیز برای بهبودی خود و بازگشت به روال عادی زندگی تحمل کنند.

وی اظهار کرد: قطعا بسیاری از کارگران کشور توان پرداخت هزینه‌های بالای درمان سوختگی شدید و خدمات بهداشتی و توانبخشی بعد از درمان اولیه را ندارند و همچنین از پس هزینه‌های معیشتی خود در ایام ازکارافتادگی برنمی‌آیند. بنابراین دولت حتما باید تمام کارفرمایان به‌خصوص متصدیان کارگاه‌های صنعتی، تولیدی و ساختمانی را موظف کند که کارگران خود را در برابر حوادث بیمه کنند. همچنین باید مقرراتی تصویب شود که فرانشیز درمان سوختگی به‌خصوص برای کارگران به صفر برسد و تمام هزینه‌های درمانی توسط خود دولت یا کارفرمایان پرداخت شود تا به این صورت، بخشی از هزینه‌های تحمیلی ناشی از سوختگی بر دوش اقشار ضعیف جامعه جبران شود.

سالانه چند نفر در ایران دچار سوختگی می‌شوند؟

وی گفت: سالانه ۳۰ هزار نفر در تهران دچار سوختگی می‌شوند که حدود یک سوم آن‌ها کارگر هستند. البته آمارها نشان می‌دهد که در کل کشور، سالانه ۳۰۰ هزار نفر به سوختگی دچار می‌شوند که می‌توان این نسبت را به سطح کشور نیز تعمیم داد؛ یعنی برآورد می‌شود که سالانه حدود صد هزار کارگر در ایران به سوختگی دچار می‌شوند، این در حالی است که تقریبا همه افرادی که دچار سوختگی می‌شوند، به خصوص کارگران، دچار مشکلات مالی شدیدی هستند که نه از پس تامین هزینه‌های درمانی سوختگی برمی‌آیند و نه می‌توانند مخارج بعد از درمان اولیه خود را تامین کنند.

وی تصریح کرد: با توجه به این‌که سوختگی، آسیب‌های شدیدی را از نظر جسمی و مالی به کارگران وارد می‌کند، وزارتخانه‌های کار، صمت، راه و شهرسازی و سایر نهادهای متولی باید نظارت‌های خود بر تمام کارگاه‌های صنعتی، تولیدی و ساختمانی را تقویت کنند و کارفرمایان را مکلف کنند که حداکثر استانداردهای ایمنی لازم برای پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی یا برق‌گرفتگی کارگران خود را رعایت کنند تا احتمال بروز سوختگی در کارگران کشور به حداقل برسد و هزینه‌های کمتری بر نظام سلامت، سیستم بیمه‌ای و خانواده‌های کارگران تحمیل نشود.

(چاپ در شماره‌ ی ۱۱۶۱ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۱۱ دی ۱۴۰۱)