سفره هایی پُر از خالی

(مریم بهنام راد/ گروه اقتصاد یادگار امروز)

شیب تند افزایش قیمت کالا‌ها به ویژه مواد خوراکی و کالای اساسی مورد مصرف عموم مردم از ۲۳ اردیبهشت‌ماه پس از آزادسازی نرخ ارز ۴۲۰۰ تومانی سرعت گرفت و و تک رقمی کردن نرخ تورم به عنوان یکی از وعده‌های انتخاباتی سید ابراهیم رئیسی تا کنون اجرایی نشده است. دومینوی گرانی مواد غذایی این روز‌ها متوقف نمی‌شود و به اعتقاد کارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادی قرار هم نیست که به این زودی‌ها قیمت خوراکی‌ها ارزان شود.

داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در مهرماه ۱۴۰۱ از ۵۳ خوراکی، ۲۸ قلم افزایش قیمتی بالاتر از میانگین نرخ تورم عمومی نقطه‌ای داشتند که می‌توان ردپای حذف ارز ترجیحی را همچنان در افزایش قیمت‌ها به وضوح دیده می‌شود. تورم دهک اول که فقیر‌ترین گروه جامعه به حساب می‌آید در مهرماه ۲.۷ درصد به ثبت رسیده، از این عدد ۱.۳۵ واحد آن به علت گرانی مواد غذایی بوده است. براساس گزارش‌ها، اثر گرانی مواد غذایی در تورم دهک اول به شکل قابل توجهی بالاتر از دهک دهم بوده است؛ به طور کلی هرچه به سمت دهک‌های ثروتمندتر می‌رویم شاهد این موضوع هستیم که اثرگذاری گرانی کالا‌های خوراکی کمتر برآورد شده است.

با افزایش قیمت مواد غذایی و گرانی‌های موجود در حوزه اقلام اساسی مردم ناچار شده‌اند که میزان مصرف خود را کاهش دهند و یا حتی برخی از اقلام را از سر سفره‌های خود حذف کنند. از این رو کارشناسان همچنان به کاهش سبد معیشت و برچیده شدن سفره‌های مردم هشدار می‌دهند.کاهش قدرت خرید مردم و افت ارزش پول ملی به یکی از مهمترین دغدغه‌های اقتصاد مردم و مسئولان تبدیل شده است.افراد کم درآمد به علت پایین بودن درآمد ناچارند درصد بیشتری از درآمد خود را صرف خرید کالا‌های خوراکی کنند؛ این بدان معنا که اقلام خوراکی در سبد مصرفی دهک‌های کم درآمد نسبت به گروه‌های پر درآمد جامعه وزن بیشتری دارد.

از این رو زمانی که تورم از سمت اقلام خوراکی‌ها باشد، فشار تورمی بر روی دهک‌های پایین بیشتر خواهد بود. کارشناسان در این رابطه می‌گویند؛ هرچه یک کالا مورد استفاده بیشتر توسط خانوار باشد اثر بیشتری نیز در تورم خانوار خواهد داشت و این ضریب تورم را محاسبه می‌کند. حالا اگر به میدان کالا‌های اساسی برگردیم و نگاهی به قیمت‌ها داشته باشیم متوجه خواهیم شد که با گرانی مواد غذایی مورد نیاز سفره‌ها، مردم زیر سنگینی تورم، فشارکمبود درآمد را بیشتراحساس می‌کنند.

به اعتقادکارشناسان اقتصادی؛ اگر دولت اجرای سیاست‌های اصلاح نظام یارانه‌ای و حذف ارز ترجیحی را بدون هیچ تغییری ادامه دهد هر ماه تورم مواد غذایی بیشتر شده و سفره دهک‌های مختلف به ویژه دهک اول کوچکتر می‌شود. گزارشی که اخیراً مرکز آمار ایران از نرخ تورم اقلام خوراکی در مهرماه منتشر کرد، نشان می‌دهد قیمت هویج فرنگی در مهرماه سال جاری نسبت به ماه مشابه سال گذشته ۳۵ درصد و هندوانه ۶.۷ درصد کاهش داشتد. در مقابل روغن مایع با افزایش قیمت ۲۸۹.۱ درصدی در مهرماه در بین سایر اقلام خوراکی رکورد زد. روغن نباتی جامد با افزایش ۲۶۵.۴ درصد، سیب‌زمینی با ۱۵۳.۲، ماکارونی با ۱۳۸.۷ درصد، برنج ایرانی درجه یک با ۱۳۸ درصد، سس مایونز با ۱۲۸.۳، مرغ‌ماشینی با ۱۲۱ درصد، کره پاستوریزه با ۱۰۹.۷ درصد به‌ترتیب بیشترین تورم نقطه‌به‌نقطه در مهرماه سال جاری داشتند.

(چاپ در شماره‌ ی ۱۱۱۹ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۲۱ آبان ۱۴۰۱)