سیاست‌های بر زمین مانده

بازار سرمایه همچنان گرفتار نوسانات کوتاه مدتی شده که منافع آن تنها به جیب مافیای بورس و نوسان‌گیرها می‌رود و سازمان بورس هم که بارها بسته‌های حمایتی برای حمایت از بازار داده عملا خلع سلاح شده و سیاست‌های آن روی کاغذ باقی مانده است، در حالی که بسیاری از سهامداران خرد منتظر اثربخشی این سیاست‌ها هستند و حتی کارشناسان اقتصادی امیدوار بودند با رونق بورس بخشی از نقدینگی موجود در بازارهای موازی به بخش‌های مولد سرازیر شوند.

یک کارشناس بورس ضمن اشاره به این‌که جلسات سازمان بورس با فعالان بازار پلی برای انتقال درخواست‌های سهامداران است، گفت: در حال حاضر محدودیت‌ها و الزاماتی وجود دارد که مانع از تحقق همه خواسته‌های فعالان بازار سرمایه شده که به نوعی در بسته‌های حمایتی سازمان بورس منعکس شده بود.

همایون دارابی با بیان این‌که برخی مسائل بنیادی اثرگذار بر بورس خارج از اختیارات سازمان بورس است، افزود: هرچند مسائلی مانند حذف قیمت‌گذاری دستوری، کاهش نرخ سود بانکی و … در جلسات سازمان بورس با فعالان بازار سرمایه مطرح شده، اما سازمان بورس تنها می‌تواند با نهادهای مسئول نامه‌نگاری کند و در نهایت تصمیم‌گیر نهادهای دیگری هستند که قیمت‌گذاری دستوری حذف شود یا بماند و از طرف دیگر اختیارات رئیس سازمان کمتر از حدی است که نهادها و دستگاه‌های اجرایی دیگر را مکلف به حمایت از بازار سرمایه کند، به همین دلیل است که شاهد آن هستیم که وعده‌های دولت و حتی سازمان بورس محقق نشده است.

او با بیان این‌که طرح ده بندی که ماه گذشته منتشر شد تلاش سازمان برای همراه کردن سازمان‌های دیگر و گنجاندن خواسته فعالان بورس بوده است، تصریح کرد: در شرایط کنونی نمی‌توان نسبت به اقدامات سازمان بورس چشم‌پوشی کرد زیرا برای نخستین بار مطالبات بورسی هم در بودجه ۱۴۰۱ گنجانده شد، اما چالش‌های اصلی، سیاست‌های کلان و نحوه اجرای آن‌ها است.

این کارشناس بورس با نگاهی به عوامل بنیادی که سازمان بورس اختیاری درباره آن‌ها ندارد، گفت: به صورت سنتی نرخ خوراک پتروشیمی‌ها و نرخ سوخت در بودجه بسیار مهم هستند و در بازار تاثیر می‌گذارند، اما سازمان بورس هیچ تغییری در آن‌ها نمی‌تواند ایجاد کند.

دارابی با تاکید بر این‌که بازار در شرایط کنونی با کمبود نقدینگی روبرو است، تصریح کرد: امیدواریم با تشویق سرمایه‌گذاران از طریق کاهش نرخ بهره و حذف قیمت‌گذاری دستوری و همچنین کاهش فاصله نرخ ارز نیمایی و ارز آزاد اقتصاد در ریل درست قرار بگیرد.

مدیریت هیجان بازار با همکاری فعالان بازار

مهدی دلبری، کارشناس بورس ضمن اشاره به این‌که سازمان بورس نگران بورس هست و با فعالان بازار تاکنون جلساتی برگزار کرده است، گفت: این جلسات به هماهنگی‌های بین ارکان بازار کمک می‌کند اما نباید تمرکز بازار روی این بگذاریم که حقوقی‌ها عرضه بکنند یا نه و … بلکه باید بیشتر روی مشکلات ساختاری بازار و رفتار دولت در بودجه بپردازند تا در بلندمدت مسیر بازار به صورت پایدار مثبت شود.

دلبری با بیان این‌که این جلسات می‌تواند هیجانات بازار در شرایط بحرانی را مدیریت کند، افزود: امروز حجم مبنا و دامنه نوسانات و … به عنوان دست‌انداز بازار مطرح هستند و عاملی اثرگذار در وضعیت بنیادی نیستند، به همین دلیل مسائل بنیادی مانند نرخ سوخت و نرخ بهره بانکی هم باید تغییر کنند.

او با بیان این‌که در شرایط کنونی دولت چند صدایی شده، افزود: برخی مواقع یک بخش دولت از بازار حمایت می‌کند و گاهی بخشی دیگری از بازار مقرراتی علیه معاملات بازار وضع می‌شود و شاید استعفای عشقی هم به همین دلیل بود. برای نمونه دو نهاد در تضاد با قوانین بازار عمل می‌کنند یکی وزارت صنعت و دیگری سازمان برنامه بودجه بوده که بیشتر در مسیر سرکوب قیمت‌ها یا تامین کسری بودجه دولت گام برمی‌دارند و در راستای این اهداف برای آن‌ها مهم نیست چه بلایی سر سهامدار خرد بیاید.

دلبری با بیان این‌که افزایش نرخ گاز، حقوق دولتی، حذف معافیت‌های مالیات و … موضوعی بوده که یکی دو سال اخیر از طرف سازمان برنامه بودجه مطرح شدهاند، تصریح کرد: در حالی که حقوق دولتی ایران نسبت به سایر کشورها بسیار بالاست و اگر نرخ دلار بالا برود بازهم سهم حقوق دولت بالا می‌رود و با توجه به این‌که بسیاری از این شرکت‌ها سهامدار دارند و منافع سرمایه‌گذاران هم در آن وجود دارد این سیاست دولت برای افزایش سالانه حقوق دولتی قابل قبول نیست.

(چاپ در شماره‌ ی ۱۱۳۴ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۸ آذر ۱۴۰۱)